Wersal to jedna z najpiękniejszych i największych atrakcji turystycznych Francji. Składa się nań nie tylko sam Pałac Słońca, ale też kilka innych budynków oraz rozległe i pełne fontann ogrody. Pałac królewski w Wersalu leży kilkanaście kilometrów na południowy zachód od centrum Paryża i co roku odwiedzają go miliony turystów.
Pałac wersalski – początki
W XVI wieku Wersal był niczym nie wyróżniającą się, podparyską osadą. W pełnych zwierzyny okolicznych lasach lubili polować francuscy królowie. Jednym z nich był Ludwik XIII, któremu okolica tak bardzo przypadła do gustu, że kazał wybudować tam pałacyk myśliwski.
Bywał w nim często od swoich najmłodszych lat następca tronu – Ludwik XIV. Również i on stał się miłośnikiem wersalskich lasów. Po jego ślubie i narodzinach dziecka pałac rozbudowano. Dodano też Oranżerię i odpowiednik dzisiejszego Zoo – Menażerię pełną egzotycznych zwierząt.
Ludwik XIV – Król Słońce
W międzyczasie Ludwik XIV wstąpił na tron, ale nie zarzucił zainteresowania Wersalem. Przeciwnie. Powstała koncepcja przebudowy i stworzenia baśniowego „Pałacu Słońca” (Palais du Soleil), w którym na tronie zasiadać będzie „Król Słońce” (Roi Soleil) w otoczeniu dworzan i scenografii wzorowanej na greckiej mitologii.
W kolejnych latach rozbudowywano kompleks pałacowy powiększając główny budynek i dobudowując kolejne. W parku powstała bajkowa Grota, a okoliczne tereny zapełniły się rzeźbami i fontannami.
Wciąż rozbudowywany pałac stał się ośrodkiem rządów i rezydencją kolejnych królów Francji. Mieszkali w nim, wraz ze swoimi dworami, Ludwik XV i XVI. Wybuch Rewolucji Francuskiej zakończył okres świetności tego miejsca. Pałac Słońca cudem uniknął zburzenia i popadł w zapomnienie na długi czas. Dopiero w okresie władzy Napoleona przypomniano sobie o Wersalu i przeprowadzono najpilniejsze prace remontowe.
Słynny traktat wersalski
W Wersalu odbyło się wiele ważnych wydarzeń. Tu podczas niemieckiej okupacji w 1871 roku koronował się cesarz Niemiec Wilhelm I. W wersalskich pałacach proklamowano w 1919 roku zawarcie pokoju pomiędzy Francją i Niemcami. Słynny traktat wersalski zakończył okres pierwszej wojny światowej.
Architektura pałacu wersalskiego
Wersal zbudowany jest w klasycznym stylu barokowym, a głównym materiałem budulcowym jest kamień. Pałac składa się z części głównej i dwóch wydłużonych skrzydeł bocznych. Budynek ma dwie kondygnacje. Dolną kończą łuki, górna posiada pas filarów, pilastrów i wysokich okien. Sama elewacja ogrodowa Wersalu ma długość 640 metrów. O rozmiarach budowli świadczy kilka danych liczbowych – w pałacu znajdują się 2143 okna i 1252 kominki. A to przecież nie wszystko. W kompleksie pałacowym, oprócz Pałacu Słońca znajdziemy między innymi dwa kolejne – Grand i Petit Trianon, inne budynki mieszkalne, stajnie, kuchnie, etc.
Przed Pałacem Słońca znajduje się plac (Place d’Armes) wielkości 6 hektarów, który przeznaczony był na parady wojskowe. Obiekt jest unikatowym przykładem zastosowaniu planu promienistego. Zbiegają się na nim trzy duże aleje. Z budynkiem sąsiadują też trzy dziedzińce – Ministrów, Królewski i Marmurowy. Dziedziniec Królewski otwiera posąg Ludwika XIV na koniu, natomiast na Dziedzińcu Marmurowym znajdują się zabudowania pałacyku myśliwskiego z czasów Ludwika XIII.
Galeria Zwierciadlana
W samym Pałacu Słońca chyba najsłynniejszym miejscem jest Galeria Zwierciadlana. Pomieszczenie powstało po przerobieniu dawnego tarasu, a zaprojektował je architekt Charles Le Brun. Sala o długości 72 metrów wychodzi na królewskie ogrody. Od strony frontowej w ścianę wstawiono 17 ogromnych okien, które znajdują się naprzeciwko 17 luster.
Sklepienie wysokiego na 13 metrów pomieszczenia zdobią militarystyczne malowidła Le Bruna sławiące wielkie francuskie zwycięstwa. Galeria Zwierciadlana znajduje się pomiędzy Salą Pokoju i Salą Wojny, których część wchodziła dawniej w skład apartamentów królowej.
Królewska kaplica
Pałacowa kaplica znajduje się na piętrze budynku. Zbudowano ją w latach 1698-1710, a jej architektem był Hardouin-Mansart. Pomieszczenie wyposażone jest w trzy nawy i czworoboczne filary zakończone łukami, na których oparta jest galeria. Uwagę zwracają bogato zdobiony ołtarz oraz organy. Na suficie Jean Jouvenet stworzył fresk zatytułowany „Zesłanie Ducha Świętego”.
Królewskie apartamenty w Wersalu
Apartamenty króla i królowej znajdują się na przeciwnych krańcach Galerii Zwierciadlanej. Zostały zaprojektowane przez Louisa Le Vau w latach sześćdziesiątych XVII wieku. Od tego czasu były wielokrotnie modyfikowane, a część z nich zmieniła przeznaczenie.
Początkowo król dysponował dla siebie siedmioma apartamentami, nazwanymi na cześć rzymskich bóstw. Były to Pokój Herkulesa, Wenus, Merkurego, Marsa, Apolla, Diany oraz Obfitości. Pomieszczenia służyły królowi jako prywatne pokoje, ale stopniowo niektóre z nich zaczęły pełnić też dodatkową funkcje.
Pokój Herkulesa pierwotnie był pałacową kaplicą, a swoją nazwę wziął od malowidła na suficie przedstawiającego Herkulesa pędzla artysty Francoisa Lemoyne.
W Pokoju Wenus jadano lekkie przekąski. Jego największą atrakcją jest naturalnej wielkości rzeźba przedstawiająca Ludwika XIV w stroju rzymskiego cesarza. Posąg wyszedł spod dłuta Jeana Warina.
Pokój Merkurego był początkowo królewską sypialnią. Stoi w nim dziewiętnastowieczna replika łoża Ludwika XIV. Salon Marsa służył gwardii królewskiej, później zaczął pełnić funkcję sali koncertowej. Znajdują się w nim portrety Ludwika XV i jego żony – Marii Leszczyńskiej.
W Pokoju Apolla odbywały się audiencje. Stał w nim tron ze srebra, który niestety został przetopiony w 1689 roku. Zastąpił go drewniany mebel, który można podziwiać obecnie.
Z kolei w Salonie Diany król zwykł grać w bilard wraz z członkami rodziny. W ostatnim Pokoju Obfitości znajduje się ekspozycja królewskiej biżuterii.
Oprócz powyższych apartamentów, król i królowa dysponowali pokaźną liczbą komnat do użytku prywatnego, w których spędzali czas na osobności.
Opera w pałacu
Królewska Opera powstała w pałacu z okazji ślubu Ludwika XVI i Marii Antoniny. Z przyczyn ekonomicznych i presji czasu budynek został zbudowany całkowicie z drewna. Miało to swoje dobre strony, ponieważ dzięki temu sala cieszy się znakomitą akustyką. Sklepienie zdobi obraz Apolla pędzla Durameau, a rzeźby do niej stworzył Augustin Pajou.
Kolejne atrakcje pałacu wersalskiego
Oprócz tych najbardziej znanych miejsc warto również odwiedzić wystawę królewskich powozów znajdującą się w Wielkich Stajniach Królewskich. Na ekspozycję składają się dziesiątki pięknie ozdobionych karet i mniejszych pojazdów. Na terenie Wersalu znajduje się także Muzeum Lambinet. Mieści się ono w budynku przekazanym miastu Wersal przez Victora Lambinet. Ekspozycja podzielona jest na trzy części dotyczące historii Francji, historii Wersalu i Rewolucji Francuskiej.
Ogrody Wersalu
Wersalskie ogrody są równie imponujące jak Pałac Słońca. Ich początki sięgają czasów Ludwika XIV, a zaprojektowane zostały przez Andre Le Notre’a. Teren ogrodów wersalskich zajmuje ponad 800 hektarów przestrzeni. Znajduje się tu starannie zaprojektowany zespół zbiorników wodnych, alei, roślin, rzeźb i fontann. Ogród w Wersalu jest też pierwowzorem starannie zaplanowanych i pielęgnowanych ogrodów typu francuskiego.
Ogród ma wysoce geometryczny, uporządkowany charakter. Osią centralną jest w nim Aleja Królewska biegnąca od centralnego tarasu do fontanny Apolla. Jej przedłużeniem jest zbiornik wodny Grand Canal.
Pałacyki Trianon
W północnej części ogrodu znajdują się dwa pałacyki – Grand Trianon i Petit Trianon oraz położona w ich pobliżu idylliczna wioska Hameau de la Reine. Została ona zbudowana dla Marii Antoniny i miała przedstawiać wyidealizowany obraz życia francuskich wieśniaków. Oprócz tego w skład zespołu parkowego wchodzi oranżeria i ogród warzywny.
Fontanny – duma Ludwika XIV
Najważniejszym elementem Ogrodu Wersalskiego jest system fontann. W XVII wieku funkcjonowało ich około 2400, do dzisiaj przetrwało około sześciuset. W szczytowym okresie zapotrzebowanie na wodę w parku przekraczało potrzeby całego Paryża.
Najsłynniejszą fontanną jest oczywiście basen Latony. Na szczycie koncentrycznych basenów w kształcie piramidy znajdują się rzeźby Latony ze swoimi dziećmi – Apollem i Dianą.
Za nimi znajduje się tak zwana Aleja Zielonych Dywanów prowadząca do basenu Apolla. W nim możemy podziwiać rzeźbę tego boga prowadzącego czterokonny rydwan wynurzający się wprost z wody. Dynamikę układu podkreślają jeszcze dmące w muszle trytony otaczające pojazd. To piękne dzieło stworzył jest Jean-Baptist Tuby.
Wersal w Twoim domu
Warto dodać, że Wersal wszedł na stałe również do języka polskiego. Wersalem określa się żartobliwie coś wymagającego używania przesadnej i uciążliwiej etykiety. Drugie słowo przypomina nam, że Wersal ma w domu większość z nas. Tak, to popularna wersalka, w czasach PRL symbol wersalskiego luksusu.
Zobacz również:
