Alvar Aalto to fiĆski architekt z XX wieku. ByĆ jednym z pionierĂłw nowoczesnej Ćwiatowej architektury, jednakĆŒe jego budynki charakteryzowaĆa fascynujÄ ca mieszanka internacjonalnego modernizmu z humanizmem i elementami kultury lokalnej. Projekty jego mebli rĂłwnieĆŒ zasĆugujÄ na uwagÄ, poniewaĆŒ czÄsto ĆÄ czÄ w sobie funkcjonalnoĆÄ z niezwykĆymi walorami estetycznymi. Kim byĆ ten kultowy fiĆski architekt? Alvar Aalto – ĆŒyciorys Hugo Alvar Henrik Aalto urodziĆ siÄ w maĆej wiosce w zachodniej Finlandii w 1898 roku. Jego ojciec byĆ fiĆskojÄzycznym geodetÄ , z kolei matka byĆa szwedzkojÄzycznÄ urzÄdniczkÄ . Jego rodzice, jak typowa szwedzkojÄzyczna rodzina w Finlandii, byli ludĆșmi wyksztaĆconymi i mogli pozwoliÄ sobie na komfortowe ĆŒycie. W wieku 5 lat mĆody Alvar zamieszkaĆ wraz z resztÄ rodziny w JyvĂ€skylĂ€, gdzie miaĆ moĆŒliwoĆÄ pĂłjĆcia do fiĆskojÄzycznego gimnazjum. Alvar Aalto Szybko odkryĆ swojÄ pasjÄ do rysunku, ktĂłry staĆ siÄ jego ulubionym przedmiotem szkolnym. W 1916 zakoĆczyĆ edukacjÄ w liceum w JyvĂ€skylĂ€ i postanowiĆ sobie, ĆŒe zostanie architektem. Dlatego teĆŒ rozpoczÄ Ć studiach na Politechnice w Helsinkach, czyli jedynym miejscu w Finlandii, w ktĂłrym moĆŒna byĆo wtedy studiowaÄ architekturÄ. Nie byĆ to jednak prosty okres w jego ĆŒyciu, jako ĆŒe chwilÄ po ogĆoszeniu niepodlegĆoĆci w 1918 Finlandia pogrÄ ĆŒyĆa siÄ w brutalnej wojnie domowej, w ktĂłrej musiaĆ uczestniczyÄ. W 1923 roku wrĂłciĆ do JyvĂ€skylĂ€, gdzie zaĆoĆŒyĆ wĆasnÄ praktykÄ, jak i poznaĆ miĆoĆÄ swojego ĆŒycia. Aalto zatrudniĆ jako swojÄ asystentkÄ Aino Marsio, architektÄ i kobietÄ nowoczesnÄ , uwielbiajÄ cÄ podrĂłĆŒe. W 1924 roku wziÄli Ćlub. Alvar Aalto – kultowy fiĆski architekt W 1927 roku Aalto wraz z rodzinÄ przenosi siÄ do jednego z najwiÄkszych fiĆskich miast – Turku. PoznaĆ tam wielu ludzi, miÄdzy innymi Erika Bryggmana, z ktĂłrym projektuje wystawÄ 700-lecia Turku – jedno z waĆŒniejszych wydarzeĆ dla fiĆskiej architektury nowoczesnej. 6 lat pĂłĆșniej Aalto zyskuje ĆwiatowÄ sĆawÄ i wyrusza do Helsinek. MiÄdzy 1938 a 1939 wyrusza w podrĂłĆŒ do StanĂłw Zjednoczonych, gdzie zaczyna fascynowaÄ go temat standaryzacji. Za jej przykĆad uznawaĆ samÄ naturÄ, w ktĂłrej takie same komĂłrki tworzÄ prawie nieskoĆczonÄ iloĆÄ wariancji. Alvar Aalto Niestety jego optymistyczna wizja nowego Ćwiata zostaĆa zmiaĆŒdĆŒona przez wybuch II wojny Ćwiatowej. Z drugiej strony wojna wywoĆaĆa u niego wiele rozmyĆlaĆ na temat odbudowy kraju. Po wojnie wrĂłciĆ do przemyĆleĆ na temat form organicznych. Alvar Aalto – styl i projekty architektoniczne Pierwsze projekty architektoniczne Alvaro Aalto byĆy doskonaĆym przykĆadem skandynawskiego klasycyzmu. Wszystko zmieniĆo siÄ jednak wraz z momentem Ćlubu i podrĂłĆŒy na poĆudnie Europy, gdzie miaĆ stycznoĆÄ z modernizmem, ktĂłry zafascynowaĆ go z uwagi na wykorzystywanie lokalnych materiaĆĂłw i funkcjonalnoĆÄ. Biblioteka w Wyborgu – Vyborg Library Alvar Aalto wygraĆ konkurs na zbudowanie biblioteki w Wyborgu w 1927, jednakĆŒe prace nad jej projekt trwaĆy caĆe nastÄpne 5 lat. Fundusze na budowÄ nowej Biblioteki GĆĂłwnej zostaĆy zapisane w testamencie Marii Lallukki, ĆŒony Juho Lallukki, potentata biznesowego z Wyborga. ByĆ to czas wielu przemian w Europie, jak i w stylu Aalto, ktĂłry nabieraĆ coraz bardziej modernistycznego wymiaru. Projekt ten staĆ siÄ swoistym poĆÄ czeniem nordyckich tradycji architektonicznych z nowymi trendami. Vyborg Library Kiedy biblioteka zostaĆa ukoĆczona, przyciÄ gnÄĆa uwagÄ caĆego Ćwiata, a w poĆÄ czeniu z sanatorium w Paimio sprawiĆa, ĆŒe Aalto staĆ siÄ jednÄ z gwiazd modernizmu. Niestety sowiecka agresja doprowadziĆa do utraty miasta przez nowo narodzone fiĆskie paĆstwo. DoprowadziĆo to do 20 lat zaniedbania biblioteki i wyĆÄ czenia jej z uĆŒytku. Budynek charakteryzuje siÄ tektonicznymi formami, ktĂłre wynikajÄ bezpoĆrednio z funkcji. Poza tym to arcydzieĆo modernizmu posiadaĆo wiele nowatorskich rozwiÄ zaĆ, ktĂłre zobaczyÄ bÄdzie moĆŒna w pĂłĆșniejszych pracach Aalto. PojawiajÄ siÄ w niej faliste sufity, jak i zabawa ĆwiatĆem i roĆlinnoĆciÄ , oraz wykorzystanie naturalnych materiaĆĂłw, takich jak drewno. Finlandia Talo Finlandia Talo to chyba najbardziej znany budynek autorstwa Alvara Aalto. Zaprojektowany zostaĆ w latach 1967-1971. Znajduje siÄ w dzielnicy Töölö w Helsinkach. Do stworzenia tej modernistycznej pereĆki wykorzystano biaĆy marmur, znajdujÄ cy siÄ na zewnÄ trz i wewnÄ trz budynku, jak i kontrastujÄ cy z nim czarny granit. Finlandia Talo Budynek pod wzglÄdem konstrukcyjnym przypomina wieĆŒÄ z pĆaskim dachem, przywodzÄ c na myĆl wieĆŒÄ koĆcioĆa. Prostota towarzyszy uĆŒytkownikowi rĂłwnieĆŒ wewnÄ trz Finlandia Talo. Dekoracje w Ćrodku budynku zaprojektowane byĆy rĂłwnieĆŒ przez Aalto, ktĂłry dbaĆ nie tylko o ich funkcjonalnÄ naturÄ, ale rĂłwnieĆŒ o nawiÄ zania do natury. Sanatorium w Paimio Sanatorium gruĆșlicze w Paimo to kolejny projekt Aalto, ktĂłry pozwoliĆ mu uzyskaÄ miÄdzynarodowe uznanie. ZnajdujÄ cy siÄ w poĆudniowo-zachodniej Finlandii budynek powstaĆ w 1933 roku. PodstawowÄ ideÄ stojÄ cÄ za projektem sanatorium byĆo stworzenie budynku, ktĂłry sam w sobie byĆby czÄĆciÄ procesu leczenia. Architekt nazywaĆ go czÄsto „instrumentem medycznym”. PrzykĆadowo, duĆŒÄ uwagÄ poĆwiÄciĆ projektom sypialni, ktĂłre mieĆciĆy zazwyczaj 2 osoby. Pacjentom sanatorium oferowaĆo wĆasne szafki i umywalki, ktĂłre zostaĆy stworzone tak, aby nie wydawaÄ dĆșwiÄku podczas uĆŒytkowania. RĂłwnieĆŒ dobĂłr kolorĂłw byĆ nieprzypadkowy. PrzykĆadowo sufity byĆy pomalowane na relaksujÄ cy, ciemnozielony kolor. Pamio Sanatorium Sanatorium gruĆșlicze powstawaĆo w czasach, w ktĂłrych nie znano jeszcze lekarstwa na gruĆșlice, poza odpoczynkiem na ĆwieĆŒym powietrzu. Dlatego na koĆcu skrzydeĆ sypialnianych znajdowaĆy siÄ balkony, na ktĂłre moĆŒna byĆo wnosiÄ najsĆabszych pacjentĂłw wraz z ĆĂłĆŒkiem. PoniewaĆŒ pacjenci spÄdzali w sanatorium dĆugi czas (zazwyczaj kilka lat), wĆrĂłd personelu i pacjentĂłw panowaĆa wyraĆșna atmosfera wspĂłlnoty. Aalto uwzglÄdniĆ to w swoich projektach, tworzÄ c rĂłĆŒne obiekty komunalne, kaplicÄ, mieszkania dla personelu, a nawet specjalnie wytyczone trasy spacerowe wĆrĂłd otaczajÄ cego krajobrazu leĆnego. Willa Mairea Willa Mairea to projekt nie tylko Alvara Aalto, ale rĂłwnieĆŒ jego ĆŒony, zrealizowany w 1939. Dom znajduje siÄ na terenie zakĆadĂłw Noormarkku i zostaĆ zaprojektowany dla przyjaciĂłĆ maĆĆŒeĆstwa – Maire i Harry’ego GullichsenĂłw. Dom w ciekawy i niespotykany wczeĆniej sposĂłb ĆÄ czy tradycje architektoniczne fiĆskie i japoĆskie, jak i pĆynnie przechodzi przez funkcjonalizm do modernizmu. Dodatkowo budynek poprzez swojÄ konstrukcjÄ „dÄ ĆŒy” do stworzenia kontaktu z otaczajÄ cÄ go naturÄ . W projekcie nawiÄ zano rĂłwnieĆŒ do natury, wykorzystujÄ c takich materiaĆĂłw jak drewno czy kamienie. Villa Mairea Plan willi ukĆada siÄ w literÄ L, co jest typowe dla nordyckiej architektury. Budynek skĆada siÄ z prywatnych pokoi i sypialni, ktĂłre otwierajÄ siÄ na duĆŒÄ przestrzeĆ do zabawy oraz pĆaskiego dachu nad jadalniÄ , ktĂłry rozciÄ ga siÄ, tworzÄ c zadaszony taras. Ratusz w SĂ€ynĂ€tsalo Ratusz w SĂ€ynĂ€tsalo to budynek uĆŒytecznoĆci publicznej znajdujÄ cy siÄ w dawnym niewielkim fiĆskim miasteczku, dziĆ czÄĆci JyvĂ€skylĂ€, ktĂłry zaskakuje swoimi rozmiarami. Zaprojektowany zostaĆ przez Alvara Aalto i skĆada siÄ gĆĂłwnie z przeciwieĆstw: miÄdzy tradycjÄ i nowoczesnoĆciÄ czy miÄdzy monumentalnoĆciÄ i intymnoĆciÄ . Najbardziej kontrowersyjnÄ czÄĆciÄ budynku byĆa sala obrad – przede wszystkim z powodu swoich rozmiarĂłw. MieszkaĆcy miasteczka nie byli pewni, czy tak duĆŒa sala byĆa na budĆŒet, jak i potrzeby SĂ€ynĂ€tsalo. Architekt skomentowaĆ to w nastÄpujÄ cy sposĂłb: „Panowie! NajpiÄkniejszy i najsĆynniejszy ratusz na Ćwiecie, ratusz w Sienie, ma salÄ obrad o wysokoĆci 16 metrĂłw. Ja proponujÄ zbudowaÄ taki, ktĂłry bÄdzie miaĆ 17 metrĂłw”. Ratusz w SĂ€ynĂ€tsalo Poza salÄ obrad ratusz skĆada siÄ z biur wĆadz lokalnych, biblioteki miejskiej, mieszkaĆ dla pracownikĂłw oraz powierzchni handlowej, ktĂłra docelowo miaĆa umoĆŒliwiÄ rozszerzenie funkcji ratusza. Wszystkie te funkcje peĆniÄ dwa murowane budynki o drewnianej konstrukcji. Te dwa budynki peĆniÄ funkcjÄ muru, ktĂłry pozwoliĆ Aalto wypeĆniÄ centralny dziedziniec ziemiÄ wydobytÄ ze zbocza terenu. To pozwala na kontrast miÄdzy monumentalnoĆciÄ zewnÄtrza i intymnoĆciÄ wnÄtrza budynku. WejĆcia do biur urzÄdu miejskiego i biblioteki publicznej wychodzÄ na dziedziniec, dziÄki czemu sĆuĆŒy on jako otwarta przestrzeĆ komunikacyjna. Poczucie publicznej dostÄpnoĆci potÄguje duĆŒe przeszklenie holu wejĆciowego i korytarza, ktĂłre znajdujÄ siÄ po dwĂłch stronach dziedziĆca. Alvar Aalto – styl i projekty wzornicze Alvar Aalto to nie tylko wybitny architekt, ale rĂłwnieĆŒ projektant m.in. mebli i wyrobĂłw szklanych. Jego meble wystawiane byĆy na wielu waĆŒnych wystawach na caĆym Ćwiecie. Celem Aalto byĆo projektowanie produktĂłw funkcjonalnych, ktĂłre przypaĆÄ do gustu miaĆy jak najwiÄkszej iloĆci konsumentĂłw. WspĂłĆpracowaĆ z fabrykÄ Korhonen, a wynikiem tej wspĂłĆpracy miaĆo byÄ stworzenie metod giÄcia i laminowania drewna i sklejki. Wazon Savoy Wazon Savoy, czasami nazywana nazwiskiem swoich projektantĂłw, to jedno z najbardziej ikonicznych szklanych naczyĆ, ktĂłre kiedykolwiek powstaĆo. Wazon staĆ siÄ znany jako wazon Savoy, poniewaĆŒ byĆ jednym z szeregu niestandardowych mebli i elementĂłw wyposaĆŒenia stworzonych przez Alvara Aalto i Anio dla luksusowej restauracji Savoy w Helsinkach, ktĂłra zostaĆa otwarta w 1937 r. Wazon Savoy Sam wyglÄ d wazy inspirowany byĆ tradycyjnym ubiorem kobiet z ludu Sami, mieszkajÄ cych na pĂłĆnocy Finlandii. Aalto stworzyĆ pierwsze prototypy, wydmuchujÄ c szkĆo w Ćrodku kompozycji z drewnianych patyczkĂłw wbitych w ziemiÄ, pozwalajÄ c roztopionemu szkĆu pÄcznieÄ tylko z niektĂłrych stron i tworzÄ c falisty kontur. Fotel Paimio Fotel Paimio to najbardziej znany mebel autorstwa Aalto i naleĆŒy do kolekcji mebli stworzonych specjalnie dla Sanatorium w Paimio. KrzesĆo wykorzystywane byĆo w poczekalni, a jego budowa miaĆa wspopomagaÄ siedzÄ cÄ na nim osobÄ w oddychaniu. Ten wybitny przykĆad modernistycznego designu podziwiany byĆ nie tylko za wygodÄ, ale rĂłwnieĆŒ za rzeĆșbiarskÄ formÄ. Mebel zostaĆ stworzony z giÄtkiego drewna, a dokĆadnie fiĆskiej brzozy ze wzglÄdu na jej naturalne walory. Fotel Paimio Rama krzesĆa skĆada siÄ z dwĂłch zamkniÄtych pÄtli z laminowanego drewna, tworzÄ cych ramiona, nogi, pomiÄdzy ktĂłrymi znajduje siÄ siedzisko – cienki arkusz sklejki ciasno wygiÄty u gĂłry i u doĆu w wijÄ ce siÄ spirale, co nadaje mu efektu sprÄĆŒystoĆci. Liekkipatsas Liekkipatsas, czyli pomnik pĆomienia, to jedna z najbardziej wyrĂłĆŒniajÄ cych siÄ rzeĆșb upamiÄtniajÄ cych bitwÄ. Projekt, zamiast piÄtnowaÄ agresjÄ, podkreĆla tragediÄ konfliktu. Ta wyjÄ tkowoĆÄ wpĆynÄĆa na charakter rzeĆșby, ktĂłra zamiast staÄ na ulicy miasta, ukryta jest w fiĆskim lesie. TĆo stanowi otaczajÄ ca sceneria, szczegĂłlne formy krajobrazu pĂłĆnocnej Finlandii oraz skromne proporcje samego lasu. MyĆlÄ towarzyszÄ cÄ Aalto byĆo gĆĂłwnie przedstawienie tragedii losu ludzkiego. Liekkipatsas – Suomussalmi Pomnik ten, odlany z brÄ zu, ma formÄ pochylonej asymetrycznej kolumny, stanowiÄ cej liniowe przeciwieĆstwo pionowego charakteru lasĂłw sosnowych i Ćwierkowych pĂłĆnocnej Finlandii. JednoczeĆnie skala pomnika i jego forma odzwierciedlajÄ stale zmieniajÄ ce siÄ proporcje dzikiego lasu. Pomnik jest przymocowany do granitowej podstawy, a jego rzeczywiste otoczenie skĆada siÄ ze stopniowo opadajÄ cego zbocza wzgĂłrza i otaczajÄ cych je rozlegĆych krajobrazĂłw. Podsumowanie Alvar Aalto poprzez swojÄ architekturÄ i design dokonaĆ syntezy idei pragmatycznych, jak i romantycznych. Jego projekty przedstawiajÄ humanistyczne podejĆcie, wyrĂłĆŒniajÄ ce siÄ w czasach, w ktĂłrych tworzyĆ. WidaÄ to miÄdzy innymi w nietypowym wykorzystaniu materiaĆĂłw. W swoich pracach przedstawiaĆ inne podejĆcie do funkcjonalizmu, zwracajÄ c przy tym uwagÄ na aspekt psychologiczny. MyĆlÄ c o projektach Aalto, trudno nie wspomnieÄ o jego ulubionym materiale – drewnie, czyli podstawowym naturalnym materiale, ktĂłry stanowiĆ podstawÄ fiĆskiej gospodarki i toĆŒsamoĆci narodowej. Zobacz rĂłwnieĆŒ: Antoni Gaudi â sylwetka i biografia architekta | Ludwig Mies van der Rohe â sylwetka architekta UdostÄpnij ten artykuĆ Share this article Share this article Napisane przez Marcin Kieliszek Redaktor w PLN Design Subscribe Login Powiadom o nowych dalszych komentarzach nowych odpowiedziach na moje komentarze Label {} [+] ImiÄ* E-mail* Label {} [+] ImiÄ* E-mail* 0 komentarzy Inline Feedbacks View all comments