Hibiskus – uprawa i pielęgnacja bez tajemnic

Hibiskus - uprawa, pielęgnacja - porady i inspiracje - foto Avinash Kumar - Unsplash

Hibiskus, róża chińska, ketmia… pod tymi nazwami kryje się tak naprawdę jedna, ale za to wyjątkowa roślina. Często mylona jest z popularną malwą, choć ich właściwości znacznie różnią się od siebie. Zastanawiasz się, czy możesz uprawiać hibiskusa we własnym ogrodzie lub w doniczce? A może ciekawi Cię, jakimi właściwościami zdrowotnymi i zastosowaniem może pochwalić się ta roślina? Odpowiedzi na te, a także inne pytania, znajdziesz poniżej!

Czym jest hibiskus?

Hibiskus to roślina z rodziny ślazowatych. Jego kwiaty zachwycają swoim niecodziennym pięknem oraz imponującym rozmiarem – niektóre kwiatostany osiągają średnicę nawet 15 centymetrów. Ma ciemnozielone liście i delikatny, ale przyjemny i wyczuwalny zapach. Choć hibiskus kwitnie przez kilka miesięcy, jego pojedynczy kwiat żyje zaledwie jeden dzień. Pochodzi z tropikalnych regionów Azji, jednak naturalnie występuje również w środkowej oraz zachodniej Afryce, w we wschodniej części stanów zjednoczonych, Australii i na wielu wyspach. Zazwyczaj kwitnie od maja do późnej jesieni. Co ciekawe, róża chińska to oficjalny kwiat wysp hawajskich oraz narodowy symbol Korei Południowej.

Hibiskus - uprawa, pielęgnacja - porady i inspiracje - foto Robert Thiemann - Unsplash
Wśród wielu ozdobnych gatunków hibiskusa w naszym klimacie najczęściej uprawia się ketmię syryjską oraz hibiskus bagienny – foto Robert Thiemann

Hibiskus – roślina ogrodowa czy kwiat doniczkowy?

Kwiaty hibiskusa można uprawiać w ogrodzie, choć dużo łatwiej potraktować go jako kwiat doniczkowy. Jako roślina tropikalna, róża chińska ma spore wymagania klimatyczne i nie wykazuje odporności na niskie temperatury. Jednak nie oznacza to, że uprawa hibiskusa w ogrodzie nie może się udać. Przy zachowaniu odpowiedniej jego pielęgnacji jego kwiaty mogą stać się naprawdę efektowną ozdobą ogrodowej rabaty. Pamiętaj jednak, że jest rozłożystym krzewem, dlatego nie powinno się sadzić go razem z innymi odmianami. Zdecydowanie najlepiej radzi sobie jako soliter.

Kwiaty i liście hibiskusów: odmiany ketmii

Hibiskus, nazywany też ketmią, liczy sobie ponad 200 gatunków roślin. Znaczna większość z nich nie radzi sobie najlepiej w umiarkowanym klimacie, jednak istnieje kilka gatunków stosunkowo odpornych na chłód. Najbardziej znaną z nich jest ketmia syryjska, czyli hibiskus ogrodowy. W hodowli często spotykana jest również ketmia szczawiowa oraz hibiskus bagienny.

Jaki hibiskus do ogrodu?

Hibiskus ogrodowy występuje w atrakcyjnych odmianach o różnych kolorach kwiatów. Niezwykle popularne są zwłaszcza odmiany białe („diana”, „totus albus” lub „red heart” z charakterystycznym czerwonym wnętrzem kielicha), różowe („rubis”, „pink giant” ,”woodbridge”) oraz niebieskie („marina”, „blue bird”). Inne popularne rodzaje hibiskusa ogrodowego to „lavender chiffon” o delikatnych, fioletowych płatkach, od wewnątrz lekko zabarwionych na czerwono i „french cabaret”, charakteryzująca się białymi kwiatami, nieco czerwonawymi u nasady.

Hibiskus - uprawa, pielęgnacja - porady i inspiracje - foto Avinash Kumar - Unsplash
Hibiskus zawiera w sobie ogromną ilość kwasów organicznych, takich jak: kwas cytrynowy, kwas jabłkowy, kwas winowy, kwas szczawiowy kwas hibiskusowy – foto Avinash Kumar – Unsplash

Uprawa hibiskusa

Jak przebiega uprawa kwiatów hibiskusa w ogrodzie? Przede wszystkim należy pamiętać, że nie należy ona do najłatwiejszych. Hibiskus lubi nasłonecznione stanowiska, które są osłonięte od wiatru. Do gruntu można wsadzić go dopiero po przejściu ostatnich przymrozków, a jako roślina doniczkowa najlepiej będzie rósł w warunkach szklarniowych. Do uprawy hibiskusa konieczna jest gleba żyzna, próchnicza, o lekko kwaśnym lub zasadowym odczynie. Roślina potrzebuje dużej wilgotności powietrza, jednak jednocześnie źle radzi sobie na podłożach podmokłych.

Hibiskus w domu

Hibiskus jako roślina doniczkowa potrzebuje przede wszystkim jasnego, ale osłoniętego przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych miejsca. Wybierz doniczkę średniej wielkości oraz żyzną, przepuszczalną ziemię o obojętnym lub lekko kwaśnym odczynie. Jeśli uprawiasz hibiskusa w domu, warto zainwestować w nawilżacz powietrza, który zagwarantuje kwiatom optymalne warunki rozwoju. Ponieważ nie znosi zarówno suszy, jak i nadmiaru wody, potrzebuje regularnego, ale umiarkowanego podlewania i zraszania. Roślina nie lubi przesuwania i przestawiania. Jest wrażliwa na dotyk i pod jego wpływem może szybko zrzucać kwiaty oraz pąki kwiatowe. Od listopada do stycznia hibiskusa należy przenieść do widnego, ale niezbyt ciepłego pomieszczenia, gdzie będzie mógł przejść w stan spoczynku. Ważne, aby temperatura w takim miejscu nie spadała poniżej 10 stopni Celsjusza, ponieważ roślina wówczas zaczyna gubić liście.

Hibiskus - uprawa, pielęgnacja - porady i inspiracje - foto Kevin Saunders - Unsplash
Charakteryzuje się pięknymi kwiatami i z tego powodu jest znany na całym świecie jako roślina ozdobna – foto Kevin Saunders – Unsplash

Róża chińska – jak ją pielęgnować?

Hibiskus to wymagająca i kapryśna roślina. Aby mógł kwitnąć piękny i zdrowy konieczna jest odpowiednia pielęgnacja. Warto jednak poświęcić nieco czasu oraz wysiłku, ponieważ kwiaty hibiskusa są naprawdę zachwycającą ozdobą ogrodu lub domu. Pielęgnacja hibiskusa nie jest jednak szczególnie skomplikowana – konieczne okaże się regularne podlewanie, nawożenie oraz odchwaszczanie.

Podlewanie Hibiskusa

Z uwagi na swoje pochodzenie, hibiskus lubi podłoże o dużej wilgotności. Co za tym idzie, trzeba go regularnie nawadniać – w okresie wegetacji nawet 2-3 razy w tygodniu. Rośliny stanowczo nie można jednak przelewać, ponieważ stanie w wodzie jej nie służy. Szczególnie niewskazane jest także zraszanie pąków oraz kwiatostanów. W miarę ze wzrostem podlewanie hibiskusa należy ograniczać, a w okresie zimowym wystarczy robić to jedynie raz w tygodniu.

Hibiskus - uprawa, pielęgnacja - porady i inspiracje - foto Kelly Sikkema - Unsplash
Hibiskus bylinowy posiada ogromne kwiaty o średnicy nawet 30 cm! Pojawiają się one na roślinie od końca lipca aż do przymrozków – foto Kelly Sikkema – Unsplash

Nawożenie Hibiskusa

W przypadku hibiskusa nawożenie jest niezbędne do prawidłowego wzrostu rośliny. Odpowiednie odżywienie wpłynie pozytywnie także na jej atrakcyjny wygląd i wybarwienie. W początkowym okresie wegetacji warto stosować nawóz dla roślin kwitnących, wieloskładnikowy, bogaty w azot i potas oraz zrównoważoną ilość fosforu. Jego nadmiar może prowadzić do zamierania rośliny, dlatego trzeba zachować szczególną ostrożność. Nawożenie hibiskusa należy zakończyć w sierpniu.

Szkodniki i choroby atakujące krzew

Krzew hibiskusa bywa atakowany przez szkodniki – mszyce, wełnowce, przędziorki oraz mączliki. Szybka interwencja i zastosowanie odpowiednich środków powinny jednak okazać się skuteczne w walce z inwazją. A co z chorobami? Zbyt obfite podlewanie może skutkować wystąpieniem pleśni. W takiej sytuacji konieczne okaże się użycie preparatów przeciwgrzybiczych, które pomogą zwalczyć ten problem.

Hibiskus - uprawa, pielęgnacja - porady i inspiracje - foto Jessica Sloan - Unsplash
Prawidłowe nawożenie jest podstawą w uprawie hibiskusa – foto Jessica Sloan

Przycinanie hibiskusa

Choć nie jest to konieczne, hibiskusa warto przyciąć raz na sezon. Dzięki temu roślina odżyje i zostanie pobudzona do wytwarzania nowych, młodych pędów. Przycinanie należy przeprowadzić wczesną wiosną – najpóźniej w kwietniu. Pamiętaj przy tym również o tym, aby pozbyć się starych, suchych pędów.

Rozmnażanie hibiskusa

Hibiskus bardzo dobrze znosi przycinanie, dlatego też łatwo go rozmnożyć. Wierzchołki pędów można u korzenić, wstawiając je do wody lub nawet wsadzając bezpośrednio do ziemi. Sadzonki powinny być lekko zdrewniałe. Optymalna temperatura do wzrostu nowej rośliny wynosi 24-26 stopni Celsjusza. Rozmnażanie hibiskusa najlepiej przeprowadzić bardzo późną wiosną – w maju lub w czerwcu.

Hibiskus - uprawa, pielęgnacja - porady i inspiracje - foto Girl with red hat - Unsplash
Hibiskus bardzo dobrze znosi przycinanie – foto Girl with red hat

Hibiskus zimą

W okresie jesienno-zimowym hibiskus powinien być stale okryty, ponieważ bardzo źle znosi przymrozki. Można osłonić go sianem, gałązkami drzew liściastych lub agrowłókniną. Na działanie niskiej temperatury najbardziej narażone są młode rośliny, starsze okazy zdecydowanie lepiej radzą sobie z mrozem.

Na co działa hibiskus?

Wiesz już, jak uprawiać hibiskusa w ogrodzie i jakie są jego wymagania pielęgnacyjne. A jakie korzyści przynosi hodowla tej pięknej rośliny? O jego dekoracyjnych walorach powiedzieliśmy już wiele, jednak to tylko jedna z jego zalet. Hibiskus nie tylko pięknie wygląda, ale przede wszystkim ma rozległe właściwości zdrowotne. Przede wszystkim reguluje ciśnienie krwi, wykazuje działanie przeciwzapalne oraz przeciwbakteryjne, wspiera układ immunologiczny, a także pomaga obniżyć poziom cholesterolu. Dodaje sił po przebytej niedawno chorobie, obniża gorączkę i łagodzi objawy kaszlu. A to nie wszystko! Hibiskus oczyszcza organizm z toksyn oraz przyspiesza przemianę materii i wspomaga działanie układu trawiennego. Wykazuje również działanie moczopędne i żółciopędne.

Skład i właściwości hibiskusa

Ekstrakt z kwiatów hibiskusa wykorzystywany jest w celach leczniczych od wielu wieków. Wszystko za sprawą bogactwa składników, kwasów organicznych i witamin, które w sobie zawiera. W hibiskusie znaleźć można witaminę C, flawonidy, polifenole, czyli silne antyutleniacze, antocyjany, zapobiegające wielu schorzeniom, głównie wątroby oraz polisacharydy, wspomagające układ odpornościowy. Kwiaty hibiskusa zawierają również znaczące ilości żelaza.

Hibiskus - uprawa, pielęgnacja - porady i inspiracje - foto Robert Thiemann - Unsplash
Hibiskus kwiat (kwiat malwy sudańskiej) obniża ciśnienie krwi, reguluje poziom cholesterolu, wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, moczopędne, wzmacnia układ immunologiczny – to tylko niektóre z prozdrowotnych właściwości tej rośliny – foto Robert Thiemann

Hibiskus dla włosów i ciała

Nie można zapominać, że hibiskus jest nie tylko rośliną jadalną, ale można go stosować także zewnętrznie. Nie bez powodu jako składnik wykorzystywany jest na szeroką skalę do produkcji różnorodnych kosmetyków. Składniki zawarte w ekstrakcie z kwiatów oraz oleju z nasion wykazują silne działanie nawilżające i odżywiające. Hibiskus oczyszcza skórę głowy oraz pozostawia włosy piękne, puszyste i lśniące. Co więcej, jego dodatek można znaleźć w wielu produktach przeciwstarzeniowych. Hibiskus doskonale wpływa na skórę, wyrównując jej koloryt i łagodząc podrażnienia, a zawarte w nim składniki opóźniają procesy starzenia komórek.

Działanie odchudzające

Jak już wspomnieliśmy wcześniej, hibiskus wspomaga przemianę materii i wspiera oczyszczanie organizmu z toksyn, a także reguluje procesy trawienne. Co za tym idzie, picie naparu z kwiatów może skutecznie wspomagać odchudzanie. Należy przy tym jednak pamiętać, że sama herbata z hibiskusa to za mało, aby zgubić zbędne kilogramy. Jedynie w połączeniu ze zdrową, dobrze zbilansowaną dietą jej spożywanie przyniesie zadowalające rezultaty.

Czy hibiskus ogrodowy nadaje się na herbatę?

Z kwiatów hibiskusa ogrodowego można stworzyć susz, który idealnie nadaje się na herbatę. Cała procedura jest naprawdę bardzo prosta. Kwiaty hibiskusa – najlepiej całe kielichy – należy zebrać tuż po przekwitnięciu, a następnie suszyć. Taki susz wystarczy już jedynie zalać gorącą wodą i herbata z hibiskusa gotowa! Taki napar ma stosunkowo pieprzny, lekko kwaśny smak. Czas parzenia uzależniony jest od własnych preferencji i nie wpływa na właściwości zdrowotne. Do herbaty z hibiskusa można dodać swoje ulubione dodatki, na przykład miód lub plaster cytryny. Doskonale smakuje schłodzona, z kostkami lodu oraz miętą. Taki orzeźwiający napój z hibiskusa będzie idealny zwłaszcza na upalne dni – doda energii i znakomicie nawodni!

Hibiskus - uprawa, pielęgnacja - porady i inspiracje - foto David Brooke Martin - Unsplash
Hibiskus jako roślina doniczkowa potrzebuje jasnego miejsca – foto David Brooke Martin

Hibiskus – przeciwwskazania

Spożywanie hibiskusa przez osoby zdrowe nie powoduje żadnych poważnych skutków ubocznych, jednak odradza się stosowanie go przez kobiety w ciąży. Również osoby z niskim ciśnieniem krwi, a także w trakcie terapii hormonalnej, borykające się ze zbyt niskim stężeniem glukozy we krwi oraz zapaleniami błony śluzowej lub wrzodami żołądka powinny zachować ostrożność i unikać spożywania hibiskusa w postaci herbaty w znacznych ilościach.


Zobacz również: