To pierwszy semestr akademicki od zakoĆczenia budowy Biblioteki im. Jerzego Giedroycia w centrum nowego kampusu uniwersyteckiego. Architekci i konstruktorzy z biura projektowego DEMIURG Project zaprojektowali charakterystycznÄ pentagonalnÄ bryĆÄ z otwartym atrium, bawiÄ c siÄ formÄ i badajÄ c moĆŒliwoĆci modyfikacji typowego ukĆadu funkcjonalnego takich obiektĂłw. Biblioteka Uniwersytecka w BiaĆymstoku GĆĂłwny ukĆad urbanistyczny kampusu, wraz z czÄĆciÄ wydziaĆĂłw, zostaĆ wybudowany w 2015 roku na podstawie projektu prof. Marka BudzyĆskiego, na terenie byĆych ogrĂłdkĂłw dziaĆkowych sÄ siadujÄ cych z Rezerwatem przyrody Las Zwierzyniecki. Teren przeznaczony pod przyszĆÄ bibliotekÄ zlokalizowano przy tzw. Placu SĆonecznym â okrÄ gĆym obejĆciu obserwatorium astronomicznego. Biblioteka Uniwersytecka w BiaĆymstoku – DEMIURG Project Wytyczne Inwestora W 2017 roku, na zlecenie Uniwersytetu w BiaĆymstoku, projektanci z biura DEMIURG Project rozpoczÄli prace nad projektem koncepcyjnym budynku. Obiekt miaĆ zastÄ piÄ rozproszone dotÄ d archiwa i stworzyÄ przestrzeĆ odpowiadajÄ cÄ nie tylko obecnym, ale takĆŒe przyszĆym potrzebom pracownikĂłw i studentĂłw. Inwestor, do rozpoczÄcia prac, byĆ przygotowany bardzo skrupulatnie. WczeĆniej przeprowadziĆ badania podobnych obiektĂłw, na podstawie ktĂłrych opracowaĆ zĆoĆŒony i dosyÄ jednoznaczny program funkcjonalno-uĆŒytkowy. Biblioteka Uniwersytecka w BiaĆymstoku – DEMIURG Project W procesie jego powstawania brali udziaĆ inspektorzy wszystkich branĆŒ, osoby odpowiedzialne za codziennÄ konserwacjÄ istniejÄ cych obiektĂłw kampusu oraz sami pracownicy, studenci i pracownicy naukowi. OkreĆlono nie tylko parametry wszystkich pomieszczeĆ, ale m.in. wymagania klimatyczne dla przechowywania zbiorĂłw oraz warunki wytrzymaĆoĆciowe i jakoĆciowe wszystkich wbudowywanych materiaĆĂłw. Jak uĆŒytkownicy sami pĂłĆșniej przyznali, spodziewali siÄ, ĆŒe przy tak szczegĂłĆowych wytycznych, projekt w ĆŒaden sposĂłb ich nie zaskoczy. Koncepcja architektoniczna Pod wzglÄdem samej formy budynku, pomysĆ na piÄciokÄ tny ksztaĆt pojawiĆ siÄ szybko i byĆ dla projektantĂłw niejako oczywistÄ kontynuacjÄ i podkreĆleniem dotychczasowego ukĆadu urbanistycznego opierajÄ cego siÄ na wycinkach koĆa. Rozwarty kÄ t pomiÄdzy Ćcianami zewnÄtrznymi przylegaĆ do rozchodzÄ cych siÄ promieniĆcie uliczek i wykreĆlaĆ budynek centralny o mocnym ksztaĆcie i zwartej bryle. ByĆa to forma prosta, a w pewien sposĂłb nawiÄ zujÄ ca do archetypicznych staroĆŒytnych gmachĂłw. Biblioteka Uniwersytecka w BiaĆymstoku – DEMIURG Project Wyzwaniem byĆo natomiast stworzenie ukĆadu funkcjonalnego w tak nietypowym ksztaĆcie. Przede wszystkim, 12 tysiÄcy metrĂłw bieĆŒÄ cych zbiorĂłw bibliotecznych miaĆo byÄ skĆadowanych na regaĆach przesuwnych, ktĂłre wymagajÄ pomieszczenia o prostokÄ tnym ksztaĆcie, umoĆŒliwiajÄ cego rĂłwnolegĆe rozmieszczenie szyn jezdnych. NaleĆŒaĆo takĆŒe uwzglÄdniÄ ewentualne powiÄkszanie siÄ magazynu i koniecznoĆÄ jego rozbudowy w przyszĆoĆci. Przy obliczonej wymaganej powierzchni pomieszczenia, rozrysowano kilkadziesiÄ t moĆŒliwoĆci o rĂłĆŒnych proporcjach i lokalizacji wzglÄdem piÄciokÄ tnego ksztaĆtu zewnÄtrznych Ćcian. Ostatecznie jedna z propozycji pokrywaĆa siÄ z planowanym ksztaĆtem zewnÄtrznym budynku i umoĆŒliwiaĆa przeprowadzenie wspĂłlnych elementĂłw konstrukcyjnych miÄdzy kondygnacjami. Centralne ustawienie magazynu byĆo nie tylko symboliczne, ale i funkcjonalne. WokĂłĆ skĆadnicy zlokalizowano wszystkie biura pracownikĂłw codziennie dziaĆajÄ cych ze zbiorami, a sam magazyn przy mniejszej iloĆci Ćcian zewnÄtrznych byĆ mniej naraĆŒony na zmiany temperatury, wilgotnoĆci oraz zĆamania kontroli dostÄpu. Z biur natomiast roztaczaĆ siÄ widok na caĆÄ otaczajÄ cÄ budynek roĆlinnoĆÄ. Widok z okien pracownikĂłw, chociaĆŒ moĆŒe wydawaÄ siÄ sprawÄ drugorzÄdnÄ , byĆ dla architektĂłw jednym z warunkĂłw funkcjonalnych. ZaleĆŒaĆo im, aby osoby spÄdzajÄ ce na kampusie najwiÄcej czasu, staĆy siÄ beneficjentami realizacji idei projektu. Biblioteka Uniwersytecka w BiaĆymstoku – DEMIURG Project UkĆad funkcjonalny w projekcie Biblioteki Uniwersyteckiej w BiaĆymstoku Jak moĆŒna siÄ takĆŒe domyĆliÄ, sam zaproponowany ukĆad funkcjonalny byĆ dla bibliotekarzy duĆŒym zaskoczeniem. Wszystkie badane wspĂłĆczesne biblioteki majÄ wyraĆșny podziaĆ na dwie czÄĆci â jednÄ przeznaczonÄ dla pracownikĂłw oraz drugÄ dla czytelnikĂłw. W obu obowiÄ zujÄ inne wymagania w zakresie nie tylko funkcjonalnym, ale takĆŒe kontroli dostÄpu, sterowania klimatem czy obciÄ ĆŒeĆ konstrukcyjnych. Biblioteka Uniwersytecka w BiaĆymstoku – DEMIURG Project CaĆy, opracowany przed rozpoczÄciem prac, program inwestycji oraz wstÄpne dyskusje, takĆŒe skupiaĆy siÄ na takim podziale, rozumianym jako dwa oddzielne skrzydĆa obiektu poĆÄ czone wspĂłlnym holem. Ostatecznie jednak architekci podjÄli ryzyko, przenoszÄ c poziomÄ oĆ funkcjonalnÄ na pĆaszczyznÄ pionowÄ . Zamiast dzieliÄ budynek na skrzydĆa, na parterze skoncentrowano caĆÄ strefÄ dla pracownikĂłw oraz obszerny hol, z ktĂłrego czytelnicy prowadzeni sÄ dalej na piÄtro i antresolÄ. Taki nietypowy ukĆad pozwalaĆ maksymalnie wykorzystaÄ ĆwiatĆo sĆoneczne, odseparowaÄ akustycznie rĂłĆŒne czÄĆci budynku, w niewidoczny sposĂłb zabezpieczyÄ zbiory przed wyniesieniem, ale takĆŒe najefektywniej wykorzystaÄ przestrzeĆ by wokĂłĆ obiektu pozostawiono jak najwiÄcej miejsca na nowe nasadzenia. Tradycyjnie zabudowanÄ klatkÄ schodowÄ i windÄ uzupeĆniono lekkimi i widocznymi schodami ktĂłre nawiÄ zujÄ do ksztaĆtu budynku i ĆÄ czÄ kolejne przestrzenie dla czytelnikĂłw, od holu wejĆciowego, przez czytelniÄ, aĆŒ do sal pracy indywidualnej i grupowej. Biblioteka Uniwersytecka w BiaĆymstoku – DEMIURG Project Kontakt ludzi ze zbiorami Kulminacyjne miejsce doĆwiadczania budynku przeniesiono z holu do czytelni, ktĂłra jako miejsce faktycznego kontaktu ludzi ze zbiorami, miaĆa mieÄ najbardziej reprezentacyjnÄ rolÄ. CaĆa przestrzeĆ ma wysokoĆÄ ponad 5 metrĂłw i otwiera siÄ na wewnÄtrzne przeszklone atrium. CiÄ g okrÄ gĆych filarĂłw wsuniÄtych do wnÄtrza pomieszczenia, zatraca granicÄ pomiÄdzy przestrzeniÄ wewnÄ trz i na zewnÄ trz budynku. ByĆ to takĆŒe zabieg umoĆŒliwiajÄ cy nieformalne powiÄkszenie czytelni bez przekraczania, ĆciĆle okreĆlonej przez Inwestora, maksymalnej powierzchni uĆŒytkowej. W czytelni zaprojektowano takĆŒe antresolÄ, zlokalizowanÄ przy zewnÄtrznych Ćcianach budynku, ponad otwartymi magazynami zbiorĂłw. WokĂłĆ atrium zlokalizowano takĆŒe salÄ konferencyjnÄ , szkoleniowÄ , a takĆŒe ekspozycjÄ gabinetu Prezydenta Ryszarda Kaczorowskiego. Wszystkie te pomieszczenia poĆÄ czono wspĂłlnÄ komunikacjÄ , z zachowaniem zasady, ĆŒe przestrzenie dostÄpne dla wszystkich sÄ zwrĂłcone do otwartego Ćrodka, a te wykorzystywane celowo i objÄte kontrolÄ dostÄpu znajdujÄ siÄ przy Ćcianach zewnÄtrznych. Atrium ma byÄ scenÄ do spontanicznych wydarzeĆ, oddolnych inicjatyw, a takĆŒe samego tworzenia wiÄzi pomiÄdzy uĆŒytkownikami. Umieszczono na nim niewielkÄ scenÄ z widowniÄ , miejsce dla niskiej i pnÄ cej roĆlinnoĆci oraz przestrzeĆ dla ruchomych mebli i ekspozycji. Biblioteka Uniwersytecka w BiaĆymstoku – DEMIURG Project Mimo tak obszernej funkcji, Architektom z pracowni DEMIURG Project zaleĆŒaĆo, by budynek byĆ przyjazny dla uĆŒytkownikĂłw, a to oznacza w duĆŒej mierze, moĆŒliwoĆÄ Ćatwego odnalezienia siÄ w otaczajÄ cej przestrzeni. Biblioteka nie jest labiryntem skomplikowanych korytarzy, dĆugich ĆcieĆŒek, ktĂłrymi codziennie ludzie transportujÄ ksiÄ ĆŒki, a zamiast tego organizmem z widocznym centrum, z ktĂłrego caĆa komunikacja rozchodzi siÄ jak w krwioobiegu. Forma zewnÄtrzna ZewnÄtrzna forma obiektu miaĆa siÄ przeplataÄ i uzupeĆniaÄ z wewnÄtrznÄ dlatego monochromatyczne i kontrastujÄ ce barwy, uwydatniajÄ ce geometryczny podziaĆ budynku, dominujÄ takĆŒe w Ćrodku. Oscylowanie tylko na odlegĆych fragmentach skali szaroĆci byĆo zamierzone – przez nie budynek jest tĆem, dla otaczajÄ cego kontekstu. Z zewnÄ trz prym wieĆÄ powinna naturalna roĆlinnoĆÄ, a wewnÄ trz rĂłĆŒnokolorowe zbiory ksiÄ ĆŒek i mediĂłw. âPozwoliliĆmy sobie jednak na odrobinÄ symboliki, tworzÄ c projekt elewacji budynku. SÄ siednie obiekty sÄ od strony Placu SĆonecznego wykoĆczone lustrzanymi taflami, ktĂłre odbijajÄ okolicznÄ panoramÄ drzew. PostanowiliĆmy zinterpretowaÄ otaczajÄ cy krajobraz nowoczesnymi metodami, odbijajÄ c na elewacji nie tyle peĆny wizerunek drzew, co ich geometryczne uproszczenie. Ten wspĂłĆczesny relief, o strukturze przypominajÄ cej komputerowy obraz lub wykres, jest na pograniczu Ćwiata tworzonego przez naturÄ oraz czĆowiekaâ â wyjaĆnia Inga Rolek, GĆĂłwna Architektka DEMIURG Project. Biblioteka Uniwersytecka w BiaĆymstoku – DEMIURG Project Elewacja frontowa byĆa jednym z wielu elementĂłw wpisujÄ cych siÄ w kontekst otaczajÄ cej nowoczesnej architektury. Poprzednio zbudowane wydziaĆy byĆy ucieleĆnieniem idei symbiozy technologii z lokalnym biomem. Architekci DEMIURG Project nie chcieli naĆladowaÄ rozwiÄ zaĆ z poprzednich obiektĂłw, ale za najbardziej szczere uznali zrozumienie i prĂłbÄ wĆasnej odpowiedzi na problemy, z ktĂłrymi mierzyli siÄ projektanci sÄ siadujÄ cych budynkĂłw. âZamiast analizowaÄ sÄ siednie budynki, cofnÄliĆmy siÄ do artykuĆĂłw z okresu tworzenia kampusu, pisanych przez autorĂłw oraz prof. Marka BudzyĆskiego. DominowaĆy w nich odniesienia do integrowania ludzi z naturÄ i to wĆaĆnie ten cel takĆŒe sobie wyznaczyliĆmy jako nadrzÄdnyâ â wyjaĆniajÄ architekci. Zaprojektowano obiekt, w ktĂłrym uĆŒytkowanie budynku nie miaĆo koĆczyÄ siÄ jedynie w zamkniÄtych Ćcianach, co byĆo wyjÄ tkowym wyzwaniem przy jednoczesnej koniecznoĆci zapewnienia bezpieczeĆstwa zbiorĂłw. Od poczÄ tku odrzucono wszelkie rodzaje grodzenia terenu, ktĂłre zawsze stanowiÄ elementy architektury wrogiej i ograniczajÄ cej. Postanowiono stworzyÄ teren wokĂłĆ budynku, w sposĂłb, ktĂłry bÄdzie przeplataĆ funkcjonalnoĆÄ z naturalnym krajobrazem. Biblioteka Uniwersytecka w BiaĆymstoku – DEMIURG Project Retencjonowanie olbrzymich iloĆci wĂłd opadowych rozwiÄ zano poprzez zaprojektowanie kilkunastu pĆytkich stawĂłw, ktĂłre jednoczeĆnie wpĆywajÄ na lokalny mikroklimat, tworzÄ atrakcyjnÄ przestrzeĆ do czytania na powietrzu, ale takĆŒe bÄdÄ ĆșrĂłdĆem wody dla lokalnych zwierzÄ t. Drzewa pomiÄdzy nimi dadzÄ cieĆ dla ludzi, ale takĆŒe schronienie i nowe siedliska dla miejscowych ptakĂłw. Nie zaprojektowano nawet tradycyjnych nowoczesnych mebli miejskich, a zamiast tego wyrastajÄ ce z terenu w formie sof i leĆŒanek Ćawki darniowe. ChociaĆŒ wszystkie zaprojektowane elementy, byĆy w widoczny sposĂłb dzieĆem czĆowieka, o czym przypominaĆy geometryczne ksztaĆty, miaĆy takĆŒe staÄ siÄ czÄĆciÄ naturalnego biomu i nie tylko byÄ neutralne dla istniejÄ cego otoczenia, ale wrÄcz dziaĆaÄ na jego korzyĆÄ. Pracownia DEMIURG DEMIURG to doĆwiadczony, interdyscyplinarny zespĂłĆ kreatywnych osĂłb specjalizujÄ cych siÄ w realizacji wszystkich etapĂłw procesu inwestycyjnego. UmiejÄtnoĆÄ rozumienia rĂłĆŒnorodnych czynnikĂłw jakie wpĆywajÄ na ostateczny sukces projektu inwestycyjnego sprawia, ĆŒe DEMIURG jest jednÄ z niewielu firm na polskim rynku, ktĂłre mogÄ pochwaliÄ siÄ doĆwiadczeniem na wszystkich frontach obsĆugi inwestycyjnej â poczÄ wszy od projektu architektonicznego, poprzez jego wykonanie i nadzĂłr inwestorski. Tym, co wyrĂłĆŒnia ludzi tworzÄ cych rodzinÄ DEMIURG, sÄ wysoko rozwiniÄte umiejÄtnoĆci interpersonalne. To one tworzÄ jakoĆciowÄ rĂłĆŒnicÄ na kaĆŒdym etapie realizacji projektu. ZdjÄcia: Maciej Lulko Zobacz rĂłwnieĆŒ: PrzestrzeĆ do integracji spoĆecznej w zabytkowym spichlerzu | Centrum Olimpijskie im. Jana PawĆa II w Warszawie UdostÄpnij ten artykuĆ Share this article Share this article Napisane przez Marcin Kieliszek Redaktor w PLN Design Subscribe Login Powiadom o nowych dalszych komentarzach nowych odpowiedziach na moje komentarze Label {} [+] ImiÄ* E-mail* Label {} [+] ImiÄ* E-mail* 0 komentarzy Inline Feedbacks View all comments