Norman Foster to jedna z największych postaci współczesnej architektury. Jego innowacyjne budynki spotkać można w każdym zakątku świata. Nie boi się on wyzwań, które stawia współczesność i przygotowuje funkcjonalne, jak i estetyczne odpowiedzi na potrzeby XXI wieku.
Norman Foster – życiorys
Norman Foster urodził się w 1935 roku, a wychowywał się Manchesterze. Nie spędzał zbyt wiele czasu z rodzicami, jako że oboje dużo pracowali. Ojciec Fostera pracował dla Metropolitan-Vickers, gdzie zajmował się malowaniem maszyn. To zainspirowało młodego Normana do zainteresowania się inżynierią oraz projektowaniem. Jego pasje miały ogromny wpływ na styl architekta.
W szkole był często prześladowany przez swoich kolegów. Sam uważał się za cichego i niezdarnego w sytuacjach społecznych. W 1953 roku ukończył służbę wojskową, którą odbył w brytyjskim lotnictwie, zgodnie ze swoimi zainteresowanymi. Początkowo chciał pracować w przemyśle, jednakże udało mu się znaleźć pracę dopiero jako asystent kierownika w firmie architektonicznej. Tam zaczął się rozwój jego pasji.
Norman stworzył bogate portfolio, które doprowadziło jego szefa do zachwytu i zapewniło mu awans do działu rysunku. W 1956 roku rozpoczął studia na Uniwersytecie w Manchesterze, na kierunku ściśle powiązanym z architekturą. Po pięciu latach Foster wygrał stypendium Henry Fellowship do Yale School of Architecture w New Haven, Connecticut, gdzie dokończył swoje studia. Tam poznał swojego partnera biznesowego Richarda Rogersa.
Foster + Partners
Foster + Partners to nowa nazwa założonej przez Normana Fostera w 1967 roku Foster Associates. Do zmiany nazwy doszło w latach 90. aby pokazać wpływ architektów niezwiązanych z Fosterem na rozwój pracowni. W tym momencie marka jest największą firmą architektoniczną i zrzesza 1500 pracowników w 13 studiach. Firma zajmuje się wieloma projektami, od infrastruktury i budynków użytkowości publicznej, po projektowanie całych dzielnic światowych metropolii.
Norman Foster – modernistyczny renesans
Modernizm w swoich początkach był wywodzącą się z kultu postępu, idealistyczną wizją nowego świata, nowej ery człowieka i człowieczeństwa. Po II wojnie światowej powstawało wielu budynków w tym stylu, głównie z powodu ich funkcjonalności i niskich kosztów. Jednak również motywy ideologiczne odgrywały ważną rolę w rozwoju.
Jednakże wraz z osiągnięciem dominacji przez modernizm, ruch zyskał wielu krytyków, oraz był utożsamiany z szarą rzeczywistością nowego porządku. W świecie, w którym coraz silniejsza staje się krytyka obecnego systemy gospodarczego i społecznego, ciężko jest być modernistą.
Jednakże Normanowi Fosterowi udało się wyjść poza schemat, prezentując światu nowy modernizm, oparty o połączenie nowoczesnych technologii i architektury, jak i również dbałość o środowisko.
Norman Foster opisuje swoje rzemiosło jako ekspresje wartości. Dodatkowo uważa, że dobry architekt to taki który ma „otwarty umysł, energię, chce ciężko procować i ma chęć poszukiwania nowych rozwiązań i przekraczania granic”.
Norman Foster / Foster + Partners – najważniejsze projekty
Pałac Pokoju i Pojednania
Pałac Pokoju i Pojednania (Palace Of Peace And Reconciliation) ma 77 metrów i znajduje się w stolicy Kazachstanu Nur Sułtanie. Budynek powstał specjalnie na zebranie światowych liderów tradycyjnych religii. W budynku każde wyznanie ma pomieszczenie zaprojektowane specjalnie dla siebie. Znaleźć można tam miejsce dla: Chrześcijan, Muzułmanów, Buddystów Judaistów, Taoistów i wielu innych.
Poza w budynku mieści się opera, która może pomieścić około 1500 osób, muzeum, biblioteka oraz centrum badawcze. Część piramidalna budynku posiada 62 metry, które zostały postawione na 15-metrowym bloku pokrytym ziemią.
Budynek składa się z pięciu trójkątnych pięter. Trzy dolne piętra są pokryte jasnym granitem, a ich konstrukcja oparta jest o ramy stalowe oraz beton. Przed inżynierami projektującymi budowle stanęło pewne wyzwanie, ponieważ w wyniku dużych różnic temperatur między dniem a nocą budynek zmienia swoje rozmiary. Najwyższe piętra są przeszklone witrażem autorstwa Briana Clarke’a, mieniącym się kolorami kazachskiej flagi: żółtym i niebieskim oraz przedstawiającym gołębie.
Commerzbank Tower
Commerzbank Tower znajdujący się w niemieckim Frankfurcie to pierwszy europejski drapacz chmur o wysokości ponad 300 metrów oraz do niedawna najwyższy wieżowiec Europy. Zaprojektował go sam Norman Forster w 1997 roku.
Wieżowiec ma trójkątny kształt z lekko zaokrąglonymi narożnikami. Pomieszczenia oraz szyby powstały wokół centralnego atrium, które również jest na planie trójkąta.
Budynek ten uznaje się za pierwszy na świecie „zielony wieżowiec”. Podstawą koncepcji jest oparcie o naturalne źródło światła i wentylacje. Każde biuro oświetlane jest poprzez światło naturalne podczas dnia i ma otwierane okna, co pozwala na naturalną wentylację przez ponad 300 dni w roku!
Poza oszczędnościami zielony wieżowiec zapewnia również imponujące ogrody wiszące, rozłożone wokół atrium. Stanowią one społeczne i wizualne centrum wieżowca. W zależności od strony budynku, w której są położone, ogrody posiadają roślinność z innego regionu świata – Azji, Morza Śródziemnomorskiego lub Ameryki Północnej.
Millenium Bridge
The Millenium Birdge to pokaz imponującej i twórczej współpracy między różnymi dziedzinami życia ludzkiego: sztuką, architekturą i inżynierią. Millenium Bridge to pierwszy most pieszy w stolicy Wielkiej Brytanii, jak i również pierwszy od wieku most nad tym odcinkiem Tamizy.
Łączy on Londyńskie City wraz z Katedrą św. Pawła z północną częścią Londynu, w której znajduje się między innymi słynny teatr Globe czy Tate Modern. Pod względem technologicznym można powiedzieć, że jest on o krok dalej pod względem technologicznego postępu.
Dwa ramiona w kształcie litery Y podtrzymują osiem kabli biegnących wzdłuż boków szerokiego na 4 metry pomostu, podczas gdy stalowe ramiona poprzeczne zaciskają się na kablach w odstępach 8-metrowych, aby podtrzymać sam pomost.
Dzięki tej strukturze użytkownicy mostu mogą cieszyć się niezmąconym niczym widokiem na miasto i rzekę.
Creek Vean House
Norman Foster projektował różne rodzaje budynków. Creek Vean House, powstały w 1966 roku, to jeden z jego starszych i ciekawszych projektów. Powstał on na wyjątkowo stromym terenie. Dom miał wpasowywać się idealnie w kornwalijskie krajobrazy i przedstawiać architekturę idealnie dopasowaną do topografii miejsca.
Dom zorganizowany jest według dwóch tras: zewnętrznej, dzielącej budynek na dwie części i prowadzącej od drogi dojazdowej powyżej aż po schody prowadzące do nabrzeża, oraz wewnętrznej, galerii obrazów podążającej za konturami terenów i łączące dom w jedną ciągłość. Pokoje budynku rozchodzą się w trzy kierunki: na południe w kierunku ujścia rzeki Fal, za zachód w kierunku cichego potoku, jak i na północ, w kierunku górskiej doliny.
Od ukończenia domu w połowie lat 60., roślinność wokół niego miała pełną swobodę w swoim wzroście, dlatego też dom powoli wtopił się w kornwalijski krajobraz. Budynek bawi się swoistym kontrastem. Z jednej strony bowiem jest on prawie niewidzialny z zewnątrz. Z kolei z wewnątrz budynku można podziwiać bez przeszkód otaczającą budynek przyrodę.
Kawana House
W przeciwieństwie do architektury Zachodu, po II wojnie światowej Japonia nie zerwała zupełnie z tradycją. Zamiast tego subtelnie łączyła ją z nowoczesnością. Dlatego, gdy Norman Foster i jego firma dostała zlecenie na dom w Japonii, potraktował to jak wyzwanie. Musiał on bowiem połączyć zimno szkła i stali z japońską tradycją architektoniczną.
Działka przeznaczona na dom znajdowała się na klifach lawowych i leżała 3 godziny drogi od Tokio. Dodatkowo posiadała piękny widok na górę Fudżi. Dom wygląda na czysto modernistyczny. Konstrukcje ze szła i stali przywodzą na myśl czysty i biały Farnsworth House Miesa van der Rohe. Pomimo tego dom jest bardzo japoński. Stanowi on subtelną grę pomiędzy nim a otaczającym go otoczeniem.
Podstawą projektu było słońce. Mikroklimat rezydencji zapewnia niezwykle dużą ilość światła naturalnego. Dlatego też przeszklono drzwi, przez co światło mogło wpadać ze wszystkich stron rezydencji. W sypialni znajduje się sufit kratkowany jak mata tatami, który przepuszcza przez siebie światło. Pomieszczenia gospodarcze, takie jak kuchnia czy łazienka, umieszczone są na tyłach domu. Dodatkowo zamontowano przesuwane ściany, pozwalające na kontrolę wiatru i światła z zewnątrz.
Wiadukt Millau – najwyższy most na świecie
Architektura infrastrukturalna, choć tak często zapominana, potrafi posiadać ogromny wpływ na środowisko. Wiadukt Millau, podobnie jak Millenium Birdge na tamizie stanowi ekspolarcję związku pomiędzy architekturą i inżynierią, pomiędzy funkcjonalnością i estetyką.
Most ten stanowi połączenie autostrady A75, stanowiącą szybkie połączenie z Paryża do południa Francji. Wiadukt przecina znajdującą się w wąwozie rzekę Tarn. Posiada on 343 metry wysokości, co czyni go najwyższym na świecie i wyższym od samej wieży Eiffla. Mostowi udaje się minimalnie ingerować w lokalny krajobraz oraz sprawiać wrażenie delikatnego poprzez stożkową formę kolumn.
30 St. Mary Axe
Epoka współczesna jest okresem w historii ludzkości, w której powiązanie ze środowiskiem naturalnym jest coraz bardziej zauważalne, a dbałość o to środowisko staje się coraz ważniejsza. Odpowiedzią na nowe wymagania wobec architektury są ekologiczne wieżowce, a 30 St. Mary Axe to pierwszy z nich na terenie Wielkiej Brytanii.
Nazywany przesz mieszkańców „Ogórkiem”, stanowi panoramiczny punkt widokowy na resztę miasta. Jego aerodynamiczny kształt pozwala na zmaksymalizowanie ilości naturalnego oświetlenia i wentylacji, przez co obniżono zużycie energii o połowę.
W przeciwieństwie do tradycyjnych drapaczy chmur, wyglądających jak ogromne, metalowe pudełka, 30 St. Mary Axe integruje się z lokalną przestrzenią poprzez swój wygląd zewnętrzny. Okrągły plan czterdziestopiętrowego wieżowca pozwala na obsadzenie przestrzeni wokół niego zielenią, jak i integracje z okolicą. Dodatkowo połowa parteru przeznaczona jest na sklepy i inne usługi, a zwężenia na szczycie i dole budynku pozwalają na maksymalne nasłonecznienie placu pod nim.
Sharjah House of Wisdom
Największym wyzwaniem współczesnych architektów jest połączenie globalnych trendów, lokalnych tradycji i topografii. Dom mądrości znajduje się w Szardży, jednego z największych miast w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, oraz centrum kulturalnym kraju.
Dom Mądrości pokazuje, jaka powinna wyglądać współczesna biblioteka, łącząc i integrując społeczność przy użyciu nowoczesnych technologii. Aby wkomponować się w otaczającą miasto pustynie, zastosowano proste minimalistyczne linie. Co więcej, aby zapewnić komfort użytkownikom, wykorzystano wiele systemów pasywnego chłodzenia.
Przykładowo bardzo szeroki dach wspornikowy osłania fasadę przed upałem, podczas gdy perforowane ekrany aluminiowe filtrują światło nawet po zmierzchu. Aby stworzyć duże, pozbawione kolumn powierzchnie użytkowe, architekci zaprojektowali cztery rdzenie podtrzymujące dach, a dwa z czterech rdzeni zawierają klatki schodowe pomiędzy pierwszym i drugim piętrem.
Chek Lap Kok
Wraz z nagłym rozwojem jednego z najpotężniejszych centr finansowych na świecie, powstała potrzeba zbudowania nowego terminalu lotniczego. Znajdujący się pomiędzy najważniejszymi trasami na całym świecie, Chek Lap Kok to jedno z największych i najbardziej nowoczesnych lotnisk na całym świecie.
Oddano je do użytku 24 lata temu, a planuje się, że w 2040 korzystać z niego będzie 80 milionów pasażerów rocznie. Lotnisko powstało na miejscu dwóch wysp. Ich wysokość zredukowano ze 100 do 7 metrów nad poziomem morza, powiększając jednocześnie czterokrotnie ich łączną powierzchnię.
Lotnisko składa się z dwóch równoległych pasów startowych, z których każdy ma 3800 metrów długości i 60 metrów szerokości. Na bryłę budynków wybrano linię opływową, która miała symbolizować lot. Lekkie zadaszenie, jak i duża ilość naturalnego światła rozwija koncepcje znane przykładowo z lotniska Stansted.
Varso Tower
Varso Tower bierze swoją nazwę od łacińskiej nazwy stolicy Polski – Varsovia. Biurowiec ten mierzy 310 metrów, posiada 53 piętra i przez to jest piątym co do wielkości budynkiem w całej Europie. Leży w pobliżu Pałacu Kultury i Nauki i Dworca Centralnego.
Najważniejszą przestrzenią społeczną wieżowca jest plac zamknięty w szkle z drzewami i ławkami umożliwiającymi relaks. Jest to również łącznik pomiędzy różnymi biurami, jak i centrum miasta. Nie jest to jednak jedyna taka przestrzeń. Na samym szczycie biurowca znajduje się platforma widokowa na miasto, a parę pięter niżej umiejscowione są restauracje i sklepy.
Wieża oferuje 69 tysięcy przestrzeni premium, pozwalając przy tym na biura na planie otwartym. Jego budowa ma być zakończona w 2022 roku.
Norman Foster – dlaczego jest tak ważny?
Norman Foster to człowiek, który zmienia oblicze współczesnej architektury tak, aby ta potrafiła odpowiedzieć na potrzeby, wyzwania i szanse współczesnego świata. Ważne w niej jest, by dbać i budować relację ze środowiskiem naturalnym poprzez wykorzystywanie nowych technologii i ciągłą innowację. Nie boi się on również brać udziału w postępującej globalizacji naszego świata. Dlatego właśnie Norman Robert Foster jest tak ważną postacią we współczesnej architekturze.
Zobacz również:
