Eero Saarinen – sylwetka fińsko-amerykańskiego architekta

Eero Saarinen to jeden z najważniejszych amerykańskich architektów. Człowiek ten był ucieleśnieniem fińskiego uporu, czyli sisu. Niestety ta cecha przerodziła się w pracoholizm, doprowadzając do jego przedwczesnej śmierci. Jego fascynujący i wychodzący poza schematy sposób patrzenia na modernizm był ponadczasowym wkładem w architekturę, pozwalającym mu łączyć formę z funkcją, dzięki której przedstawiał optymistyczną wizję nowego świata. Poznaj sylwetkę tego kultowego architekta.

Eero Saarinen – życiorys

Eero Saarinen urodził się w 1910 roku w małym miasteczku niedaleko Helsinek. Eero pochodził z artystycznej rodziny, a szczególny wpływ na jego rozwój miał jego ojciec. Był on bowiem jednym z bardziej znanych fińskich architektów swoich czasów, specjalizującym się w secesji. Jego projektem był między innymi centralny dworzec kolejowy w Helsinkach. Wraz z innymi słynnymi fińskimi architektami współtworzył w 1903 kompleks mieszkalny połączony z pracownią – Hvitträsk. Można powiedzieć, że młody Eero Saarinen dorastał w pracowni architektonicznej swojego ojca.

Eero Saarinen - sylwetka fińsko-amerykańskiego architekta
Eero Saarinen

Już od najmłodszych lat przesiadywał na krześle kreślarskim swojego ojca i rysował, podczas gdy ojciec pracował nad jego głową. Podobno każdego dnia prosił Otto, jednego z rysowników ojca, aby narysował mu konia. Dlatego, gdy później otworzył własną pracownię, kazał swoim potencjalnym pracownikom rysować konia. Uważał, że na podstawie paru pociągnięć szkicu może ocenić umiejętności rysownika.

Cała czteroosobowa rodzina Saarinenów przeniosła się 5 lat po wojnie domowej w 1923 do Stanów Zjednoczonych. Początkowo trafili do Evanston w stanie Illinois, a następnie do Ann Arbor w stanie Michigan. W 1929 Eero Saarinen studiował rzeźbę w Paryżu, choć już wtedy wiedział, że chce pójść w ślady ojca. Na początku lat 30 studiował architekturę na uniwersytecie w Yale.

Eero Saarinen - sylwetka fińsko-amerykańskiego architekta
Eero Saarinen

Kariera Eero Saarinena rozpoczęła się w 1936 roku, kiedy to zaczął prowadzić badania nad mieszkalnictwem i planowaniem miejskim w Instytucie Badań i Planowania Flint w Michigan. Po dwóch latach pracy dołączył do firmy swojego ojca w 1938 roku. Choć zasłynął jako architekt, jego międzynarodowym debiutem był projekt krzesła.

W 1939 r. ożenił się z rzeźbiarką Lilian Swann. Jego żona wywarła duży wpływ na twórczość Eero, inspirując go do zachowania rzeźbiarskiej, plastycznej jakości w swoich projektach, a czasem dostarczając rzeźby reliefowe do jego projektów architektonicznych. Jednakże ich małżeństwo trudno nazwać szczęśliwym.

Eero Saarinen - sylwetka fińsko-amerykańskiego architekta
Kultowy architekt Eero Saarinen

Przełom nastąpił w roku 1940. Wtedy nie tylko uzyskał amerykańskie obywatelstwo, ale również wziął udział w konkursie w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Nowym Jorku na „Organic Design in Home Furnishings”. Prace Saarinena zwyciężyły w kategoriach projektowania krzeseł oraz pokoju dziennego, za co otrzymał kontrakty na produkcję i dystrybucję w największych domach towarowych w kraju. Był to pierwszy moment w życiu Eero, w którym uzyskał on sławę i uznanie w pełni niezależne od swojego ojca.

Wspólną pracę ojca i syna przerwał w 1942 roku horror drugiej wojny światowej. Eero został zwerbowany do nowo utworzonego Biura Służb Strategicznych (OSS), które później przekształciło się w Centralną Agencję Wywiadowczą.

Eero Saarinen - sylwetka fińsko-amerykańskiego architekta
Eero Saarinen

Po śmierci ojca w 1950 roku Eero Saarinen założył własną pracownię „Eero Saarinen & Associates”, w której pracował aż do jego przedwczesnej śmierci w 1961 roku. To właśnie z tego okresu (między końcem lat 40 i początkiem lat 60) pochodzi większość jego projektów.

Eero saarinen – neofuturyzm

Eero Saarinen jako architekt znany jest ze swojego neofuturystycznego stylu. Styl ten charakteryzuje się bardziej optymistycznym spojrzeniem na przyszłość, a za zadanie ma transformację miejskiego krajobrazu poprzez użycie nowych technologii i materiałów, dokonując tego, co kiedyś było niemożliwe. W ramach tego ruchu Eero Saarinen łączył funkcję z formą, prezentując optymistyczny obraz przyszłości z wykorzystaniem nowych możliwości.

Architekturę w wydaniu Eero Saarinena cechowały krzywoliniowe oraz naturalne formy, bardzo innowacyjne jak na swoje czasy. Pomimo dużej różnorodności jego projektów, wszystkie cechują się swoistą lekkością.

Eero Saarinen - sylwetka fińsko-amerykańskiego architekta
Eero Saarinen

W przeciwieństwie do modernistów Eero Saarinen dążył do stworzenia emocjonalnej więzi między użytkownikiem a budynkiem. Wyróżniało to jego projekty wśród zdominowanej przez funkcjonalizm architektury lat 50.

Używał również nieoczywistych materiałów, takich jak te wykorzystywane podczas produkcji samochodów. Chętnie bawił się formami z betonu. Skonstruował również szyby, które były zdolne do odbijania około 70% światła. Innymi materiałami z których słynął, była porcelanowa emalia i stal z naturalną warstwą patyny.

Architektoniczne projektu Eero Saarinena

TWA flight center

Terminal TWA to jeden z pierwszych budynków tego typu. Obiekt stał się symbolem nowej epoki lotów, która odradzała się po okresie II wojny światowej. Znajdujący się w Nowym Jorku terminal jest projektem Eero Saarinena, który chciał poprzez niego zbudować pomnik dla samej idei lotnictwa. Widać to we wszystkich aspektach budynku, od płynnego i otwartego wnętrza po przypominającą skrzydła betonową powłokę dachu.

TWA flight center - projekt Eero Saarinen
TWA flight center

TWA wzbudzał wiele emocji wśród opinii publicznej, jak i środowisk architektonicznych. Prasa była zdecydowanie entuzjastycznie nastawiona do projektu Saarinena, chwaląc dynamiczną formę budynku i jego ciekawe wnętrze. Nawet zwiększenie budżetu o parę milionów nie zachwiało tej ekscytacji. Z drugiej strony sztywna i radykalnie funkcjonalna szkoła architektoniczna XX wieku nie potrafiła docenić nowatorskiego projektu. Z tego powodu Saarinen często spotykał się z krytyką.

Jego kolegom po fachu nie podobała się ekspresyjna forma budynku. Dla nich uosabiała nieracjonalne i nieefektywne wykorzystanie zasobów, ponieważ wymagała wielu ukrytych podpór stalowych. Mimo licznej krytyki terminal TWA został otwarty rok po śmierci architekta, w 1962 roku.

TWA flight center - projekt Eero Saarinen
TWA flight center

Saarinen zaproponował symetryczny układ czterech zakrzywionych, betonowych segmentów dachu, których krzywizny płynnie przechodzą w podtrzymujące je filary. Każda z tych struktur była oddzielona od siebie wąskimi świetlikami. Powszechnie uważano, że Saarinen inspirował się w swoim projekcie lotnictwem, jako że terminal przypomina samolot lub ptaka w locie.

Również wnętrze terminalu można opisać jednym słowem – dynamika. Sklepienie powłoki dachu pozwoliło na uzyskanie przestronnego i płynnego układu wnętrza, niemal całkowicie pozbawionego granic przestrzennych. Klatki schodowe były kręte, a kolumny podtrzymujące górne przejścia zostały płynnie wtopione zarówno w podłoże, jak i w sufit.

TWA flight center - projekt Eero Saarinen
TWA flight center

Odwiedzający wchodzili do budynku pod wspornikowym namiotem, przechodząc z kas biletowych na poziomie terenu do restauracji i sal konferencyjnych powyżej. Poczekalnia oferowała widok na płytę lotniska przez ogromne okno, a dwa rurowe korytarze prowadziły w kierunku bramek wejściowych.

North Christian Church

North Chritstian Church znajduje się w Columbus, w stanie Indiana. Pierwszy budynek kościoła powstał już w 1955 roku, jednakże dzisiejszą formę przybrał w 1964 dzięki projektowi Saarinena. Projekt budynku był imitacją tradycyjnego modelu kościoła z wykorzystaniem nowoczesnej architektury. Był to ostatni projekt fińsko-amerykańskiego architekta, który umarł zaraz po jego oddaniu. Wysiłek włożony w budowę i ukończenie kościoła stał się hołdem dla jego pamięci i zasług dla miasta.

North Christian Church - projekt Eero Saarinen
North Christian Church

Najbardziej charakterystycznym elementem budynku jest jego iglica, zakończona niewielkim krzyżem. Łączy ona świat sacrum z profanum. W miarę zbliżania się zwiedzających podstawa iglicy rozszerza się i stapia z ziemią, wchłaniając ją i metafizycznie zmniejszając dystans między niebem a ziemią.

Budowa zewnętrzna kościoła uwzględnia kształt terenu, na którym się znajduje. Dlatego też sam w sobie kościół, poza iglicą, nie wynosi się za bardzo nad ziemie. Układ konstrukcyjny budynku jest bardzo pomysłowy i elegancki w swojej prostocie. W planie kościół jest prostym sześciokątem, lekko wydłużonym wzdłuż osi wschód-zachód, z wejściami na krótszych bokach. W każdym z narożników sześciokąta znajdują się masywne filary, na których wspierają się żebra konstrukcyjne zbiegające się na szczycie dachu i wznoszące się ku górze w formie iglicy.

North Christian Church - projekt Eero Saarinen
North Christian Church

Eero Saarinen dążył w tym projekcie do przywrócenia kościołowi swojej tradycyjnej formy, jako że współczesne mu budynki sakralne stawały się coraz bardziej zdominowane przez różnorodne funkcje. Z tego powodu umieścił wszystkie pomieszczenie niesakralne w piwnicy kościoła, a część świątynną umieścił nad ziemią, aby dodać jej ważności.

W ostatnim projekcie Eero Saarinena niezwykle ważne było światło. Piękna geometria planu odzwierciedla się w betonowym suficie z pojedynczym oculusem umieszczonym nad centralnym ołtarzem, stanowiącym naturalne i podstawowe źródło światła, które jest uzupełniane przez przyćmione sztuczne światło nad gładkim betonowym sufitem.

Miller House

Dom Milera to jeden z najlepszych przykładów modernizmu XX wieku. Został zaprojektowany w 1957 roku i znajduje się w Columbus, w stanie Indiana.

Miller House - Eero Saarinen
Miller House

Ten dom to jeden z najlepszych przykładów najważniejszych zasad modernizmu. Otwarty i płynny układ pomieszczeń, płaski dach, gruby kamień i przeszklone ściany o pełnej wysokości – tradycja architektoniczna stworzona przez Miesa van der Rohe. Jednakże ten budynek nie jest tylko kolejnym modernistycznym szklanym pudełkiem. Posiada on wyjątkową stylistykę rzadko spotykaną w tej epoce. Jego pokoje wypełnione są efektownymi wykończeniami i tekstyliami, które charakteryzują się żywymi kolorami i zabawnymi wzorami, tworząc nieprawdopodobne połączenie twardej architektury i dekoracyjnych wnętrz.

Eero Saarinen – design

Eero Saarinen znany był ze swojego obsesyjnego dążenia do perfekcji. Potrafił tworzyć setki modeli i pełnowymiarowych makiet, aby uzyskać idealną krzywiznę, znaleźć właściwą linię i uzyskać najlepsze proporcje. Jego projekty, wykorzystujące nowoczesne materiały w pełnych wdzięku, organicznych kształtach, tworzyły subtelne połączenie funkcjonalności i ekspresji.

Organic Chair – Vitra

Krzesło Organic to małe i wygodne siedzisko przeznaczone do czytania. Zostało opracowane w kilku wersjach na konkurs „Organic Design in Home Furnishings” zorganizowany w 1940 roku przez Museum of Modern Art w Nowym Jorku. Projekt krzesła wyprzedzał swoją epokę i dopiero w 1950 roku zaczęto produkować i sprzedawać w dużych ilościach ten produkt.

Organic Chair Vitra - projekt Eero Saarinen
Organic Chair Vitra

Womb Chair – Knoll

Fotel Womb został zaprojektowany chwilę po zakończeniu II wojny światowej. Powstał on we współpracy Eero z Florence Knoll. Womb Chair charakteryzuje się specjalną, przekrzywioną ramą, która miała za zadanie dopasowanie się do ludzkiego ciała. Projekt krzesła był również kolejną sytuacją, kiedy Eero Saarinen pokazał światu swoje zamiłowanie do eksperymentowania z nowymi materiałami – w tym przypadku włókna szklanego i żywicy.

Womb Chair Knoll - projekt Eero Saarinen
Womb Chair Knoll

Tulip Armchair – Knoll

Krzesło Tulip zostało zaprojektowane przez Eero Saarinena między 1955 i 1956 rokiem dla firmy Knoll, jako uzupełnienie do stołu jadalnego. Krzesło charakteryzuje się typowymi dla modernizmu płynnymi liniami, jak i eksperymentalnymi jak na tamte czasy materiałami. Początkowo krzesło miało być wykonane głównie z włókna szklanego, jednakże materiał ten okazał się podatny na załamania. W rezultacie podstawa krzesła Tulip jest wykonana z odlewu aluminiowego i pokryta powłoką rilsan, dopasowaną do górnej części obudowy, co daje wrażenie jednolitej całości.

Tulip Armchair Knoll - projekt Eero Saarinen
Tulip Armchair Knoll

Bubble Chair

Bubble Chair to jeden z ciekawszych projektów Eero Saarinena. Dzięki swoim nowatorskim materiałom i subtelnym liniom idealnie wpisuje się w modernistyczny styl. Wykonany jest z transparentnego policarbonu. Poza ciekawym kształtem posiada również walory akustyczne, izolując częściowo użytkownika od otaczających go dźwięków.

Bubble Chair - projekt Eero Saarinen
Bubble Chair

Eero Saarinen – dlaczego jest ważny

Eero Saarinen uznawany jest za jedną z najważniejszych postaci amerykańskiej architektury. Znany ze swojego słynnego pracoholizmu tworzył wyjątkowe dzieła w czasach zdominowanych przez modernizm. Ten Einstein architektury stworzył optymistyczną wizję przyszłości i udowodnił, że nowoczesna architektura zdominowana przez modernizm również potrafi wzbudzić w ludziach emocje. Był eksplozja kreatywności, pracując nad różnorodnymi projektami dla różnych klientów. Tak jak w architekturze, tak i w designie stworzył nową szkołę, otwierając przed światem nową wizję tego, co wcześniej było niemożliwe.


Zobacz również: Alvar Aalto – kultowy fiński architekt | Antoni Gaudi – sylwetka i biografia architekta

Udostępnij ten artykuł
Napisane przez

Redaktor w PLN Design

Subscribe
Powiadom o
guest
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
Zapisz się do newslettera
Wpisz szukane słowo i kliknij enter