Instytucja biblioteki w erze powszechnego dostępu do informacji mierzy się z kryzysem tożsamości. Jeszcze pokolenie temu było to jedyne miejsce zapewniające szeroki, darmowy i powszechny dostęp do wiedzy i rozrywki. Dziś prawie każdy posiada wygodny i prawie nieograniczony dostęp do wszelkich treści dzięki internetowi. Wydaje się, że im młodsze pokolenie, tym więź użytkownika ze smartfonem jest bardziej organiczna i naturalna, a fizyczna książka ma coraz skromniejsze grono odbiorców. Czy w związku z tym biblioteki skazane są na wymarcie?
Metamorfoza biblioteki IXLO w Toruniu – wyjątkowe miejsce spotkań
Projektanci z pracowni bardzo architekci uważają, że jedynym ratunkiem dla bibliotek jest zmiana podejścia do ich funkcji – muszą przestać być magazynem pełnym zakurzonych regałów, a stać się miejscem spotkań wokół tematyki szeroko rozumianej książki. Nowe myślenie o sposobie funkcjonowania bibliotek leży u podstaw projektu wnętrz biblioteki IX LO w Toruniu.
„Podczas naszych doświadczeń w pracy z przestrzeniami bibliotecznymi często spotykamy się z nadmierną fetyszyzacją książki jako przedmiotu oraz pewnego nabożnego podejścia do przestrzeni, w której ona się znajduje – szczególnie wśród osób odpowiedzialnych za funkcjonowanie bibliotek” – opowiada Stanisław Sibilski z pracowni bardzo architekci. „Przez to, szczególnie wśród osób nieposiadających emocjonalnych związków z tą instytucją, kojarzy się ona z zachowaniem ciszy i formalną, nieprzyjazną do przebywania atmosferą. Tego typu model funkcjonowania nie ma przyszłości – dostęp do informacji, który daje nam internet, powoduje, że biblioteka nie jest nam konieczna do funkcjonowania. Uważamy jednak, że jest to niezwykle ważne miejsce, które spaja lokalne społeczności i jednoczy je wokół tematyki czytelnictwa. Biblioteka powinna być przede wszystkim miejscem, w którym odbiorca chce przebywać, spędzać czas, a nie tylko wypożyczać i oddawać książki” – dodaje.
„Na szczęście do współczesnego myślenia o przestrzeni bibliotecznej nie musieliśmy przekonywać inwestora – władz IX LO w Toruniu, które zleciły nam projekt nowej aranżacji wnętrz biblioteki szkolnej” – dodaje Stanisław Sibilski. „Właściwa diagnoza problemu i otwarcie na nowe pomysły ze strony zamawiającego projekt to połowa sukcesu”.
Podział na strefy funkcjonalne
Nowa przestrzeń biblioteczna została podzielona na strefy funkcjonalne. Nie mogło tu zabraknąć miejsca na uaktualniony przez Bibliotekarzy atrakcyjny dla uczniów księgozbiór oraz lady bibliotecznej stanowiącej spoiwo pomiędzy różnymi funkcjami przestrzeni. Regały zostały wyposażone w spójną z wnętrzem identyfikację wizualną, pozwalającą na odnalezienie odpowiedniej książki.
Jedna ze ścian przeznaczona została niemal w całości na regał do ekspozycji wybranych pozycji księgozbioru lub innych materiałów tematycznych. Obok znajduje się tablica ogłoszeń dla uczniów. Przestrzeń po jednej ze stron lady bibliotecznej ma charakter wielofunkcyjny – na co dzień znajdują się tam stoły i krzesła, pozwalające na samodzielną pracę z książką, przeprowadzenie warsztatów czy małych spotkań. Wyposażona jest ona także w rzutnik i ekran. Dzięki temu można ją przearanżować na aneks konferencyjny z niewielką widownią.
Znaczna część powierzchni biblioteki przeznaczona została na funkcję wypoczynkową. Do wnętrza wprowadzone zostały miękkie kanapy i pufy, pozwalające rozsiąść się z książką i spełnić miło czas w przestrzeni bibliotecznej.
Szereg funkcji przestrzeni dopełnia mały aneks kuchenny, który pozwala odwiedzającym na przyrządzenie kawy lub herbaty, które tak często są nieodzownym elementem naszej pracy lub relaksu z ulubioną literaturą.
Metamorfoza biblioteki w modernistycznym budynku szkolnym
Przestrzeń biblioteczna znajduje się w modernistycznym budynku szkolnym. Projektanci z pracowni bardzo architekci starali się zachować oryginalnego ducha miejsca. Wnętrze posiada charakterystyczną prefabrykowaną konstrukcję oraz odnowiony parkiet dębowy. Związek ze stylistyką retro we współczesnym wydaniu podkreślony jest także poprzez dobór oświetlenia i dodatków. Całość wnętrza udekorowana jest bogato roślinami doniczkowymi – elementem, który nadaje wrażenie przytulności.
Projekt utrzymany jest w jasnych, stonowanych barwach. Dominuje biel ścian oraz jasne drewno parkietu i regałów. Kolorystykę dopełnia użycie różnorodnych akcentów kolorystycznych. Istotne elementy, takie jak przestrzenie wypoczynkowe, podkreślone są poprzez użycie mocnych plam z barw podstawowych – żółci, błękitu i czerwieni.
Wnętrze spaja pojawiający się w wielu miejscach motyw graficzny. Można dostrzec go na regałach i pomiędzy nimi czy ponad aneksem kuchennym. Składa się on z elementów przywodzących na myśl książkowe ilustracje z lat 1950-1980, dopełniając poczucie klimatu vintage w nowoczesnym wydaniu.
Przykład metamorfozy biblioteki IX LO w Toruniu jest ciekawym odejściem od tradycyjnej roli biblioteki jako magazynu książek i skupieniu się na tworzeniu przestrzeni spotkań i aktywności wokół książek. Zmiana myślenia o bibliotece jest odpowiedzią na wyzwania wynikające z łatwego dostępu do informacji w erze internetu. Projekt pracowni bardzo architekci udowadnia, że mimo zmieniających się nawyków czytelniczych, biblioteki mają potencjał, aby stać się atrakcyjnymi ośrodkami kulturalnymi i społecznymi!
Projekt: bardzo architekci | bardzoarchitekci.pl
Zdjęcia: Follow the Flow | followtheflowstudio.com
Zobacz również: Dwa przedszkola w jednym budynku – projekt pracowni MTA | Przedszkole Montessori w Jabloncu nad Nysą – tu nie ma miejsca na nudę
