Ieoh Ming Pei naleĆŒaĆ do najwybitniejszych architektĂłw XX wieku. StworzyĆ wiele imponujÄ cych i znanych na caĆym Ćwiecie budynkĂłw. Do jego najwaĆŒniejszych dzieĆ naleĆŒÄ Piramida Luwru oraz wieĆŒowiec Bank of China w Hong-Kongu. OprĂłcz nich ten niezwykle pĆodny twĂłrca zaprojektowaĆ wiele budynkĂłw uĆŒytecznoĆci publicznej – muzeĂłw, bibliotek, obiektĂłw sakralnych, a nawet wieĆŒ kontroli lotĂłw na rĂłĆŒnych lotniskach. Z Chin do USA Ieoh Ming Pei przyszedĆ na Ćwiat 26 kwietnia 1917 roku w chiĆskim Guangzhou. Jego pochodzÄ ca z elity rodzina przeniosĆa siÄ do Hong-Kongu i tam przyszĆy architekt zaczÄ Ć swojÄ edukacjÄ. Lata szkoĆy Ćredniej spÄdziĆ w Szanghaju, pĂłĆșniej wyjechaĆ do USA studiowaÄ architekturÄ. UczyĆ siÄ na Uniwersytecie Pensylwanii, dyplom obroniĆ na Massachusetts Institute of Technology, a tytuĆ magisterski zdobyĆ na Harvardzie. Ieoh Ming Pei Jak sam wspominaĆ, studia daĆy mu solidne podstawy dotyczÄ ce techniki budowania, jednak nie byĆ zadowolony z przywiÄ zania wykĆadowcĂłw do architektury staroĆŒytnej. Sam Pei zafascynowany byĆ nowoczesnoĆciÄ – podziwiaĆ Le Corbusiera i Franka Lloyda Wrighta. Po zakoĆczeniu wojny juĆŒ jako wykĆadowca wrĂłciĆ na Harvard, gdzie zetknÄ Ć siÄ z innymi zwolennikami nowoczesnej myĆli architektonicznej – Marcelem Breuerem i Walterem Gropiusem. Nagradzany styl Na przeĆomie lat czterdziestych i piÄÄdziesiÄ tych pracowaĆ dla firmy Webb and Knapp, pĂłĆșniej zaĆoĆŒyĆ wĆasne biuro architektoniczne, w ktĂłrego kolejnych odsĆonach dziaĆaĆ aĆŒ do Ćmierci w wieku 102 lat. W czasie swojej kariery Ieoh Ming Pei wypracowaĆ wĆasny, rozpoznawalny styl. TworzyĆ architekturÄ modernistycznÄ , z wpĆywami kubistycznymi. Swoje projekty opieraĆ na czystej formie prostych bryĆ geometrycznych – prostopadĆoĆcianĂłw, stoĆŒkĂłw i walcĂłw. Ieoh Ming Pei Za swoje przeĆomowe dzieĆa otrzymaĆ wiele miÄdzynarodowych wyrĂłĆŒnieĆ. WĆrĂłd tych najwaĆŒniejszych znalazĆa siÄ japoĆska nagroda dla twĂłrcĂłw sztuki Praemium Imperiale, ZĆoty Medal AmerykaĆskiego Instytutu Architektury, ZĆoty Medal KrĂłlewskiego Instytutu ArchitektĂłw Brytyjskich czy amerykaĆski Medal WolnoĆci. W 1983 otrzymaĆ teĆŒ najbardziej prestiĆŒowe wyrĂłĆŒnienie w Ćwiecie architektury – NagrodÄ Pritzkera. Z jej czÄĆci pieniÄĆŒnej Ieoh Ming Pei sfinansowaĆ program stypendialny dla chiĆskich studentĂłw pragnÄ cych uczyÄ siÄ architektury w USA. Ieoh Ming Pei – wybrane projekty Ieoh Ming Pei stworzyĆ wiele niezapomnianych dzieĆ architektury rozsianych w wielu krajach na caĆym Ćwiecie. PoniĆŒej przedstawiamy ich skromny wybĂłr. Kaplica PamiÄci Henry’ego W. Luce – Taichung (Tajwan) ChrzeĆcijaĆska kaplica poĆwiÄcona pamiÄci amerykaĆskiego misjonarza Henry’ego W. Luce zbudowana zostaĆa w 1963 roku na terenie Uniwersytetu Tunghai. Projekt przygotowali Ieoh Ming Pei i Chi-kuan Chen. Budynek wysoki na okoĆo 19 metrĂłw staĆ siÄ centralnym obiektem kampusu studenckiego. Luce Memorial Chapel – foto xiquinhosilva UwagÄ zwraca piÄkna forma kaplicy. To stylizowany stoĆŒek przypominajÄ cy dĆonie zĆoĆŒone do modlitwy. WnÄtrze obiektu pozbawione jest filarĂłw i zachwyca geometrycznym ornamentem stropu. ĆwiÄ tynia, podobnie jak kilka innych obiektĂłw z tamtego okresu, wzorowana byĆa na sĆynnym Pawilonie Philipsa zaprojektowanym przez Le Corbusiera na targi Expo 58. Laboratorium Mesa – Boulder (Kolorado) Budynki Laboratorium Mesa w gĂłrzystym Kolorado byĆy pierwszym projektem Ieoh Ming Pei znajdujÄ cym siÄ poza przestrzeniÄ miejskÄ . ZamawiajÄ cym byĆo Narodowe Centrum Badania Atmosfery, a sama budowla kosztowaĆa okoĆo 4,5 miliona dolarĂłw. Mesa Lab – foto Tom Ross Laboratorium zbudowane zostaĆo z betonu zmieszanego z wystÄpujÄ cym w okolicy, rĂłĆŒowym pigmentem. Ich elewacje zostaĆy rÄcznie wykoĆczone, tworzÄ c rodzaj nieregularnej pĆaskorzeĆșby. PrzypominajÄ ce wieĆŒe budowle zajmujÄ powierzchniÄ okoĆo 2,3 kilometra kwadratowego i sÄ rozrzucone w nieregularny sposĂłb. ChociaĆŒ zaprojektowano je w stylu modernizmu, to duĆŒy wpĆyw na ich ksztaĆt i kolor miaĆy teĆŒ tradycje budowlane zamieszkujÄ cego okolicÄ, indiaĆskiego plemienia Anasazi. Muzeum Sztuki imienia Herberta F. Johnsona – Ithaca Muzeum Johnsona powstaĆo w 1973 roku na terenie kampusu Uniwersytetu Cornella w stanie Nowy Jork. Projekt stanowiĆ wyzwanie dla Ieoh Ming Peia – przyszĆy budynek musiaĆ pomieĆciÄ ponad 35 tysiÄcy eksponatĂłw, a jednoczeĆnie jego bryĆa nie mogĆa przesĆaniaÄ panoramy pobliskiego jeziora Cayuga. Herbert F. Johnson Museum of Art Architekt znalazĆ bardzo eleganckie rozwiÄ zanie tego problemu. PowstaĆa bryĆa z betonu o wysokoĆci szeĆciu piÄter, z piÄ tÄ kondygnacjÄ podpartÄ na surowych filarach. Otwarta przestrzeĆ wewnÄ trz budowli pozwala na oglÄ danie jeziora poĆoĆŒonego na tyĆach muzeum. Prosta geometria budynku spodobaĆa siÄ krytykom, ktĂłrzy przyrĂłwnywali go do ogromnej maszyny do szycia. Ratusz w Dallas Po zamachu na prezydenta Kennedy’ego miasto Dallas cieszyĆo siÄ bardzo zĆÄ sĆawÄ . WĆadze staraĆy siÄ ociepliÄ jego wizerunek, miÄdzy innymi poprzez program stworzenia nowoczesnej architektury. Jednym z jej przykĆadĂłw miaĆ byÄ nowy Ratusz, do ktĂłrego zaprojektowania zaproszono Ieoha Ming Peia. Dallas City Hall Architekt stworzyĆ awangardowy projekt stworzony na bazie odwrĂłconej piramidy. Betonowa bryĆa ma wysokoĆÄ siedmiu piÄter, z ktĂłrych kaĆŒde kolejne ma wiÄkszÄ powierzchniÄ. Pierwotny projekt nie przewidywaĆ filarĂłw – budynek zachowywaĆ stabilnoĆÄ bez nich. ZostaĆy jednak dodane na polecenie burmistrza Dallas, a przy okazji umieszczono w nich klatki schodowe. Co ciekawe, odwaĆŒny ksztaĆt bryĆy nie tylko cieszy oczy miĆoĆnikĂłw architektury, ale teĆŒ chroni odwiedzajÄ cych przed palÄ cym, teksaskim sĆoĆcem. Biblioteka i Muzeum Johna F. Kennedy’ego – Boston Projekt Biblioteki i Muzeum Kennedy’ego to przykĆad przezwyciÄĆŒania wielu trudnoĆci, ktĂłre towarzyszÄ architektom w czasie ich pracy. Ieoh Ming Pei zwyciÄĆŒyĆ w konkursie na budowÄ obiektu juĆŒ w roku 1964. Przez kilka nastÄpnych lat projekt odwlekano, trwaĆy dyskusje polityczne i zbiĂłrka funduszy. Wreszcie w 1977 roku rozpoczÄto budowÄ, ale na zupeĆnie innej niĆŒ poczÄ tkowa dziaĆce. Plac budowy okazaĆ siÄ dawnym Ćmietniskiem, z ktĂłrego uwalniaĆ siÄ Ćatwopalny metan – byĆ jednak poĆoĆŒony w znakomitej lokalizacji. John F. Kennedy Presidential Library and Museum Mimo tych przeciwnoĆci powstaĆ piÄkny budynek zĆoĆŒony z kilku prostych bryĆ. Jak czÄsto w projektach Pei, podstawÄ byĆy prostopadĆoĆciany i walce. Obiekt zĆoĆŒony byĆ z betonowej wieĆŒy, przylegajÄ cego do niej szklanego pawilonu i dwĂłch kolistych bryĆ, w ktĂłrych umieszczono sale widowiskowe. Niestety, budĆŒet nie pozwoliĆ na uĆŒycie szlachetnych materiaĆĂłw wykoĆczeniowych – elewacja biblioteki pozostaĆa betonowa. Fountain Place – Dallas Wybudowany w 1986 roku wieĆŒowiec Fountain Place to jeden z licznych wysokich budynkĂłw, ktĂłre stworzyĆ ten amerykaĆski architekt modernistyczny. Wysoka na 220 metrĂłw szklana wieĆŒa ma niezwykle prosty i elegancki ksztaĆt. PĂłĆșnomodernistyczny budynek liczy 60 piÄter i jest piÄ tym, najwyĆŒszym wieĆŒowcem Dallas. SwojÄ nazwÄ zawdziÄcza placowi u swych stĂłp, na ktĂłrym zamontowano 172 ruchome fontanny. PoczÄ tkowo chciano zbudowaÄ bliĆșniacze wieĆŒe, ale kryzys naftowy pokrzyĆŒowaĆ te plany. Fountain Place – foto Andreas Praefcke Bank of China – Hong Kong WieĆŒa mieszczÄ ca gĆĂłwnÄ siedzibÄ Bank of China to jeden z flagowych budynkĂłw, jakie zaprojektowaĆ Ieoh Ming Pei. Ogromny wieĆŒowiec o wysokoĆci 367 metrĂłw byĆ w chwili powstania najwyĆŒszym budynkiem miasta i caĆego kontynentu azjatyckiego. Budowla powstaĆa w centrum Hong-Kongu w 1990 roku – po pracach trwajÄ cych piÄÄ lat. Po jej ukoĆczeniu pracownicy Bank of China dostali do swojej dyspozycji 72 piÄtra i 135 tysiÄcy metrĂłw kwadratowych powierzchni uĆŒytkowej. Bank of China – Hong Kong WieĆŒowiec podtrzymujÄ cztery naroĆŒne kolumny, na ktĂłre przenosi siÄ caĆy ciÄĆŒar budynku. Konstrukcja opiera siÄ na kompozytowej ramie przestrzennej, a elewacja pokryta jest szkĆem tworzÄ cym trĂłjkÄ tny wzĂłr. Co ciekawe, co do ksztaĆtu budynku mieli liczne zastrzeĆŒenia znawcy cenionego w Azji feng shui. Podczas budowy zrealizowano niektĂłre z ich pomysĆĂłw, a sam budynek staĆ siÄ po ukoĆczeniu ikonÄ miasta. Piramida Luwru – ParyĆŒ Z caĆÄ pewnoĆciÄ szklana piramida w Luwrze jest najbardziej znanym, ale teĆŒ najbardziej kontrowersyjnym dzieĆem amerykaĆskiego projektanta. Budowla powstaĆa w 1989 roku z inicjatywy Prezydenta Francji, a skĆadajÄ siÄ na niÄ 673 szklane tafle. KsztaĆt i nachylenie konstrukcji (51 stopni) wzorowane sÄ oczywiĆcie na piramidzie Cheopsa. Pod wysokÄ na ponad 21 metrĂłw budowlÄ znajduje siÄ gĆĂłwne wejĆcie do muzeum. Pyramide du Louvre Gotowa piramida wywoĆaĆa we Francji falÄ kontrowersji. Przede wszystkim zarzucano jej brak harmonii z renesansowym paĆacem. Wskazywano teĆŒ na symbolikÄ – w StaroĆŒytnym Egipcie piramidy byĆy symbolem Ćmierci. PoniewaĆŒ pomysĆodawcÄ projektu byĆ Francois Mitterand, jego przeciwnicy nazywali nowe wejĆcie do Luwru PiramidÄ Faraona Francoisa – przejawem megalomanii byĆego prezydenta. NiezaleĆŒnie od tych zarzutĂłw dzieĆo Ieoha Minga Pei na staĆe wpisaĆo siÄ w krajobraz ParyĆŒa i dzisiaj jest jednÄ z jego ikonicznych budowli. Muzeum Sztuki Islamskiej – Doha Jednym z ostatnich dzieĆ Ieoh Ming Peia jest Muzeum Sztuki Islamskiej znajdujÄ ce siÄ w stolicy Kataru. Ogromny budynek o dĆugoĆci siedmiu kilometrĂłw powstaĆ na sztucznym pĂłĆwyspie. SkĆada siÄ naĆ piÄciopiÄtrowa czÄĆÄ gĆĂłwna poĆÄ czona z kopuĆÄ oraz wieĆŒÄ . Wszystkie budowle nawiÄ zujÄ do tradycyjnej sztuki arabskiej. WewnÄ trz kompleksu o powierzchni 45 tysiÄcy metrĂłw kwadratowych zgromadzono ekspozycje zwiÄ zane ze sztukÄ islamu z okresu ostatnich 1400 lat – starodruki, uzbrojenie, biĆŒuteriÄ, ceramikÄ, a nawet gry planszowe. Museum of Islamic Art Zobacz rĂłwnieĆŒ: Alvaro Siza â sylwetka i projekty portugalskiego architektka | Hans Hollein â sylwetka i projekty architekta UdostÄpnij ten artykuĆ Share this article Share this article Subscribe Login Powiadom o nowych dalszych komentarzach nowych odpowiedziach na moje komentarze Label {} [+] ImiÄ* E-mail* Label {} [+] ImiÄ* E-mail* 0 komentarzy Inline Feedbacks View all comments