Urodzony w Irlandii Kevin Roche dał się poznać jako wszechstronny architekt projektujący budynki dla uczelni, muzeów i wielkich korporacji. W czasie swojej kariery stworzył ponad 200 budowli, a jego dokonania zostały nagrodzone wieloma wyróżnieniami, w tym prestiżową Nagrodą Pritzkera, której był jednym z pierwszych laureatów.
Kevin Roche i słynni mentorzy
Eamonn Kevin Roche urodził się 13 czerwca 1922 roku w Dublinie. Tam ukończył studia na University College w 1945 roku, a po obronie dyplomu od razu rozpoczął pracę w Londynie pod kierunkiem Maxwella Fry’a. Dwa lata później opuścił Irlandię, aby rozpocząć naukę w Illinois Institute of Technology. W Chicago kształcił się pod opieką słynnego Miesa van der Rohe.
Od początku lat pięćdziesiątych Kevin Roche rozpoczął pracę w biurze architekta fińskiego pochodzenia – Eero Saarinena. Tam poznał swoją żonę Jane oraz przyszłego wspólnika Johna Dinkeloo, z którym już po śmierci Saarinena założył własną firmę. Powstałe w 1966 roku biuro Kevin Roche John Dinkeloo and Associates zajęło się opracowywaniem spuścizny po Eero Saarinenie. Ukończonych zostało dwanaście dużych projektów, w tym tak znane, jak Gateway Arch w St.Louis, futurystyczny Terminal TWA na lotnisku JFK International Airport w Nowym Jorku, Lotnisko Dullesa pod Waszyngtonem czy wieżowiec CBS wybudowany również w Nowym Jorku.
Oakland Museum of California (1968)
Pierwszym samodzielnym projektem biura Kevina Roche i Johna Dinkeloo było Muzeum w Oakland w Kaliforni. Placówka powstała z połączenia trzech mniejszych i miała charakter interdyscyplinarny. Budynki w stylu modernistycznym zostały połączone z terenami zielonymi i dachowymi ogrodami, które stały się znakiem rozpoznawczym biura. Budowle wykonano z betonu, a na każdym z ich poziomów mieściły się ekspozycje poświęcone innej dziedzinie – sztuce, historii oraz przyrodzie. W kompleksie znalazła się również sala wykładowa, restauracja i przestrzeń na wystawy tymczasowe. Dzięki stosunkowo płaskiej konstrukcji i zieleni wypełniającej większość przestrzeni obiekt doskonale harmonizuje z otaczającą go przyrodą.
Siedziba Fundacji Forda (1968)
W 1968 roku Kevin Roche zaprojektował zbudowany na Środkowym Manhattanie wieżowiec dla Fundacji Forda. Budynek miał wysokość 55 metrów i 12 pięter. Fasada o nietypowym kształcie wykonana została ze szkła, stali i granitu. Jednak najciekawsze było wnętrze obiektu. Dużą jego część zajęło przestronne atrium o wysokości 49 metrów. Urządzono w nim prawdziwy miejski ogród pod dachem. Nad stawem posadzonych zostało 37 drzew, z których część sprowadzono z Kalifornii. Wewnętrzne powierzchnie i tarasy obsadzone zostały dwudziestoma dwoma tysiącami roślin. Doświetlany przez cały rok ogród udostępniony został nowojorczykom, stając się jednym z ich ulubionych miejsc w czasie zimy. Zarazem był to pierwszy projekt tego rodzaju, kładący tak wielki nacisk na uzupełnienie powierzchni biurowych żywymi roślinami.
Współpraca z Metropolitan Museum of Art (MoMA)
Bardzo udane pierwsze realizacje sprawiły, że studio Kevina Roche i Johna Dinkeloo stało się cenione i znane. Współpracę zaproponowało mu jedno z najsłynniejszych muzeów świata – nowojorskie Muzeum Sztuki Nowoczesnej. Związek tej placówki z Kevinem Roche trwał długie dziesięciolecia. W tym czasie architekt stworzył wiele nowych budynków i przestrzeni wystawowych, między innymi dla całej egipskiej świątyni z Dendur. Już w XXI wieku Kevin Roche przeprojektował w MoMA skrzydła poświęcone sztuce amerykańskiej oraz muzułmańskiej.
The Pyramids (1972)
W 1972 powstał projekt Piramid – pierwszy z długiego szeregu biurowców stworzonych przez Kevina Roche. Budynki powstały w Indianapolis dla firmy ubezpieczeniowej College Life. Trzy bryły w kształcie stylizowanych piramid o wysokości 48 metrów położone są bezpośrednio nad jeziorem. W każdej z nich dwie elewacje wykonano ze zbrojonego betonu, natomiast dwie pozostałe ze szkła. Dzięki temu rozwiązaniu obraz nieba odbija się na ścianach jedenastopiętrowych budynków, a one same odbijają się w wodach jeziora. Nic dziwnego, że przełomowy projekt był jednym z powodów przyznania architektowi Nagrody Pritzkera, a dodatkowo został przez władze miasta wybrany na jedne z najbardziej znaczących budynków Indianapolis.
Centrala Bouygues (1988)
Pod koniec lat osiemdziesiątych biuro Kevina Roche podjęło się realizacji projektu głównej centrali firmy Bouygues. Na zlokalizowanej pod Paryżem działce o powierzchni ponad 30 hektarów powstał niezwykły kompleks budynków, w których pracuje na co dzień prawie 3000 specjalistów. Jest on ukłonem w stronę historii francuskiej architektury, swoim układem nawiązując do barokowych rozwiązań. Wykończone płytami z białego, prefabrykowanego betonu i szkła budowle przypominają rozrzucone we francuskim ogrodzie pałace. Są jednak na wskroś nowoczesne, spełniając najostrzejsze normy dotyczące ochrony środowiska i oszczędności energetycznej. W sumie biuro Kevina Roche i Johna Dinkeloo stworzyło kilka różnych projektów central firmowych w różnych krajach, jednak ten podparyski był jednym z najbardziej oryginalnych.
Nowoczesne wieżowce
Począwszy od połowy lat siedemdziesiątych, Kevin Roche miał okazję wielokrotnie pracować nad projektami nowoczesnych wieżowców. Jednym z pierwszych była rozbudowa budynków Organizacji Narodów Zjednoczonych o dwie czterdziestopiętrowe wieże i kolejną mniejszą dla UNICEF. Do historii nowojorskiej architektury przeszło wnętrze jednej z nich – United Nations Plaza Ambassador Grill and Lounge – w którym zastosowano skomplikowane, geometryczne wykończenia sufitów i podłóg.
Z kolei sklepienie w kolejnym wieżowcu – J. P. Morgan Bank Headquarters na Wall Street – podtrzymują zdobione kolumny o wysokości ponad 20 metrów. Sam, wysoki na 51 pięter budynek, stanowi przykład stonowanej, nowoczesnej architektury, a jego fasada stylizowana w górnej części dobrze współgra z otaczającymi go budowlami z przełomu XIX i XX wieku. W Chicago Kevin Roche stworzył równie udany budynek – Leo Burnet Building – o wysokości 193 metrów. Jego postmodernistyczna bryła o prostej konstrukcji nie jest przeciążona niepotrzebnymi detalami. Przy wykończeniu konstrukcji zastosowano granit, szkło i stal, tworzące eleganckie połączenie.
Lata dziewięćdziesiąte przyniosły z pracowni Kevina Roche projekty kilku nowoczesnych wieżowców. Pierwszym z nich jest mierzący 312 metrów Bank of Amercica Plaza w Atlancie. Przypominający obelisk budynek zbudowano w stylu postmodernistycznym z elementami art déco. Miedziana bryła wieży zwieńczona jest iglicą pokrytą czystym złotem. W 1996 roku zakończono budowę Millenia Tower – wysokiego na 218 metrów biurowca położonego w Singapurze. Jednak zdecydowanie najbardziej futurystyczny projekt powstał w Tokio. Wysokie na 42 piętra Shiodome City Center położone jest w historycznej dzielnicy stolicy Japonii, a powierzchnię w nim wynajmują najbardziej znane firmy z tego kraju.
Zasłużone nagrody
Kevin Roche jest autorem kilkuset projektów budynków, z których niektóre zyskały status ikon architektury. Za swoją pracę projektant został nagrodzony wieloma nagrodami, w tym prestiżową Nagrodą Pritzkera w 1982 roku. Oprócz niej zdobył, między innymi, Złoty Medal Amerykańskiego Instytutu Architektury, Złoty Medal francuskiej Academie d’Architecture i wiele wyróżnień przyznawanych przez różne instytucje z Nowego Jorku. Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Nowym Jorku poświęciło architektowi specjalną wystawę, podobnie jak Stowarzyszenie Architektów Irlandii w Dublinie. Kevin Roche był też posiadaczem tytułów doktora honoris causa uczelni amerykańskich, irlandzkich i nowozelandzkich. Zmarł 1 marca 2019 w Guilford w USA.
Zobacz również:
- Alejandro Aravena – biografia i projekty chilijskiego architekta
- Gottfried Böhm – sylwetka i projekty niemieckiego architekta i rzeźbiarza
