Malarz, rysownik, rzeźbiarz, plakacista – Wojciech Fangor to postać, która wymyka się wszelkim podziałom. To artysta wszechstronny – innowator, który za pomocą różnych technik eksplorował teorię barw i percepcję przestrzeni. Największą sławę na arenie międzynarodowej przyniósł mu cykl obrazów z charakterystycznymi okręgami i falami. Dziś prace te uznajemy za początek op-artu.
Wojciech Fangor ma w swoim dorobku zarówno obrazy abstrakcyjne, jak i figuratywne. Jego grafiki są uznawane za jedne z najważniejszych dzieł Polskiej Szkoły Plakatu. W 1958 r. stworzył pierwszą w sztuce światowej instalację przestrzenną. Współpracował z architektami takimi jak Oskar Hansen, Stanisław Zamecznik, czy Zbigniew Ihnatowicz. Pod koniec życia zaprojektował także serię grafik zdobiących drugą linię warszawskiego metra.
Jak dziś możemy czerpać z tak bogatego dorobku jednego z najwybitniejszych polskich artystów współczesnych? Oparte na różnorodnym doświadczeniu koncepcje wypracowane przez Wojciecha Fangora inspirują kolejne pokolenia artystek i artystów – nie tylko związanych ze sztukami plastycznymi, ale także z designem, czy architekturą wnętrz.
Ku nowatorskim odkryciom – początki twórczości Wojciecha Fangora
Artysta urodził się w 1922 roku w Warszawie, a debiutował tuż po II wojnie światowej. Do jego najsłynniejszych dzieł z wczesnego okresu twórczości należą „Postaci” – płótno, w którym Fangor po swojemu podjął wyzwanie współczesnych mu czasów jedynego słusznego socrealizmu. Posługując się uproszczoną retoryką przeciwieństw, ocenę przedstawianych postaw pozostawił oglądającym.
W latach 50. Wojciech Fangor wiele czasu poświęcał także na tworzenie plakatów i rysunków, charakteryzujących się niezwykle syntetyczną formą. W ten sposób stał się jednym ze współtwórców sławnej na arenie międzynarodowej Polskiej Szkoły Plakatu. Wtedy też zaczął współpracować z najwybitniejszymi modernistycznymi architektami, w efekcie czego powstało „Studium Przestrzeni” – pierwsza na świecie instalacja przestrzenna.
Wojciech Fangor wyjechał z Polski na początku lat 60. Był stypendystą w Waszyngtonie oraz Berlinie Zachodnim, a później na stałe zamieszkał w Stanach, gdzie prowadził zajęcia na najważniejszych uczelniach. Doświadczenie nabyte w Polsce i poza jej granicami ukształtowało unikalny styl Fangora. To właśnie lata 60. i 70. XX wieku stały się czasem eksperymentów, które przyniosły mu największą sławę i uznanie na skalę międzynarodową.
Iluzje optyczne i gry z kolorem – charakterystyka stylu artystycznego Fangora
Za największe osiągnięcie Wojciecha Fangora powszechnie uznaje się serię obrazów, które zapoczątkowały nurt op-art. Za pomocą koloru i kształtu artysta manipulował percepcją odbiorcy, tworząc złudzenie ruchu. Kompozycje Fangora najczęściej opierały się na idealnym kształcie koła, później także na łagodnych falach. Zmieniając wielkość kręgów, szerokość pasm oraz ich zagęszczenie, artysta osiągał różnorodne efekty.
Wrażenie dynamiki i nieustającego pulsowania Fangor wprowadzał poprzez grę kolorów. Eksperymentował ze zróżnicowanym poziomem jaskrawości, nasycenia i jasności zestawianych ze sobą odcieni, często korzystając przy tym ze znanych z teorii barw kontrastów oraz powidoków. Żywe barwy, które chętnie stosował, pozwalały manipulować przestrzenią wizualną, tak by wprowadzić odbiorcę w niemal medytacyjny stan kontemplacji.
Począwszy od subtelnych, a jednak wszechobecnych fal kolorów, po oszałamiające, żywe połączenia tonacji, Fangor badał, jak kolor i przestrzeń mogą współdziałać, aby wywoływać określone wrażenia i emocje. Jego prace wykraczają poza płótno i w wyraźny sposób wpływają na przestrzenie, w których są wystawiane. Wszystko to sprawia, że jego praktyka artystyczna wciąż stanowi niewyczerpalne źródło inspiracji dla współczesnych twórców i twórczyń.
Kultowe płótna Fangora, a współczesny design wnętrz
Twórczość Fangora, znana z intensywnego i zdecydowanego wykorzystania koloru, eksplorowała również zawiłości percepcji przestrzeni. Dzięki temu przyczyniła się nie tylko do definiowania nowych środków wyrazu w dziedzinie malarstwa abstrakcyjnego, ale także do znacznie szerszej refleksji nad odbiorem przestrzeni. Idee i koncepcje Fangora inspirują projektantów i projektantki wnętrz, którzy poszukują nowatorskich i jednocześnie funkcjonalnych sposobów aranżacji.
Podejście artysty do znaczenia koloru oraz formy jest często emulowane w praktykach współczesnych twórców i twórczyń, dążących do tego, aby ich projekty były zarówno estetycznie ciekawe, jak i głęboko osadzone w teorii i praktyce artystycznej. Twórczość Wojciecha Fangora zachęca także do nieustannych eksperymentów z barwami i ciągłego poszukiwania innowacyjnych rozwiązań.
Gra kolorów w aranżacji wnętrz – sposób na komunikację z użytkownikami przestrzeni
Echa dokonań Fangora można dostrzec w wielu projektach współczesnych polskich architektów i architektek. Śmiała gra z kolorem polegająca na operowaniu dopełniającymi się barwami w celu wprowadzenia określonej dynamiki, bywa stosowana w aranżacjach domów, mieszkań, apartamentów, a także wnętrz publicznych i biznesowych. To właśnie ona pozwala na komunikację z użytkownikami przestrzeni w subtelny i klarowny sposób, a także wpływa na energię i nastrój panujące we wnętrzach.
Świadomość tego, że sztuka może kształtować i ulepszać nasze przestrzenie mieszkalne, nabiera współcześnie nowego znaczenia. W dobie, w której coraz więcej osób korzysta z wynajmu długoterminowego i nie ma pełnej samodzielności w zarządzaniu swoim codziennym otoczeniem, refleksja nad znaczeniem koloru, formy i przestrzeni jest szczególnie istotna. Na rynku najmu można znaleźć naprawdę różnorodne oferty. W wyłuskaniu spośród nich wnętrz przyjaznych użytkownikom mogą pomóc strony, takie jak ta.
Dialog między pokoleniami i dziedzinami sztuki
Wojciech Fangor, znany przede wszystkim jako innowator w dziedzinie sztuki abstrakcyjnej, pozostawił również trwałe dziedzictwo w zakresie refleksji nad percepcją przestrzeni, prowokując tym samym do myślenia o tym, jak sztuka i funkcjonalność mogą koegzystować i wzajemnie się wzbogacać. Mistrzowskie operowanie kolorem i formą oraz nieustanna eksploracja łączących je zależności, stanowią źródła inspiracji dla kolejnych pokoleń twórców i twórczyń, również tych związanych z branżą projektową.
Fangor, poprzez swoje intelektualne i wizualne eksploracje, zawsze zachęcał do poszukiwań i odkryć. Być może właśnie to stanowi najważniejszy aspekt jego spuścizny. Mierząc się z wyzwaniami współczesności w pracy projektowej, musimy mieć odwagę, aby eksperymentować, badać i nieustająco sięgać poza oczywiste i znane rozwiązania.
Zobacz również:
