Każdy z nas prędzej czy później stanie przed wyzwaniem zorganizowania eleganckiej kolacji, czy uroczystego obiadu. Wtedy pojawia się masa pytań – gdzie położyć widelczyk do ciasta, które kieliszki wybrać, w jakiej kolejności ułożyć sztućce? Prawidłowe nakrycie stołu może wydawać się skomplikowane, ale w rzeczywistości opiera się na logicznych zasadach, które łatwo zapamiętać. Co więcej, elegancko nakryty stół nie tylko pięknie wygląda, ale też zapewnia gościom komfort podczas posiłku.
Spis treści
Warto traktować każde nakrycie stołu jak małe ćwiczenie z savoir-vivre’u. Nawet podczas zwykłego niedzielnego obiadu możesz przećwiczyć zasady, które przydadzą się podczas większych uroczystości. To trochę jak z jazdą na rowerze – raz opanowane, zostaje na całe życie. A goście zawsze docenią wysiłek włożony w przygotowanie eleganckiego przyjęcia – to pokazuje, że ich obecność jest dla nas ważna.
Jakie są podstawowe zasady nakrywania stołu?
Podstawowa zasada brzmi – nakrycie stołu powinno odpowiadać liczbie gości i rodzajowi serwowanych dań. Nie ma sensu układać trzech rodzajów widelców, jeśli planujesz podać tylko zupę i drugie danie. Z drugiej strony, podczas uroczystej kolacji z wieloma daniami warto przygotować pełne nakrycie.
Każdy gość potrzebuje odpowiedniej przestrzeni – około 70-80 centymetrów szerokości miejsca przy stole. Między osobami zachowaj minimum 30 centymetrów odstępu. To pozwoli swobodnie operować sztućcami bez szturchania sąsiada łokciem. Wszystkie elementy zastawy układamy w odległości około 2 centymetrów od krawędzi stołu – wygląda to estetycznie i jest praktyczne.
Liczba sztućców na stole nie powinna przekraczać trzech po każdej stronie talerza. Jeśli planujesz więcej dań, dodatkowe sztućce donosisz wraz z kolejnymi potrawami. To praktyczne rozwiązanie – stół nie wygląda jak arsenał sztućców, a goście nie gubią się w tym, czego użyć.
Pamiętaj też o komforcie wizualnym. Wysokie wazony czy świeczniki mogą przesłaniać gości siedzących naprzeciwko. Lepiej wybrać niskie kompozycje kwiatowe czy płaskie stroiki, które ozdobią stół bez utrudniania rozmowy.
Jak dobrać obrus do eleganckiego stołu?
Obrus to absolutna podstawa eleganckiego nakrycia. Powinien być świeżo wyprasowany i idealnie czysty – nawet najmniejsza plama rzuca się w oczy i psuje całe wrażenie. Klasyczny biały obrus to uniwersalne rozwiązanie, które pasuje do każdej okazji i każdej zastawy.
Wielkość obrusa ma znaczenie – powinien zwisać 20-30 centymetrów z każdej strony stołu. Nie więcej, bo będzie plątał się gościom pod nogami i utrudniał siadanie. Nie mniej, bo będzie wyglądał jak za mały. Przed zakupem zmierz swój stół i dodaj po 40-60 centymetrów do długości i szerokości.
Wybór koloru i wzoru zależy od okazji i zastawy. Do wzorzystego serwisu lepiej pasuje jednolity obrus, do prostych naczyń możesz wybrać obrus z delikatnym wzorem. Podczas świąt śmiało sięgnij po obrusy z motywami świątecznymi – wielkanocnymi zajączkami czy bożonarodzeniowymi gwiazdkami. To miły akcent, który podkreśla charakter spotkania.
Alternatywą dla tradycyjnego obrusa są bieżniki czy podkładki pod talerze. W nowoczesnych aranżacjach sprawdzają się świetnie, szczególnie jeśli masz piękny drewniany stół, którego szkoda zakrywać. Możesz też połączyć obrus z kontrastującym bieżnikiem – to eleganckie i modne rozwiązanie.
Gdzie układać talerze przy nakrywaniu stołu?
Układanie talerzy to sztuka, która ma swoje ściśle określone reguły. Zacznij od talerza serwisowego (zwanego też podtalerzem) – to duży, płaski talerz, który stanowi podstawę całego nakrycia. Ustaw go na środku miejsca dla gościa, 2 centymetry od krawędzi stołu. To twój punkt odniesienia dla reszty elementów.
Na talerzu serwisowym układasz kolejne talerze według menu. Jeśli zaczynasz od przystawki, połóż talerz deserowy lub zakąskowy. Potem będzie talerz na zupę (głęboki lub bulionówka), a na końcu duży talerz obiadowy. Ważne – nie układaj więcej niż trzech talerzy jeden na drugim, bo wieża będzie niestabilna.
Po lewej stronie głównego zestawu, u góry, postaw mały talerzyk na pieczywo. To jedyny talerz, który nie znajduje się centralnie. Pozostaje na stole aż do podania deseru – wtedy go zabierasz razem z nożykiem do masła.
System jest prosty – po zjedzeniu każdego dania zabierasz użyty talerz i odsłaniasz następny lub przynosisz nowy. Talerzyki deserowe pojawiają się dopiero po sprzątnięciu naczyń po daniu głównym. To logiczne – na stole jest tylko to, co aktualnie potrzebne.
Jak prawidłowo ułożyć sztućce na stole?
Układanie sztućców to chyba najbardziej stresująca część nakrywania stołu, ale zasada jest prosta – sztućce układamy w kolejności użycia, od zewnątrz do wewnątrz. Te najdalsze od talerza użyjesz jako pierwsze, te najbliższe – na końcu.
Po prawej stronie talerza kładziesz noże (ostrze zawsze w stronę talerza!) i łyżki. Kolejność od talerza: nóż do dania głównego, nóż do ryby (jeśli podajesz rybę), łyżka do zupy. Po lewej stronie: widelec do dania głównego, widelec do ryby, widelec do przystawki. Widzisz logikę? Najpierw przystawka (widelec najbardziej na zewnątrz), potem zupa (łyżka), ryba (nóż i widelec do ryby), na końcu danie główne.
Sztućce deserowe układasz nad talerzem – łyżeczkę na górze (rączka w prawo), widelczyk pod nią (rączka w lewo). To wygląda elegancko i oszczędza miejsce na stole. Na talerzyku do pieczywa połóż nożyk do masła, ułożony na skos – ostrze powinno wskazywać „godzinę 10”.
Pamiętaj – maksymalnie trzy sztuki sztućców po każdej stronie talerza! Jeśli planujesz więcej dań, donieś sztućce razem z kolejnymi potrawami. I jeszcze jedna ważna rzecz – raz użytych sztućców nigdy nie kładziemy z powrotem na obrus. Zawsze na talerz!
Jak ustawić kieliszki na stole?
Kieliszki ustawiamy nad nożami, po prawej stronie nakrycia. Podstawowa zasada – im wcześniej będziesz używać danego kieliszka, tym bliżej talerza go stawiasz. Zaczynamy od szklanki lub kieliszka do wody (tzw. goblet) – ten stoi najbliżej, bo wodę pijesz przez cały posiłek.
Dalej ustawiasz kieliszki do wina według kolejności podawania. Zazwyczaj to będzie: kieliszek do białego wina (do przystawek i ryb), potem do czerwonego (do mięs). Jeśli planujesz toast, kieliszek do szampana ustaw z prawej strony całego zestawu – będzie najłatwiej po niego sięgnąć.
Kieliszki możesz ustawić w linii prostej lub w trójkąt – oba układy są poprawne. Ważne, żeby nie było ich za dużo – maksymalnie 4-5 sztuk. Jeśli planujesz serwować różne wina do każdego dania, lepiej dostawiaj kieliszki w trakcie posiłku.
Wielkość i kształt kieliszków ma znaczenie! Duże, pękate kieliszki do czerwonego wina pozwalają mu „oddychać”. Mniejsze, bardziej smukłe do białego wina utrzymują jego chłód. Do wody używaj gobletów lub zwykłych szklanek – to też jest eleganckie rozwiązanie.
Jak złożyć serwetki na eleganckim stole?
Serwetki to element, który może podnieść elegancję nakrycia lub ją zepsuć. Przy uroczystych okazjach wybierz serwetki materiałowe – lniane lub bawełniane. Powinny być wyprasowane i ułożone w prosty, elegancki sposób. Najpopularniejsze to złożenie w prostokąt i położenie na talerzu lub zwinięcie w rulonik i włożenie do ozdobnej obrączki.
Serwetka materiałowa najlepiej prezentuje się położona na talerzu głównym. Goście, siadając do stołu, od razu ją widzą i mogą położyć na kolanach. Unikaj wkładania sztućców w serwetkę – to niepraktyczne i powoduje hałas przy rozkładaniu.
Serwetki papierowe też mogą wyglądać elegancko, szczególnie te wysokiej jakości w pięknych wzorach. Możesz je złożyć w wachlarz, różę czy inny ozdobny kształt. Układaj je po lewej stronie talerza lub na talerzu głównym. Dodatkowe serwetki włóż do serwetnika – goście powinni mieć łatwy dostęp do zapasowych.
Kolor serwetek powinien współgrać z resztą dekoracji. Białe są uniwersalne i zawsze eleganckie. Kolorowe mogą stanowić miły akcent, ale uważaj, żeby nie przesadzić – zbyt jaskrawe kolory mogą zdominować całe nakrycie.
Jakie dodatki i dekoracje wybrać na stół?
Dekoracje powinny dopełniać nakrycie, nie dominować nad nim. Świeże kwiaty to klasyka – wybierz niskie kompozycje, które nie zasłonią gości siedzących naprzeciwko. Pojedyncze kwiaty przy każdym nakryciu to subtelny i elegancki akcent. Unikaj kwiatów o intensywnym zapachu – mogą przeszkadzać w delektowaniu się potrawami.
Świece dodają nastrojowego blasku, ale wybieraj niskie świeczniki lub tealighty w szklanych pojemnikach. Wysokie świece mogą przeszkadzać w rozmowie i stwarzać ryzyko przewrócenia. Zapal je dopiero, gdy zaczyna się ściemniać – w pełnym świetle dziennym wyglądają dziwnie.
Przy specjalnych okazjach możesz dodać wizytówki z imionami gości – to elegancki sposób na wskazanie miejsc i uniknięcie zamieszania przy siadaniu. Możesz też położyć małe upominki przy każdym nakryciu – to miły gest, który goście docenią.
Pamiętaj o praktycznych dodatkach – podstawkach pod gorące naczynia, dodatkowych łyżkach do nakładania, szczypce do sałatek. Powinny być dostępne, ale nie zaśmiecać stołu. Postaw je przy półmiskach lub na osobnym stoliku pomocniczym.
Jak nakryć stół do kawy i deseru?
Przejście od dania głównego do deseru to moment na małą metamorfozę stołu. Zabierz wszystkie talerze, sztućce i kieliszki używane do głównych dań. Zostaw tylko kieliszki do wody i wina deserowego (jeśli planujesz je serwować) oraz sztućce deserowe, które czekały nad talerzem.
Teraz przesuń łyżeczkę i widelczyk deserowy na właściwe miejsca – po prawej i lewej stronie. Postaw mniejszy talerzyk deserowy. Filiżanki do kawy ustaw po prawej stronie talerzyka, z łyżeczką na spodku. Ważne – łyżeczka zawsze leży na spodku, nigdy częściowo oparta o stół!
Na stole pojawia się cukiernica, dzbanuszek z mlekiem lub śmietanką. Możesz je ustawić centralnie lub postawić kilka zestawów, żeby goście nie musieli sobie podawać przez cały stół. Jeśli podajesz ciasto, użyj pater – wyglądają elegancko i ułatwiają serwowanie.
Atmosfera przy kawie i deserze jest zazwyczaj bardziej swobodna, ale to nie znaczy, że możesz zrezygnować z elegancji. Ładnie złożone serwetki, świeże kwiaty, może delikatna muzyka w tle – to wszystko sprawi, że zakończenie posiłku będzie równie przyjemne, jak jego początek.
Jakie są najczęstsze błędy przy nakrywaniu stołu?
Najczęstszy błąd to przeładowanie stołu. Pamiętaj – elegancja lubi prostotę. Lepiej mniej sztućców, które donosisz w razie potrzeby, niż las widelców, w którym goście się gubią. To samo dotyczy dekoracji – jeden piękny bukiet lepszy niż pięć małych wazoników.
Drugi popularny błąd to niewłaściwe proporcje. Za duży obrus plącze się pod nogami, za mały wygląda komicznie. Za wysokie dekoracje zasłaniają gości, za niskie giną wśród naczyń. Zachowaj umiar i pamiętaj o funkcjonalności.
Często zapominamy o wygodzie gości. Ciasno ustawione nakrycia sprawiają, że ludzie szturchają się łokciami. Brak miejsca na podstawienie półmisków zmusza do żonglowania naczyniami. Zaplanuj przestrzeń tak, żeby wszyscy czuli się komfortowo.
I ostatni, ale ważny błąd – brak konsekwencji w stylu. Jeśli wybierasz elegancką porcelanę, nie podawaj do niej papierowych serwetek z kreskówkami. Jeśli stawiasz na prostotę, nie przesadzaj z ozdobami. Spójność stylistyczna to podstawa eleganckiego nakrycia.
O co często pytacie?
Jak prawidłowo ustawić zastawę?
Zastawę ustawiamy 2 cm od krawędzi stołu. Najpierw kładziemy duży talerz serwisowy (podtalerz), na nim talerz do dania głównego, a na wierzchu talerz do przystawki lub zupy. Po lewej stronie u góry stawiamy talerzyk na pieczywo. Każdy gość powinien mieć 70-80 cm przestrzeni, a między osobami zachowujemy 30 cm odstępu.
Jak powinna wyglądać zastawa?
Zastawa powinna być spójna stylistycznie i dopasowana do okazji. Do eleganckich przyjęć wybieramy porcelanę, najlepiej w klasycznej bieli lub z subtelnymi zdobieniami. Wszystkie elementy powinny być idealnie czyste i nieuszkodzone. Liczba talerzy zależy od menu – maksymalnie układamy 3 talerze jeden na drugim.
Jak przygotować zastawę stołową?
Przygotowanie zastawy zacznij od policzenia gości i zaplanowania menu. Dla każdej osoby przygotuj: talerz serwisowy, talerze do poszczególnych dań, talerzyk na pieczywo. Wszystko musi być umyte i wypolerowane. Dobierz zastawę do charakteru spotkania – prostą do codziennych posiłków, elegancką porcelanę na uroczystości.
Jak poprawnie zastawić stół?
Rozpocznij od położenia obrusa (zwis 20-30 cm), następnie ustaw talerze w odległości 2 cm od krawędzi. Sztućce układaj według kolejności użycia – od zewnątrz do środka (noże po prawej, widelce po lewej). Kieliszki ustaw nad nożami, serwetkę połóż na talerzu. Dodaj niskie dekoracje i świece, które nie przesłonią gości.
Zobacz również:
- Jak zabezpieczyć mieszkanie przed upałem – sprawdzone sposoby na chłód bez klimatyzacji
- Żółty kolor w Twoim domu – kompletny przewodnik po słonecznych wnętrzach
