Christian de Portzamparc to francuski architekt, który zasłynął z niezwykle eleganckich projektów wieżowców, hal koncertowych i wielofunkcyjnych centrów. Swoje projekty realizuje przede wszystkim w ojczystej Francji, ale nie unika też wyzwań w innych krajach, szczególnie w USA.
Christian de Portzamparc
Christian de Portzamparc przyszedł na świat 5 maja 1944 roku we francuskiej Casablance w rodzinie arystokratów. Na studia przeniósł się do Paryża, gdzie studiował w prestiżowej Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Pięknych (École nationale supérieure des beaux-arts). W czasie studiów największy wpływ wywarł na niego Le Corbusier, którego dzieła studiował oraz profesorowie Eugène Beaudouin, oraz George Candilis, którzy stali się mentorami przyszłego twórcy. Dyplom zdobył w 1969 roku, a w 1980 otworzył własne biuro architektoniczne w Paryżu.
W swojej pracy uwagę zwraca nad przenikaniem się środowiska zewnętrznego i wewnętrznego, właściwe i harmonijne umieszczanie nowego budynku w miejskim kontekście. Swoim wieżowcom z kolei nadaje bardziej rzeźbiarskie formy, trzymając się jednak zasad prostoty i elegancji.
Za swoje projekty wyróżniony został wieloma nagrodami. Jako pierwszy Francuz otrzymał w 1994 roku Nagrodę Pritzkera. Oprócz niej otrzymał wiele francuskich nagród i odznaczeń. Poniżej przedstawiamy krótką listę jego wybranych budynków – architekt wciąż aktywnie projektuje i każdego roku będzie można do niej dopisywać kolejne projekty.
Szkoła Baletu Opery Paryskiej
W połowie lat osiemdziesiątych zdecydowano o przeniesieniu Szkoły Baletu Opery Paryskiej w bardziej dogodne miejsce na przedmieściach. Jej nową siedzibę w pobliżu parku Nanterre zaprojektował właśnie Christian de Portzamparc.
W skład kompleksu weszły trzy budynki połączone wspólnym przeszklonym dachem. Były to sala prób, szkoła oraz internat dla uczniów z oknami wychodzącymi na parkową zieleń. Czwartym elementem projektu był dziedziniec z ogrodem, w którym dzieci mogły spędzać czas po zakończonych zajęciach.
Cité De La Musique – West Wing 1990
Jednym z pierwszych dużych projektów Christiana de Portzamparca była budowa Konserwatorium Paryskiego prowadzona na zlecenie Francuskiego Ministerstwa Kultury. Przeprowadzono ją w dwóch etapach – dla skrzydła zachodniego i wschodniego, a ukończono w 1995 roku. Jej rezultatem był ogromny kompleks (90 tysięcy metrów kwadratowych) poświęcony muzyce – jej nauce, historii i prezentacji.
Bryła zachodniego skrzydła ma kształt kilku białych, prostopadłościennych brył zwieńczonych fantazyjnym, falującym dachem. Budynki umieszczone są nad rozległym basenem z wodą, połączonym z ogrodem i kilkoma audytoriami na wolnym powietrzu. Wewnątrz obszerne i zaokrąglone pomieszczenia poprzecinane są korytarzami i kładkami. Dostęp do naturalnego światła zapewniają okna o nieregularnych kształtach. W budynku znajduje się 66 sal dydaktycznych, 100 sal prób, centra medialne, trzy amfiteatry i mieszkania dla studentów.
Część wschodnia o powierzchni 50 tysięcy metrów kwadratowych powstała na niezwykle ciekawym planie. Na trójkątnej działce część centralną zajmuje wielka sala koncertowa o owalnym kształcie. Wokół niej, jak zwoje spirali ślimaka rozwijają się kolejne korytarze i pomieszczenia. Muzyki może tu słuchać nawet 1200 słuchaczy. Oprócz tego w kompleksie znajduje się Muzeum Muzyki, biblioteka, mediateka, amfiteatr i kawiarnie dostępne dla gości.
LVMH Tower
Pod koniec lat 90. firma Louis Vuitton Moët Hennessy zamówiła projekt swojego firmowego budynku w Nowym Jorku. Miał on stanąć w prestiżowej części Manhattanu, przy 57 ulicy. Do zabudowy przeznaczona była wąska działka znajdująca się pomiędzy zabudowaniami o średniej wysokości. Christian de Portzamparc zaproponował projekt niskiego (jak na nowojorskie warunki) wieżowca o wysokości 100 metrów.
W 1999 roku zakończono jego budowę. Gotowy biurowiec dokładnie wpasował się pomiędzy proste bryły sąsiadów, zdecydowanie wyróżniając się na ich tle. Wyłożona różnymi gatunkami szkła elewacja zbudowana jest z powierzchni umieszczonych pod różnymi kątami. Odbijają się w nich wieżowce stojące naprzeciwko, a dzięki różnemu natężeniu światła zmienia się też wygląd samej LVHM Tower. Nowy budynek stał się najlepszą wizytówką firmy, której jest własnością.
Filharmonia Luksemburska
Można śmiało powiedzieć, że stworzony przez Christiana de Portzamparca w 2005 roku nowy budynek Filharmonii Luksemburskiej jest jednym z najpiękniejszych i najbardziej oryginalnych dzieł tego architekta. Gmach powstał na trójkątnej działce o powierzchni 20 tysięcy metrów kwadratowych graniczącej z biurowcami Unii Europejskiej.
Początkowo planowano otoczyć go kręgiem drzew, tak aby goście mieli wrażenie, że przekraczają granicę pomiędzy światem ulicy i sztuki. Ze względu na brak miejsca pomysł nie został jednak zrealizowany. Zamiast niego powstał rozległy perystyl złożony z 827 kolumn oddzielających wnętrze filharmonii od świata zewnętrznego.
Budynek ma nieregularny kształt przypominający z lotu ptaka ludzkie oko. W jego środku znajduje się główna sala koncertowa mogąca pomieścić 1500 miejsc. Znajdujące się w niej loże umieszczono w ośmiu słupach wyrastających ponad kanał orkiestrowy. W filharmonii znajduje się jeszcze Sala Kameralna na 300 miejsc oraz najmniejsza przeznaczona dla niewielkich zespołów, w której może zasiąść 120 słuchaczy.
Tower Granite
W 2008 roku zbudowany został jeden z piękniejszych wieżowców, które zaprojektował Christian de Portzamparc. Mowa o liczącym 45 pięter i wysokim na 184 metry Tower Granite. Budynek powstał na zamówienie francuskiego banku Société Générale i stanął w paryskiej dzielnicy La Défense.
Wieża znajduje się w zachodniej części dzielnicy w pobliżu dwóch cylindrycznych wysokościowców zbudowanych dla banku we wcześniejszych latach. Pewne wyzwanie stanowiła trójkątna działka, jednak architekt poradził sobie znakomicie. Smukły budynek ze szklaną elewacją sprawia wrażenie lekkiego i wysmakowanego. Uroku dodaje mu ukośnie ścięcy szczyt – cecha charakterystyczna dla wcześniejszych wieżowców zaprojektowanych przez Francuza.
Flagship Dior Seul
W Cheongdam-dong, eleganckiej dzielnicy Seulu, uwagę przechodniów zwraca nietypowy, biały budynek. To zaprojektowany w 2011 roku przez Christiana de Portzamparca flagowy sklep marki Christian Dior. Jego nieregularna bryła robi piorunujące wrażenie wśród przypominających prostopadłościany sąsiadów.
Jak tłumaczy sam twórca, budynek sklepu miał być hołdem dla wielkiego projektanta znanej marki odzieżowej. Dlatego też stworzył go na podobieństwo eleganckiego, falującego na wietrze ubrania. Biała, łagodnie zakrzywione elewacje przypominają tkaninę wykonaną z włókna szklanego. Wykonano je z ogromnych paneli o rozmiarach 20 na 7 metrów. Nad głównym wejściem tworzą one smukły łuk zapraszający klientów do środka.
Cidade Das Artes
Miasto Sztuki stało się sercem nowej dzielnicy Rio de Janeiro – Barra da Tijuca – wybudowanej pomiędzy morzem i górami. Budynek o ciekawej formie znajduje się na dziesięciometrowym podwyższeniu w tropikalnym ogrodzie pełnym oczek wodnych. Całą okolicę – od bliskiego ogrodu, po góry i morze – można obserwować z dużego tarasu dostępnego dla gości.
W Cidade Das Artes na ogromnej powierzchni ponad 90 tysięcy metrów kwadratowych znajdują się sale koncertowe, teatry, mediateka, szkoła muzyczna oraz restauracje i sklepy. Główna sala koncertowa przeznaczona jest dla 1800 widzów i łatwo może zostać przekształcona w scenę teatralną.
Budynek jest hołdem dla architektury brazylijskiej, a jednocześnie odbiciem odległych szczytów górskich. Wykonany z surowego betonu jest jednocześnie solidny i lekki. Dach opiera się na zaokrąglonych płytach ścian, które nie do końca zamykają przestrzeń. Powstała konstrukcja jest na wpół otwarta, przepuszczająca światło i powietrze i oferująca wspaniałe widoki ze swojego wnętrza.
One 57
W sierpniu 2014 roku otwarty został najwyższy budynek, który projektował Christian de Portzamparc – superwieżowiec One 57. Sięgający 306 metrów budynek znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie Central Parku na Manhattanie. Ze względu na położenie i luksusową jakość wykonania z miejsca został okrzyknięty „wieżowcem miliarderów”, a najdroższe mieszkania sprzedano w nim za ponad 100 milionów dolarów każde.
Masywność bryły budynku łagodzi jego wysokość – wieżowiec wydaje się dzięki niej bardziej lekki i smukły. W projekcie architekta główną rolę odegrała szklana elewacja. Na ścianie od 57 ulicy ma ona formę pasów złożonych ze szkła o dwóch kolorach. W dolnej części budynku mają one dodatkowo formę łagodnie zakrzywionej płaskorzeźby, dzięki czemu elewacja przypomina wodospad. Ściany boczne z kolei pokryte są płytkami szkła w różnych odcieniach niebieskiego, a całość przypomina obrazy Gustava Klimta. W sumie w całym budynku wykorzystano ponad osiem tysięcy szklanych płyt.
W momencie ukończenia One 57 był najwyższym wieżowcem mieszkalnym w Nowym Jorku. Ceny mieszkań i jego nietypowy wygląd wzbudziły falę komentarzy i kontrowersji. Niebieska elewacja nie spodobała się nowojorczykom, którzy okrzyknęli „najgorszym budynkiem 2014”. Nie przeszkodziło to jednak nabywcom – zgodnie ze swoim przydomkiem wieża stała się miejscem, w którym apartamenty zakupili miliarderzy z całego świata.
To oczywiście tylko drobny wybór spośród wielu dzieł, które stworzył Christian de Portzamparc. Wspomnieć również należy o jego innych znanych budynkach. Wieżowiec Crédit Lyonnais w dzielnicy Euralille w Lille, rozbudowa Palais des Congrès w Paryżu, gmach sądu w Grasse, biura i studio telewizyjne w Boulogne-Billancourt czy ambasada francuska przy Pariser Platz w Berlinie są równie udane i rozpoznawalne w miastach, w których je zbudowano.
W wieku 78 lat francuski architekt nie traci wigoru i wciąż projektuje budynki na całym świecie. Z nowszych konstrukcji warto wymienić choćby niezwykle piękny wieżowiec Prism Tower z Nowego Jorku, paryską halę La Défense Arena czy najnowsze dzieło – wielofunkcyjny kompleks Chinese National Convention Center w Pekinie.
Zobacz również:
