Czy budynek szkolny może być jednocześnie salą lekcyjną? Architekci ze studia ATELIER 6 – Štěpán Braťka, Michal Nekola, Lucie Staňková i Radek Šíma – postanowili udowodnić, że tak. Szkoła Podstawowa Braci Frič w Ondřejovie to projekt, który uczy nie tylko w klasach, ale również całą swoją konstrukcją. Odsłonięte instalacje, gwiaździste podłogi i zielone akcenty inspirowane pobliskim obserwatorium astronomicznym – to miejsce, gdzie architektura staje się narzędziem edukacyjnym.
Trzy budynki zamiast jednego molocha – integracja z wiejskim krajobrazem
Szkoła dla 540 uczniów powstała na zielonej, pochyłej łące sąsiadującej z boiskiem piłkarskim. To wspólna inwestycja gmin Ondřejov, Zvánovice i Kaliště, które postanowiły połączyć siły, aby zapewnić dzieciom nowoczesne warunki nauki.
Zamiast jednego wielkiego budynku, architekci zaproponowali podział na trzy odrębne bryły. Pierwsza mieści klasy dla młodszych uczniów, sale plastyczne i muzyczne, przestrzenie świetlicowe oraz bibliotekę. Druga – dla starszych klas – zawiera standardowe sale lekcyjne, sześć pracowni specjalistycznych, stołówkę z zapleczem kuchennym i pomieszczenia administracyjne. Trzecia część, częściowo wpuszczona w zbocze, kryje halę sportową.
Wszystkie trzy główne budynki połączone są przestrzenią, która mieści foyer wejściowe, wiatrołap i zadaszoną przestrzeń zewnętrzną. Ta ostatnia służy jako miejsce spędzania przerw i nieformalnych zajęć w cieplejszych miesiącach.
Cegła, zieleń i konstelacje – estetyka inspirowana obserwatorium
Elewację szkoły pokryto ceglanymi płytkami, które subtelnie przełamują monumentalną skalę budynków. Hala sportowa wraz z przyległą, zadaszoną przestrzenią zewnętrzną została wykończona w ciepłym, biało-szarym tynku.
Wyjątkowym akcentem są zielone detale pojawiające się na ramach okien i ogrodzeniu – to świadome nawiązanie do estetyki pobliskiego Obserwatorium w Ondřejovie.
Identyfikacja wizualna budynku, opracowana przez HMS Design pod kierownictwem Filipa Heyduka, rozwija architektoniczną narrację. Konstelacja, pod którą urodzili się bracia Frič (patroni szkoły), stała się logo placówki, a zasada konstelacji wpłynęła na projekt wszystkich piktogramów. To przykład, jak grafika może wzmocnić koncepcję architektoniczną.
Budynek pasywny z 20 odwiertami – ekologia na poważnie
Szkoła została zbudowana według standardów domu pasywnego, co czyni ją wysoce energooszczędną. Gruntowe pompy ciepła czerpią energię z dwudziestu odwiertów, każdy o głębokości 140 metrów, zlokalizowanych za budynkiem. Wentylacja obsługiwana jest przez systemy mechaniczne z odzyskiem ciepła, ale w całym budynku dostępne są otwierane okna zapewniające świeże powietrze na żądanie.
Centralne korytarze, położone w budynku stanowiły wyzwanie projektowe. Aby zapewnić im światło i powietrze, wprowadzono świetliki skierowane na północ. Pełnią one wiele funkcji: doświetlają wnętrza, zapewniają pasywną wentylację, a na swoich południowych połaciach stanowią platformę dla paneli fotowoltaicznych.
Odsłonięte instalacje – kiedy budynek staje się nauczycielem
Architekci chcieli, by szkoła funkcjonowała niczym „podręcznik ”. Dlatego kanały wentylacyjne, ogrzewanie, rury wodne, kanalizacyjne i przewody elektryczne pozostawiono odsłonięte w korytarzach. Te elementy – „żyły, tętnice, drogi oddechowe i jelita” budynku – sprawiają, że wewnętrzne mechanizmy są widoczne i zrozumiałe dla uczniów.
W przestrzeniach komunikacyjnych widoczna jest również odsłonięta konstrukcja żelbetowa. To odważne rozwiązanie, które pokazuje uczniom, jak naprawdę działa budynek – bez ukrywania jego „wnętrzności” za estetycznymi osłonami.
Gwiaździste niebo pod stopami – sztuka w służbie edukacji
We współpracy z artystką Pavla Gregorovą Šípovą podłogi zaprojektowano tak, by przywoływały gwiaździste niebo i ideę komunikacji – zarówno przestrzennej, jak i międzyludzkiej. W przestrzeniach społecznych, takich jak stołówka i świetlica, podłogi zdobią dymki w stylu komiksowym. Foyer wejściowe ozdobiono stylizowaną gwiazdą, której promienie rozchodzą się do korytarzy i klas.
Podłogi w salach lekcyjnych używają jaśniejszych kolorów dla młodszych uczniów i bardziej stonowanych palet dla starszych oraz w strefach dla personelu. To przemyślane rozwiązanie kolorystyczne pomaga w orientacji i różnicuje przestrzenie według grup wiekowych.
Projekt w Ondřejovie potwierdził wartość interdyscyplinarnej współpracy z artystami i projektantami graficznymi. Efekt? Szkoła, która nie tylko mieści uczniów, ale aktywnie uczestniczy w procesie edukacji – każdym detalem, każdą odsłoniętą rurą, każdą gwiazdą na podłodze.
Zobacz również:
- Pawilon chorób wewnętrznych szpitala Šternberk
- Nie widać go z drogi! Ten dom wtapia się w zbocze niczym kameleon
