Hans Hollein – sylwetka i projekty architekta

Austriacki architekt i projektant Hans Hollein był twórcą bardzo wszechstronnym. Swoją karierę zaczął w rodzinnym Wiedniu od niewielkich sklepów, by później projektować muzea i wieżowce na całym świecie. Jego najbardziej znanymi realizacjami było niemieckie Muzeum Abteiberg, Muzeum Sztuki Współczesnej oraz wiedeński Haas Hause.

Hans Hollein – biografia

Hans Hollein urodził się 30 marca 1934 roku w Wiedniu. W tym mieście studiował na Akademii Sztuk Pięknych, którą ukończył w 1956 roku, a następnie wyjechał do Stanów Zjednoczonych kontynuować studia. Za oceanem uczył się w Illinois Institute of Technology oraz na słynnym Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, gdzie zdobył tytuł magistra.

Hans Hollein - sylwetka i projekty architekta
Hans Hollein

Pobyt w USA stał się znakomitą okazją do studiowania dzieł architektury współczesnej i spotkania jej twórców. Hans Hollein miał okazję osobiście poznać Franka Lloyda WrightaMiesa van der Rohe czy Richarda Neutrę. Praktykował też w kilku amerykańskich biurach, a po powrocie do Europy kontynuował praktykę w Szwecji. Wreszcie w 1964 roku powrócił do Wiednia, gdzie założył własną firmę.

Nie tylko projektował – był też bardzo aktywnym dydaktykiem. Wykładał gościnnie na Uniwersytecie Waszyngtona w St. Louis, Yale School of Architecture oraz Kunstakademie w Düsseldorfie. Wreszcie w latach siedemdziesiątych objął profesurę na Uniwersytecie Sztuki Stosowanej w Wiedniu.

W czasie swojej pracy zaprojektował wiele interesujących budynków o bardzo różnym charakterze. Zaczynał od małych realizacji sklepowych, aby stopniowo tworzyć obiekty użyteczności publicznej i wieżowce. W swojej pracy zawsze ogromną wagę przykładał do stworzenia budynków pasujących do otoczenia i wzbogacających je. Jego budynki powstały między innymi w Wiedniu, Niemczech, Francji oraz Peru.

Hans Hollein - sylwetka i projekty architekta
Hans Hollein

Wieloletnia praca architekta została doceniona i Hans Hollein otrzymał za nią wiele międzynarodowych nagród. W 1985 roku otrzymał Nagrodę Pritzkera. Uhonorowany został również Orderem Zasługi Republiki Federalnej Niemiec, Odznaką Honorową za Zasługi dla Republiki Austrii, a nawet francuską Legię Honorową. Zmarł 24 kwietnia 2014 roku w rodzinnym Wiedniu, dożywszy 80 lat. Artystyczne tradycje kontynuuje w rodzinie syn Hansa – Max, który jest dyrektorem słynnego Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku.

Spośród wielu niezwykłych dzieł, które w czasie swojej pracy zaprojektował Hans Hollein, wybraliśmy kilka zasługujących na szczególną uwagę. Poniżej znajduje się ich lista ułożona w porządku chronologicznym.

Sklep ze świecami Retti (1966)

Wkrótce po założeniu własnego biura Hans Hollein zrealizował swój pierwszy projekt. Był to położony w centrum Wiednia sklep ze świecami Retti. Wąski lokal znajdował się na jednej z najbardziej prestiżowych ulic stolicy Austrii.

Sklep ze świecami Retti - Retti Candle Shop - projekt Hans Hollein - foto Thomas Ledl
Retti Candle Shop

Projektując go, architekt postawił na nowoczesność. Fasadę oraz wyposażenie wnętrz wykonano z aluminium. Do środka sklepu prowadzą drzwi o futurystycznym kształcie. Odwiedzający najpierw trafiają do salonu wystawowego, w którym na postumentach zrobionych również z aluminium prezentowane są wyroby. Ich walory podkreśla jeszcze odpowiednio umieszczone oświetlenie rozjaśniające srebrny kolor metalu. Transakcję można sfinalizować w kolejnym pomieszczeniu położonym w głębi. Mimo niewielkiej powierzchni sklep wygląda bardzo elegancko i nowocześnie.

Sklep jubilerski Schullin I (1972-74)

Swój kolejny znany projekt Hans Hollein zrealizował również w Wiedniu. Ponownie był to sklep – tym razem jubilerski. Architekt zastosował w tym przypadku niezwykłą, rzeźbiarską stylistykę. Wąski lokal położony jest w zabytkowej kamienicy w centrum miasta. Jego elewacja od razu przyciąga wzrok przechodniów. Kamienne płyty przecina stylizowane pęknięcie, które płynnie przechodzi w przypominające płaskorzeźbę drzwi wejściowe.

Sklep jubilerski Schullin I - SCHULLIN Juweliere - projekt Hans Hollein
Sklep jubilerski Schullin I – SCHULLIN Juweliere

Szlachetny kamień łączy się z plastycznie uformowanym brązem i mosiądzem, a towarzyszą im elementy drewniane. Wypolerowane metale, tworząc luksusu. Wnętrze utrzymane jest w podobnej stylistyce, a atmosferę bogactwa podkreśla jeszcze stworzone na zamówienie oświetlenie. Dziesięć lat później architekt powrócił do tematu i zaprojektował również w Wiedniu sklep jubilerski Schullin II.

Muzeum Abteiberg (1982)

Plany Muzeum Abteiberg powstały już na początku lat siedemdziesiątych, jednak na realizację musiały czekać prawie dziesięć lat. Obiekt zbudowano w historycznej części niemieckiego Mönchengladbach, pomiędzy katedrą a barokowym opactwem. Muzeum składa się z kilku budynków swobodnie rozrzuconych po terenie i naturalnie przechodzących w park poniżej, w którym eksponowane są rzeźby.

Muzeum Abteiberg - Abteiberg Museum - projekt Hans Hollein
Muzeum Abteiberg – Abteiberg Museum

Sam architekt zwracał uwagę na olbrzymie znaczenie otoczenia. Projektowane budynki współgrają z historyczną tkanką, uzupełniając ją i rozwijając. Same w sobie stanowią również dzieło sztuki – w szczególności główna galeria z elewacją z kremowego kamienia i nieregularnie pofałdowaną linią okien. Odwiedzający muzeum goście nie tylko mają okazję obcować z dziełami sztuki malarskiej i rzeźbiarskiej, ale są w naturalny sposób zachęcani do spaceru pomiędzy dziełami architektonicznymi najwyższych lotów.

Haas Haus (1987-90)

Zaprojektowany jako siedziba dużej galerii handlowej Haas Haus powstał na placu Stefana, w historycznej dzielnicy Wiednia. Jego budowa wywołała wiele kontrowersji. Krytycy obawiali się powstania nowoczesnego budynku w bezpośrednim sąsiedztwie katedry św. Stefana – jednego z największych dzieł architektonicznych miasta.

Haas Haus - projekt Hans Hollein
Haas Haus

Haas Haus zdołał się jednak obronić, stając się jedną z miejscowych ikon. Paradoksalnie pomogła w tym szklana elewacja, w której odbija się katedra, tworząc pomost pomiędzy historią i nowoczesnością. Bryła budynku zaprojektowana jest w odważny sposób, łącząc ze sobą kamień, z którego wyrasta szklana nadbudowa. Dodatkowym elementem są całkowicie szklane, cylindryczne występy wsparte na wykończonych marmurem podporach.

Muzeum Sztuki Nowoczesnej we Frankfurcie (1991)

Museum für Moderne Kunst otwarte zostało w 1991 roku w samym sercu historycznej dzielnicy Frankfurtu. Podczas projektowania Hans Hollein musiał zmierzyć się z nietypowym, trójkątnym kształtem działki. W rezultacie powstała budowla o trzech ścianach przypominająca swoim wyglądem kawałek tortu – takie zresztą przezwisko otrzymała od mieszkańców miasta.

Muzeum Sztuki Nowoczesnej we Frankfurcie - Museum für Moderne Kunst - projekt Hans Hollein
Muzeum Sztuki Nowoczesnej we Frankfurcie – Museum für Moderne Kunst

Muzeum posiada trzy kondygnacje, na których eksponowane są dzieła sztuki oraz antresolę z kawiarnią. Do budowy wykorzystano popularny we Frankfurcie czerwony piaskowiec połączony ze stiukiem. Jedna ze ścian jest przeszklona na dużej powierzchni, zapewniając dostęp do naturalnego światła. W piwnicy budynku umieszczono magazyn i czytelnię.

Generali Media Tower (2000)

Kolejnym wiedeńskim projektem austriackiego architekta był wieżowiec zaprojektowany dla firmy Generali. Budynek złożony jest z trzech brył o odmiennej fakturze. Najwyższa wieża to prostopadłościan ze szklaną elewacją sięgający 71 metrów. Opiera się on na kamiennej podstawie, a towarzyszy im niższa wieża z metalowo-szklaną elewacją.

Generali Media Tower - projekt Hans Hollein
Generali Media Tower

Podobnie jak i w innych projektach Holleina, tak i tu bardzo ważny jest kontekst. Zespół budynków umieszczony jest na narożnej działce niedaleko Dunaju. Staje się zarówno bramą do kolejnej dzielnicy, jak i znaczącym punktem ciągu wieżowców. Różne materiały, z których zbudowano poszczególne części Media Tower, nawiązują do budynków Wiednia z różnych epok.

Interbank Headquarters (2001)

Inny, bardzo nowoczesny wieżowiec, Hans Hollein zaprojektował w bardzo odległej części globu – w Peru. Mowa tu o budynku przeznaczonego na główną siedzibę Interbanku, która ukończona została w 2001 roku w Limie.

Interbank Headquarters - projekt Hans Hollein
Interbank Headquarters

Wieża o wysokości 90 metrów i bardzo ciekawym, przypominającym żagiel kształcie znajduje się na skrzyżowaniu dwóch autostrad. Na jej szczycie znalazło się lądowisko helikoptera, a elewacja została pokryta kratownicą tytanowych rurek, pod którymi kryją się przeszklenia. Nadało to budynkowi futurystycznego wyglądu, podkreślanego jeszcze bardziej w nocy, kiedy jest oświetlony różnokolorowymi diodami.

Muzeum Vulcania – Europejskie Centrum Wulkanologii (2002)

Projekt francuskiego muzeum poświęconego wulkanom to kolejny przykład wszechstronności i pomysłowości Austriaka. Inspiracją dla niego była „Boska komedia” Dantego oraz akwaforty Gustave’a Doré ilustrujące „Podróż do wnętrza ziemi” Juliusza Verne’a. Większa część kompleksu zresztą faktycznie znajduje się pod ziemią, na terenie pełnym wygasłych wulkanów.

Museum Vulcania - Europejskie Centrum Wulkanologii - projekt Hans Hollein - foto Christian Richters
Museum Vulcania – foto Christian Richters

Na powierzchni najbardziej rzuca się w oczy stylizowany stożek wulkaniczny. Składa się z dwóch części o nierównej wysokości. Zbudowany został ze stali i kamienia, a wnętrze o ciekawej fakturze wykończono na złoty kolor. „Wulkan” jest bramą do podziemnej części muzeum, w którym zwiedzający mogą dowiedzieć się wszystkiego o wulkanizmie i samych wulkanach.

Centrum Bank – Vaduz (2002)

Pochwała nieregularności – tak chyba w najprostszych słowach można scharakteryzować biurowiec Centrum Banku wybudowany w Vaduz w Liechtensteinie. Hans Hollein zaprojektował budynek o prostej bryle położonej na planie rombu. Poddał ją jednak licznym tansformacjom, wyciągając niektóre płaskie płaszczyzny, a inne zastępując łagodnymi krzywiznami.

Centrum Bank - Vaduz - projekt Hans Hollein
Centrum Bank Vaduz

W ten sposób powstał nowoczesny budynek o nieregularnym, a zarazem łagodnym kształcie. Zgodnie z filozofią twórcy, doskonale wpasował się w otaczający go górski krajobraz – zarówno formą, jak i kolorem. Jego obrazu dopełniają rzędy okien o różnych rozmiarach oraz kilka plenerowych, nowoczesnych, geometrycznych instalacji w parku przed nim.


Tekst: Grzegorz Wieczorek

Zobacz również: Gio Ponti – wybitny architekt i projektant | David Chipperfield – brytyjski magik architektury

Udostępnij ten artykuł
Subscribe
Powiadom o
guest
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
Zapisz się do newslettera
Wpisz szukane słowo i kliknij enter