Co czujesz, gdy patrzysz na bujną zieleń, morskie fale, bezkresne pola czy góry na horyzoncie? Niezależnie od tego, czy mieszkasz w mieście, czy poza nim, kontakt z naturą prawdopodobnie przepełnia Cię radością, zachwytem i poczuciem wspólnoty z otaczającą przyrodą. To nie przypadek – jesteś bowiem jednym z jej elementów.
Czym jest biofilia i dlaczego jest ważna w naszych domach?
Termin „biofilia” wprowadzony przez Edwarda O. Wilsona, biologa z Uniwersytetu Harvarda, określa naszą wrodzoną „potrzebę poczucia wspólnoty z innymi organizmami żywymi”. Jest ona niezbędna dla szeroko rozumianego zdrowia i prawidłowego rozwoju człowieka, daje nam napęd do działania i podejmowania różnych aktywności.
Badania naukowe potwierdzają, że kontakt z naturą ma pozytywny wpływ na nasze zdrowie. Roger Urlich w 1984 roku wykazał, że pacjenci, którzy z okien szpitala widzieli naturę, szybciej wracali do zdrowia niż ci, którzy oglądali jedynie zabudowania. Ten i podobne eksperymenty stały się fundamentem dla koncepcji biophilic design – projektowania wnętrz w harmonii z naturą.
W ostatnich latach, wraz z nurtem slow life, obudziła się w nas potrzeba ponownego zwrócenia się ku naturze. Biophilic design stał się jednym z głównych trendów w aranżacji przestrzeni domowych. Najkrócej rzecz ujmując, polega on na wprowadzaniu do naszego otoczenia naturalnych materiałów, przyjaznych zmysłom kolorów, faktur i kształtów, które pomagają stworzyć przestrzeń będącą przedłużeniem natury.
Główne elementy biofilii w domu
Naturalne światło i jego znaczenie
Światło naturalne jest fundamentalnym elementem biofilnych wnętrz. Sprzyja ono utrzymaniu prawidłowego rytmu dobowego, wpływa pozytywnie na nasze samopoczucie i aktywność. W projektowaniu wnętrz biofilnych dąży się do maksymalizacji dostępu do światła dziennego poprzez duże okna, przeszklenia i otwarte przestrzenie.
Gdy naturalne światło nie jest dostępne w wystarczającej ilości, warto zaprojektować oświetlenie sztuczne, które będzie je naśladować. Dobrze sprawdzają się systemy z możliwością regulacji natężenia i barwy światła, które pozwalają dostosować je do pory dnia i aktywności. Ciepłe, miękkie światło wieczorem sprzyja relaksowi, podczas gdy jaśniejsze, chłodniejsze w ciągu dnia wspomaga koncentrację.
Roślinność – żywy element biofilii
Rośliny są najbardziej oczywistym i niezbędnym elementem biofilnego wnętrza. Nie tylko upiększają przestrzeń, ale pełnią również ważne funkcje:
Naturalnie oczyszczają powietrze, usuwając z niego szkodliwe substancje i zwiększając poziom tlenu. Rośliny takie jak aloes, fikus, dracena wonna, bluszcz pospolity czy skrzydłokwiat są szczególnie skuteczne w tym zakresie.
Zwiększają wilgotność powietrza, co jest niezwykle korzystne, zwłaszcza w okresie grzewczym, gdy powietrze w pomieszczeniach staje się przesuszone. Wpływają pozytywnie na nasze samopoczucie i zdolność koncentracji. Badania wykazały, że sama obecność roślin w pomieszczeniu może zmniejszyć poziom stresu i zwiększyć produktywność.
We wnętrzach biofilnych rośliny mogą być wprowadzane na różne sposoby. Tradycyjne doniczki to tylko początek możliwości. Coraz większą popularność zyskują zielone ściany (ogrody wertykalne), które stanowią efektowny element dekoracyjny, a jednocześnie zajmują niewiele miejsca. Doskonale sprawdzają się w nich rośliny pnące jak bluszcz pospolity, figowiec pnący, filodendron pnący czy paprocie.
Innym interesującym rozwiązaniem są mikroogrody i terraria – miniaturowe ekosystemy zamknięte w szklanych naczyniach, które stanowią fascynujący element wystroju.
Naturalne materiały i tekstury
Biofilia w aranżacji mieszkań w dużej mierze przejawia się w doborze naturalnych materiałów, które przywołują skojarzenia z przyrodą. Drewno jest jednym z najważniejszych materiałów w projektowaniu biofilnym. Meble z drewna lub sklejki, najlepiej z wyraźnym usłojeniem i widocznymi miejscami po sękach, dodają wnętrzom ciepła i autentyczności. Równie ważne są podłogi – deski, parkiet czy kamień doskonale wpisują się w naturalistyczną estetykę.
Poza drewnem w biofilnych wnętrzach doskonale sprawdzają się: rattan, wiklina, bambus, korek, kamień oraz naturalne tkaniny – bawełna, wełna, jedwab, len. Materiały te można zastosować na obiciach mebli, zasłonach, poduszkach, obrusach, kocach, pledach czy pościeli.
Naturalne faktury mają również znaczenie sensoryczne – zróżnicowane powierzchnie stymulują zmysł dotyku, wzbogacając nasze doświadczenie przestrzeni.
Kolory inspirowane naturą
W projektowaniu biofilnym paleta kolorystyczna czerpie bezpośrednio z natury. Stonowane, uspokajające barwy dominują w takich wnętrzach:
- Odcienie zieleni – od jasnej, wiosennej zieleni po ciemną, butelkową, nawiązują do świata roślin.
- Błękity i granaty – przypominające niebo i wodę, wnoszą świeżość i przestronność.
- Kolory ziemi – beże, brązy dodają ciepła i przytulności.
- Subtelne szarości i biele – inspirowane kamieniem, mgłą czy śniegiem, stanowią doskonałe tło dla innych elementów.
Jasne wnętrza będą tryskać świeżością i wydadzą się większe, niż są w rzeczywistości. Ciemniejsze kolory, jak butelkowa zieleń czy ciemny brąz, wprowadzą atmosferę tajemniczości i intymności.
Organiczne kształty i wzory
Natura rzadko tworzy idealnie proste linie czy idealne symetrie. W projektowaniu biofilnym preferowane są więc organiczne, płynne formy:
- Meble o zaokrąglonych, opływowych kształtach, przypominających naturalne formy.
- Miękkie linie kanap i foteli nawiązujące do fal czy pagórków.
- Nieregularne kształty dodatków i dekoracji odzwierciedlające naturalne struktury.
Również wzory wykorzystywane w biofilnych wnętrzach czerpią z natury – motywy roślinne na tapetach i tkaninach, nadruki imitujące faktury kory, wzory przypominające słoje drewna, żyłkowanie liści czy strukturę kamienia.
Aranżacja przestrzeni mieszkalnych w duchu biofilii
Salon biofilny
Salon to serce domu, miejsce, gdzie spędzamy najwięcej czasu, dlatego szczególnie warto wprowadzić tam elementy biofilne. Duże okna zapewniające dostęp naturalnego światła to podstawa, podobnie jak rośliny doniczkowe czy nawet zielona ściana, jeśli mamy wystarczająco miejsca.
Meble z naturalnych materiałów, o organicznych kształtach, z obiciami z naturalnych tkanin będą doskonale współgrać z biofilną koncepcją. Na ścianach warto umieścić obrazy lub fotografie przedstawiające przyrodę – badania wykazały, że nawet samo patrzenie na obrazy natury ma pozytywny wpływ na nasz nastrój i samopoczucie.
Kolorystyka powinna być zaczerpnięta z natury – odcienie zieleni, brązu, beżu oraz akcenty w kolorach kwiatów czy owoców. Dodatki takie jak poduszki dekoracyjne z roślinnymi motywami, plecionki czy kamienne elementy dopełnią całości.
Sypialnia w harmonii z naturą
Sypialnia to miejsce regeneracji i odpoczynku, dlatego elementy biofilne mogą znacząco poprawić jakość snu i relaksu. Warto zastosować tu stonowane, naturalne kolory sprzyjające wyciszeniu – odcienie beżu, delikatnej zieleni czy błękitu.
Materiały naturalne są szczególnie ważne w sypialni – drewniane łóżko i meble, lniana lub bawełniana pościel, wełniane koce czy roślinne motywy na tapetach lub tekstyliach. Warto również zadbać o odpowiednie rośliny, które nie tylko oczyszczą powietrze, ale również będą wspierać dobry sen.
Pamiętajmy, że niektóre rośliny w nocy pobierają tlen, a oddają dwutlenek węgla, dlatego nie wszystkie nadają się do sypialni. Dobrym wyborem będą: aloes, skrzydłokwiat, sansewieria czy dracena, które nawet w nocy produkują tlen.
Naturalne światło jest równie ważne, ale w sypialni kluczowa jest również możliwość jego ograniczenia – naturalne zasłony z lnu czy bawełny będą dobrym rozwiązaniem.
Kuchnia i jadalnia połączone z naturą
Kuchnia i jadalnia to przestrzenie związane z przygotowywaniem i spożywaniem posiłków, gdzie elementy biofilne mogą wzmocnić związek z naturalnymi produktami. Blaty z naturalnego kamienia lub drewna, ceramiczne płytki, otwarte półki z drewna na naczynia – wszystko to przywołuje skojarzenia z naturą.
Świeże zioła uprawiane w doniczkach to nie tylko praktyczny dodatek, ale również żywy element biofilny – ich aromat dodatkowo wzbogaca zmysłowe doświadczenie przestrzeni. Stół jadalniany z litego drewna, z widocznym usłojeniem, otoczony krzesłami z naturalnymi obiciami, stworzy przytulne miejsce do wspólnych posiłków.
Kolorystyka kuchni może nawiązywać do barw owoców i warzyw – soczysta zieleń, ciepła czerwień, głęboki fiolet czy nasycony pomarańcz będą doskonale komponować się z naturalnymi materiałami.
Łazienka inspirowana naturą
Łazienka to miejsce, gdzie woda odgrywa główną rolę, co doskonale wpisuje się w koncepcję biofilii. Naturalne materiały, takie jak kamień, drewno (odpowiednio zabezpieczone przed wilgocią) czy ceramika, stworzą bazę dla biofilnej aranżacji.
Rośliny tolerujące wilgoć, takie jak paprocie, storczyki czy aloes, wprowadzą życie do tej przestrzeni. Jeśli to możliwe, warto zadbać o dostęp naturalnego światła przez okno czy świetlik.
Kolory inspirowane wodą i kamieniem – odcienie błękitu, szarości czy zieleni – stworzą relaksującą atmosferę. Dodatki z naturalnych materiałów, takie jak drewniane akcesoria, kamienne mydelniczki czy lniane ręczniki, dopełnią biofilny charakter łazienki.
Praktyczne wskazówki wprowadzania biofilii do wnętrz
Wprowadzenie biofilii do domu nie wymaga gruntownego remontu. Oto kilka prostych sposobów na stopniowe wprowadzanie elementów biofilnych do istniejących wnętrz:
Zacznij od roślin
Najprostszym sposobem na wprowadzenie biofilii do domu jest dodanie roślin. Zacznij od gatunków łatwych w uprawie, takich jak sukulenty, zamiokulkas czy filodendron. Umieść je w doniczkach z naturalnych materiałów – ceramiki, drewna, plecionki.
Jeśli masz niewiele miejsca, rozważ rośliny wiszące lub małe kolekcje roślin na parapetach czy półkach. Nawet niewielka ilość żywej zieleni znacząco zmieni charakter wnętrza.
Wymień tekstylia na naturalne
Kolejnym prostym krokiem jest wymiana syntetycznych tekstyliów na naturalne. Lniane zasłony, bawełniane poduszki, wełniany koc czy jutowy dywan to elementy, które można stopniowo wprowadzać do wnętrza, tworząc bardziej naturalną atmosferę.
Wybieraj tkaniny w kolorach inspirowanych naturą oraz ze wzorami nawiązującymi do świata roślin i zwierząt.
Wprowadź naturalne materiały i dodatki
Staraj się, aby nowe elementy wyposażenia były wykonane z materiałów naturalnych. Drewniane ramki na zdjęcia, kamienne świeczniki, wiklinowe kosze, ceramiczne wazony – wszystkie te dodatki pomogą stworzyć biofilny charakter wnętrza.
Kolekcjonuj również naturalne znaleziska – interesujące kamienie, muszle, kawałki drewna naniesione przez morze, szyszki czy gałęzie mogą stać się fascynującymi dekoracjami.
Wykorzystaj moc zapachów natury
Naturalne zapachy to często pomijany element biofilii. Olejki eteryczne z roślin, świece sojowe z naturalnymi zapachami, świeże kwiaty czy zioła – wszystko to może pomóc stworzyć wielowymiarowe doświadczenie natury w domu. Unikaj sztucznych, chemicznych odświeżaczy powietrza, zastępując je naturalnymi alternatywami.
Wnętrze pełne natury
Biofilia we wnętrzach to znacznie więcej niż modny trend – to odpowiedź na głęboką, wrodzoną potrzebę człowieka do kontaktu z naturą. Wprowadzając elementy biofilne do naszych domów, tworzymy przestrzenie, które wspierają nasze fizyczne i psychiczne samopoczucie.
Od naturalnych materiałów i kolorów, przez żywe rośliny i organiczne kształty, po oświetlenie naśladujące światło słoneczne – każdy element biofilnego projektu przybliża nas do natury i pomaga odbudować więź, którą w dużej mierze utraciliśmy w zurbanizowanym świecie.
Projektowanie biofilne to nie tylko estetyczny wybór, ale inwestycja w nasze zdrowie i ogólną jakość życia. To sposób na stworzenie domu, który nie tylko dobrze wygląda, ale też sprawia, że czujemy się dobrze, funkcjonujemy lepiej i żyjemy w większej harmonii ze światem naturalnym.
Zobacz również:
- Jak czyścić i dbać o szybę w kominku – kompletny poradnik
- Malowanie drewna na zewnątrz – kompletny przewodnik
