Biblioteka na Poziomie jest spersonalizowaną filią Miejskiej Biblioteki Publicznej w Lublinie. Obiekt służy również za osiedlowy dom kultury. Mieszkańcy dzielnicy Szerokie w Lublinie już od lat 50′ nie posiadali placówki kulturalno-oświatowej i wielokrotnie zwracali uwagę na ten problem. Nowoczesna i wielofunkcyjna biblioteka jest odpowiedzią na ich potrzeby. Dziś chcemy pokazać Wam efekty pracy Pracowni GK Atelier. Przed Tobą Biblioteka na Poziomie.
Biblioteka na Poziomie – założenia projektowe
Projekt Biblioteka na Poziomie zakładał stworzenie eleganckiego, nowoczesnego i jasnego wnętrza open space z elementami charakterystycznymi dla soft loftu. GK Atelier zadbało o wiele nowoczesnych funkcji integrujących lokalną społeczność. Wśród nich znalazła się przestrzeń ze stanowiskami komputerowymi, pomieszczenie z audiobookami, strefę projekcyjną, gdzie można organizować zabawy dla dzieci oraz spotkania autorskie, czy kąciki dla dzieci ukryte wewnątrz regałów.
Niecodzienna koncepcja
Biblioteka na Poziomie to wyjątkowy projekt z wielu powodów. Między innymi ze względu na łatwość i czas powstania koncepcji. Wizja narodziła się już przy pierwszej wizycie w lokalu. Już wtedy było wiadomo, że więźba dachowa musi zostać odkryta, a w bibliotece nie zostaną wprowadzone podziały ścian. Po wstępnym porozumieniu się z Panem Dyrektorem Tokarczukiem koncepcja była gotowa w ciągu miesiąca.
“W mojej głowie pojawił się pomysł na jasne, nieco sterylne wnętrze przełamane kolorytem książek. Po otrzymaniu standardowych wytycznych inwestorskich, między innymi o ilości książek, audiobooków czy stanowisk komputerowych, zabraliśmy się do projektowania” – Grzegorz Kłoda z pracowni GK Atelier.
Biblioteka na Poziomie – nowatorska koncepcja
Założyciel pracowni GK Atelier, Grzegorz Kłoda swoją pierwszą prezentację projektu wspomina jako pełną obaw. Koncepcja stworzenia wnętrza Biblioteki była mocno nowatorska. Pojawiło się więc ryzyko, że nie zostanie przyjęta z entuzjazmem. Okazało się jednak, że nic bardziej mylnego. Projekt razem z nazwą został przyjęty w całości i bez żadnej poprawki. W tym konkretnym przypadku jasne wytyczne inwestora oraz klarowna wizja projektantów sprawiły, iż cel został osiągnięty błyskawicznie bez poszukiwania inspiracji.
“Jesteśmy prawdopodobnie jedyną pracownią w Polsce, która stworzyła wewnętrzny system projektowania bibliotek oparty na analizach potrzeb użytkowników oraz na informacjach zebranych bezpośrednio od bibliotekarzy na organizowanych przez nas spotkaniach ze środowiskiem bibliotekarskim” – mówi Grzegorz Kłoda.
Multifunkcjonalność
Współczesne biblioteki potrzebują przestrzeni multi-funkcjonalnych, czyli takich, które mają zdolność adaptacji zależnie od potrzeb. Projektanci GK Atelier są tego świadomi, co widać w gotowym projekcie. Wnętrze zostało zaaranżowane tak, aby dawało możliwość swobodnego i nieograniczonego sposobu użytkowania. Kreatywnemu zespołowi bibliotekarzy pozwala to na dynamiczne dopasowywanie aktywności bibliotecznych do potrzeb coraz bardziej wymagających czytelników.
Dla użytkowników ceniących spokój i pewną izolację zostały stworzone wnęki w regałach z pojedynczymi siedziskami. Dają one odrobinę prywatności i kameralności podczas obcowania z książkami. Obie antresole są wynikiem bardzo przemyślanego procesu projektowego. Nie obyło się jednak bez wyzwań. Jedno z największych stanowiła niewielka powierzchnia do efektywnego wykorzystania na funkcje biblioteczne. Po przeanalizowaniu oczekiwań Inwestora – Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie okazało się, że dostępna powierzchnia jest za mała. Opcje były dwie: można było się poddać albo spróbować stworzyć dodatkową przestrzeń.
A gdyby tak można było chodzić po regałach?
Pomysł “chodzenia po regałach” narodził się przypadkowo. Projektanci szybko sprawdzili, czy rozwiązanie to ma rację bytu. Okazało się, że zarówno wysokość, jak i reszta warunków są odpowiednie.
“Regały rozstawialiśmy szerzej niż zwykle, tak aby mogły tworzyć ciągi komunikacyjne i dodatkowe przestrzenie użytkowe. Udało nam się nawet stworzyć dodatkowe „pomieszczenie” do słuchania audiobooków, byliśmy szczęśliwi” – mówi architekt z pracowni GK Atelier.
Aby przestrzeń na regałach była stabilna i bezpieczna, należało stworzyć specjalną konstrukcję stalową w formie wsporników i kratownic. Architekci ukryli ją pomiędzy regałami, tak aby nikt z użytkowników nie wiedział, że taka konstrukcja tam się znajduje. Dodatkowe wrażenia estetyczne zapewnia wielka donica wypełniona żwirem i sztuczną roślinnością, położona na górnej części wykończenia regałów, które pełnią również funkcję podłogi. Dzięki temu patrzący z góry raczeni są pięknym widokiem.
Przestrzeni wciąż brakowało
Niestety to wciąż było zbyt mało. Wtedy projektanci postanowili przeanalizować konstrukcję prefabrykowanej więźby dachowej. Okazało się, że można umieścić tam antresolę. Jednakże, jak to w życiu bywa, nie obeszło się bez problemów. Więźba nie była przygotowana na obciążenie antresoli i nie było miejsca na schody, które by na nią prowadziły. Regały zostały po raz kolejny przeprojektowane. Tym razem miały grać rolę schodów, w których dodatkowo pojawiły się niewielkie wnęki dla dzieci. Industrialny klimat zapewniła stalowa konstrukcja wychodząca ponad dolny pas więźby dachowej. Tak powstał “podkład” pod antresolę.
Istotnym aspektem dla projektantów był również detal, który w zamierzeniu miał być prosty, ale jednocześnie pobudzający wyobraźnię. Po otwarciu biblioteki okazało się, że małe dzieci, czasem przez wiele minut obserwowały szklane przeźrocza w podłodze antresoli niskiej, zaglądając do pomieszczenia z audiobookami. Nieprzypadkowo więc barierki schodów oraz antresoli są szklane. Nie stanowią bariery wizualnej, a są doskonałym zabezpieczeniem.
Wdzięcznym detalem w Bibliotece na Poziomie jest również zieleń. Nawet ta sztuczna. Ze względu na klimatyzację oraz niższą wilgotność powietrza, pomieszczenie jest trudnym środowiskiem. Sztuczna zieleń pozwala na niestandardowe formy oraz kształty, jak również kolorystykę. W Bibliotece na Poziomie zieleń nie została potraktowana dosłownie, a bardziej jako metafora: zielone kule, fioletowy mech czy liściaste wstawki między książkami.
Innowacja
Biorąc pod uwagę wszystkie opisane aspekty, Biblioteka na Poziomie charakteryzuje się wysoką innowacyjnością. Pomimo upływu już 3 lat od otwarcia, Grzegorz Kłoda, jako założyciel GK Atelier jest wciąż zapraszany przez środowiska bibliotekarskie na konferencje i webinary. Opowiada o nowoczesnej architekturze, funkcjonalnym wyposażeniu i pomysłowych aranżacjach. Biblioteka na Poziomie natomiast jest uważana za sztandarowy przykład przestrzeni społecznej szanującej jej tradycyjny aspekt, równocześnie otwierając się na nowe potrzeby współczesnego czytelnika.
Nazwa biblioteki nawiązuje do poziomów powstałych w wyniku zastosowania antresol oraz świadomie wprowadza pewną dwuznaczność, która sugeruje nowoczesny charakter filii. Misją Biblioteki na Poziomie jest odczarowywanie stereotypowego poglądu na bibliotekę, jako instytucję i udowadnianie, że biblioteki mogą być innowacyjne i skutecznie podążać za oczekiwaniami współczesnych użytkowników.
“Osobiście uważam, że nazwa jest jak imię, a logo niczym twarz takiej biblioteki, przez co lokalne społeczności chętniej i łatwiej utożsamiają się z takim miejscem” – wspomina Grzegorz Kłoda.
Biblioteka na Poziomie to projekt, o którym można by było opowiadać godzinami. My chcielibyśmy jednak zwrócić uwagę na podstawowe cechy, które wyróżniają ją na tle innych.
Wymiar społeczny – biblioteka była odpowiedzią na potrzeby mieszkańców.
Forma architektoniczna – Biblioteka na Poziomie jest wnętrzem zastosowania wielu ciekawych rozwiązań. Są to między innymi dwie antresole i regały z wnękami dla dzieci, które zapewniają również prywatność czytelnikom.
Innowacyjność – Biblioteka pokazuje, że nowoczesny design może pomagać w skupieniu i koncentracji.
Pracownia GK-Atelier
Założycielem pracowni GK-Atelier jest Grzegorz Kłoda. Jest absolwentem polskich i zagranicznych uczelni: Politechniki Białostockiej (Wydział Architektury i Urbanistyki), Universidad de Las Palmas de Gran Canaria (Escuela de Arquitectura), Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu (Zarządzanie dla Inżynierów). Gościnnie wykładał m.in. na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej. Osiągnął wiele, jako laureat konkursów architektonicznych takich jak: European Property Awards 2020-2021 w kategorii Public Service oraz Polska Architektura XXL 2018 w kategorii Wnętrza Publiczne, oraz juror w konkursach architektonicznych m.in. Polska Architektura XXL 2019.
Inspiracji do projektów poszukuje w naturze, muzyce oraz najbliższym otoczeniu. Duży wpływ na jego twórczość, jak i samo podejście do projektowania mają doświadczenia zdobyte na zagranicznej uczelni oraz przy projektach międzynarodowych. Chętnie udziela się przy inicjatywach społecznych będących często próbą zwrócenia uwagi na sprawy trudne i ważne. Propaguje ideę zrównoważonego rozwoju.
Zobacz również: BIOTEKA – prawdopodobnie najbardziej zielona biblioteka w Europie
