Mimoza wstydliwa w Ameryce Południowej traktowana jest jako chwast i uciążliwa roślina ruderalna. W Europie często trafia do domowych upraw ze względu na ładne kwiaty, łatwość uprawy, a przede wszystkim liście, które reagują na bodźce zewnętrzne.
Mimoza wstydliwa – opis rośliny
Mimoza wstydliwa znana też jako czułek wstydliwy (Mimosa pudica) należy do rodziny bobowatych. Roślina pochodzi z Ameryki Południowej. Jest byliną dorastającą w naturze do jednego metra wysokości. Liście mimozy wstydliwej są naprzeciwległe i podwójnie pierzaste z 10-26 parami naprzeciwległych par drobnych listków o wymiarach maksymalnych 12×2 mm. W okresie kwitnienia mimoza wytwarza niewielkie, kuliste kwiaty w kolorze różowofioletowym i średnicy od jednego do dwóch centymetrów. Kwitnienie następuje w okresie letnim od lipca do października. Owocem jest strąk o długości do 25 mm o szorstkim owłosieniu.
Nazwa mimozy wstydliwej wiąże się z bardzo interesującym sposobem, w jaki na zagrożenie reagują jej liście. W przypadku dotknięcia rośliny, nagłej zmiany temperatury, a nawet podrażnienia prądem, następuje błyskawiczna reakcja. Listki kolejno zaczynają się składać w górę, a na końcu cały liść obwisa. Czas pomiędzy dotknięciem a rozpoczęciem tego procesu wynosi setne części sekundy. Zjawisko to regulowane jest w komórkach mimozy, które błyskawicznie tracą sztywność. Powrót do położenia początkowego po minięciu zagrożenia zajmuje około 15-20 minut.
Uprawa i pielęgnacja mimozy wstydliwej
Uprawa mimozy jest stosunkowo łatwa. Pochodzi ona ze środowiska tropikalnego, wymaga więc dobrego nasłonecznienia, temperatury od 20 do 25°C, powietrza o sporej wilgotności oraz żyznego podłoża. Doniczki z rośliną najlepiej postawić w pokoju w pobliżu słonecznego okna, jednak unikać należy zbyt długiej ekspozycji na bezpośrednie promienie słoneczne. Należy pamiętać również o regularnym i obfitym podlewaniu – ziemia w pojemniku z mimozą musi być zawsze wilgotna. Jako mieszanki używamy ziemi ogrodowej z torfem pomieszanej ze składnikiem dającym większą przepuszczalność, na przykład piaskiem. Roślinie trzeba zapewnić odpowiednią wilgotność powietrza – można ją zraszać, trzeba tylko unikać gromadzenia się kropel wody na liściach, ponieważ może to doprowadzić do powstania poparzeń. W okresie wiosenno-jesiennym konieczne jest regularne (co około dwa tygodnie) zasilanie mimozy nawozami wieloskładnikowymi dla roślin kwitnących bogatymi w potas.
W warunkach naturalnych mimoza wstydliwa jest rośliną wieloletnią. Teoretycznie, jako roślina domowa, może być hodowana przez wiele sezonów, w praktyce jednak słabo znosi zimowe warunki (głównie zbyt niską wilgotność powietrza) i w kolejnym roku wygląda o wiele gorzej. Lepiej traktować ją więc jako roślinę jednoroczną i zastąpić ją w kolejnym sezonie nowym egzemplarzem. Mimozy chętnie kwitną w domowej hodowli. Kwiaty są zapylane przez owady i wiatr, można również zapylić je krzyżowo, między różnymi roślinami za pomocą pędzelka. Uzyskane w ten sposób nasiona mimozy wstydliwej należy w okresie późnej zimy (luty-marzec) wysiewać do płytkich miseczek. Przed wysianiem warto je namoczyć w ciepłej wodzie. Siewki rosną szybko, a kiedy będą posiadały kilka liści, należy przesadzić je do docelowych pojemników. Uzyskane w ten sposób rośliny sprawią nam na pewno o wiele większą satysfakcję niż te kupione w kwiaciarni.
Mimoza wstydliwa – zagrożenia i szkodniki
Mimoza wstydliwa w naturalnym środowisku zagrożona jest głównie przez przędziorki i wyspecjalizowany gatunek ćmy (Homadaula anisocentra), której larwy żerują na roślinie. W hodowli domowej pojawienie się przędziorków można łatwo zauważyć – zostawiają one na liściach fragmenty oplotu przypominającego drobną pajęczynę, który blokuje mechanizm ich składania. Zaatakowane liście schną i brązowieją. Przędziorki zwalcza się za pomocą oprysków odpowiednim preparatem.
Zbyt obfite podlewanie i pozostawienie stojącej wody na podstawce doniczki może doprowadzić do gnicia korzeni i pojawienia się infekcji grzybów. W takim przypadku należy przesuszyć bryłę ziemi i ograniczyć dostarczanie wody, aczkolwiek nie gwarantuje to uratowania rośliny. Mimozy są bardzo wrażliwe na obniżenie temperatury – jeżeli przez dłuższy czas spadnie ona poniżej 20°C, roślina zrzuci liście. W podobny sposób zareaguje na znaczne pogorszenie się jakości powietrza, na przykład zadymienie.
Mimoza wstydliwa – ciekawostki
Nazwa mimozy wstydliwej nawiązuje do jej właściwości w wielu językach. Łacińskie słowo „pudica” oznacza nieśmiałość, a jedna z angielskich nazw to po przetłumaczeniu „Nie dotykaj mnie”. W miejscach, gdzie rośnie naturalnie roślina, jest uznawana za uciążliwy chwast, którego bardzo trudno się pozbyć. Często tworzy gęste zarośla, które po wyschnięciu stwarzają znaczne zagrożenie pożarowe. Zmienia również właściwości gleby, na której rośnie (to akurat cecha pozytywna), użyźniając ją i zwiększając stężenie azotu i potasu.
Zobacz również:
