Zielony, gęsty trawnik to marzenie wielu posiadaczy ogrodów. Żeby jednak cieszyć się idealną murawą, trzeba się trochę napracować. I nie oszukujmy się – bez odpowiednich narzędzi może być naprawdę ciężko! W redakcji PLNDesign.pl często dostajemy pytania o to, w co warto zainwestować, aby trawnik cieszył oko przez cały sezon. Postanowiliśmy więc stworzyć przewodnik, który pomoże Wam dobrać odpowiednie sprzęty – niezależnie od tego, czy dopiero zakładacie trawnik, czy też pielęgnujecie już istniejącą murawę.
Jak dopasować narzędzia do wielkości trawnika?
Zanim ruszycie do sklepu z listą zakupów, warto uświadomić sobie jedną podstawową rzecz: wielkość trawnika ma kluczowe znaczenie przy wyborze narzędzi. I nie chodzi tylko o to, że większy teren wymaga wydajniejszego sprzętu. To kwestia ekonomii i ergonomii.
W małych ogrodach (do ok. 300-500 m²) zazwyczaj wystarczą narzędzia ręczne lub z napędem elektrycznym. Są lżejsze, tańsze w eksploatacji i zajmują mniej miejsca w garażu czy szopie. Z kolei w średnich i dużych ogrodach (powyżej 500 m²) warto zainwestować w sprzęt z napędem spalinowym, który sprawdzi się na większych powierzchniach i poradzi sobie z trudniejszymi warunkami.
Pamiętajcie też o własnych możliwościach – zarówno fizycznych, jak i finansowych. Zbyt ciężkie narzędzia mogą zmienić przyjemną pracę w ogrodzie w prawdziwą katorgę. Z drugiej strony, próba oszczędzania na jakości może się zemścić – tanie narzędzia często psują się po kilku użyciach, co w dłuższej perspektywie generuje większe koszty.
Sam pamiętam, jak na początku mojej przygody z ogrodem kupiłem najtańszą kosiarkę elektryczną. Miała służyć na naszym 400-metrowym trawniku. Niestety, po dwóch miesiącach silnik się przegrzał, a plastikowa obudowa pękła przy uderzeniu w kamień. Wtedy zdecydowałem się zainwestować w porządną kosiarkę spalinową z napędem – i używam jej już szósty sezon bez najmniejszych problemów.
Narzędzia niezbędne do założenia trawnika
Założenie trawnika od podstaw wymaga nieco innych narzędzi niż jego późniejsza pielęgnacja. Skupmy się więc najpierw na tym, co będzie nam potrzebne na początku.
Szpadle, widły i glebogryzarki – podstawa przygotowania podłoża
Pierwszym krokiem jest zawsze odpowiednie przygotowanie podłoża. Tu w grę wchodzą narzędzia do przekopywania i wyrównywania terenu.
Szpadel z owalnie lub trójkątnie zaostrzonym końcem to absolutna podstawa. Przy jego wyborze zwróćcie uwagę na trzonek – najlepiej, by był ergonomicznie wyprofilowany i wykonany ze stali szlachetnej zamiast drewna. Drewniane trzonki, choć tradycyjne, szybciej się zużywają i mogą powodować odciski. Ważna jest też szerokość blachownicy – wąską wybieramy do małych ogrodów i lekkich gleb, szeroką do średnich i dużych.
Dla posiadaczy większych działek zbawienne mogą okazać się glebogryzarki z napędem spalinowym. Spulchniają glebę na głębokość do 25 cm i szerokość od 30 do 60 cm. Co więcej, pomagają wymieszać z gruntem nawozy organiczne (kompost, obornik) i mineralne. To spora oszczędność czasu i sił w porównaniu z ręcznym przekopywaniem.
Po przekopaniu terenu przychodzi czas na rozbicie grud ziemi i wyrównanie powierzchni. Tutaj przydadzą się różnej wielkości grace, motyki oraz pazurki, a także sztywne stalowe grabie. Te ostatnie są też niezastąpione przy usuwaniu roślinnych resztek i drobnych kamieni.
Wałowanie – niedoceniany, ale kluczowy etap
Wał do trawnika to narzędzie, które wielu osobom wydaje się zbędnym wydatkiem. Nic bardziej mylnego! Jest niezbędny zarówno przy zakładaniu trawnika, jak i przy jego corocznej pielęgnacji.
Pierwsze wałowanie wykonuje się na przekopanym i wyrównanym podłożu, aby ziemia porządnie osiadła jeszcze przed wysiewem nasion. Drugi raz wałujemy tuż po zasianiu lub rozłożeniu trawnika z rolki, aby nasiona lub płaty darni dobrze zespoliły się z podłożem. W kolejnych latach wałowanie wykonujemy po zimie, gdy mróz wypiętrza i miejscowo odrywa darń od podłoża.
W sklepach dostępne są specjalne wały z rączką, do których wlewa się wodę lub wsypuje piasek, co daje im odpowiednią wagę (od 70 do 100 kg). Na wale można też zamontować obręcze z kolcami, które nakłuwają grunt i zapewniają dostęp tlenu do korzeni traw.
Siewniki – dla równomiernego wysiewu
Najwygodniejsze w użyciu są siewniki na kółkach w kształcie wózka. W zależności od modelu mogą mieć pojemność do 20 kg i szerokość roboczą do 50 cm. Zapewniają równomierny wysiew dzięki regulowanym otworom, przez które wyrzucane są nasiona traw lub granulowany nawóz.
Dla tych, którzy nie chcą inwestować w sprzęt używany tylko kilka razy w roku, alternatywą są ręczne siewniki na baterie. Mają duże pole rozrzutu, nawet do 2,5 metra, co przyspiesza pracę na większych powierzchniach.
Koszenie – podstawa pielęgnacji trawnika
Szacuje się, że w ciągu jednego sezonu wegetacyjnego trawnik wymaga około 20 koszeń. Nic dziwnego, że wybór odpowiedniej kosiarki jest tak ważny!
Kosiarki – serce zestawu do pielęgnacji trawnika
Rodzaj kosiarki dobieramy przede wszystkim do wielkości trawnika:
Do małych trawników (do 50 m²) znakomicie sprawdzą się ręczne kosiarki bębnowe. Mają prostą konstrukcję, niską cenę i są całkowicie ekologiczne. Co więcej, precyzyjnie przycinają źdźbła, jak nożyczkami, dzięki czemu powierzchnia cięcia jest idealnie równa. Trawnik kosić nimi trzeba dwa razy w tygodniu, ale przy małej powierzchni nie zajmuje to wiele czasu.
Trawniki o powierzchni 50-500 m² najczęściej kosimy kosiarkami elektrycznymi o szerokości koszenia 30-40 cm. Są lekkie i zwrotne, choć tradycyjne modele mają pewną wadę – kabel, który ogranicza swobodę ruchu. Dlatego coraz popularniejsze stają się modele akumulatorowe, które eliminują ten problem.
Ciekawą opcją dla posiadaczy średniej wielkości trawników są też kosiarki automatyczne. Działają podobnie jak roboty sprzątające, samodzielnie kosząc trawę według zaprogramowanego harmonogramu. Wymagają jednak zakopania na obrzeżach trawnika niskonapięciowego przewodu, który wyznacza pole pracy urządzenia.
Dla trawników większych niż 500 m² najlepszym wyborem będą kosiarki spalinowe. Tu ważne parametry to moc silnika (od 3,5 KM do 5,5 KM) i szerokość koszenia (nawet do 55 cm). Warto też zwrócić uwagę na obudowę (najlepiej z aluminium lub lekkiego tworzywa), łożyska, napęd na koła, wielkość kół oraz pojemność kosza.
Przy naprawdę dużych powierzchniach warto rozważyć zakup traktorka ogrodowego. Siedząc wygodnie, można skosić znacznie większy obszar bez zmęczenia.
Podkaszarki i nożyce – dopełnienie perfekcyjnego cięcia
Nawet najlepsza kosiarka nie dotrze wszędzie. Do trudno dostępnych miejsc, jak okolice drzew, krawędzie trawnika czy wąskie przejścia, niezbędna będzie podkaszarka (kosiarka żyłkowa) lub nożyce do trawy.
Podkaszarki mogą być elektryczne lub spalinowe. Te drugie, nazywane często kosami spalinowymi, mają większą moc i są niezależne od źródła prądu, ale też są cięższe i głośniejsze. Elementem tnącym jest żyłka lub, w przypadku kos spalinowych, metalowa tarcza.
Nożyce do trawy przydają się do precyzyjnego docinania krawędzi trawnika i miejsc tuż przy murkach czy rabatach. Akumulatorowe modele z teleskopową rączką pozwalają pracować bez schylania się, co oszczędza kręgosłup.
Specjalistyczne narzędzia do pielęgnacji trawnika
Oprócz podstawowego zestawu do koszenia warto pomyśleć o narzędziach, które pomogą utrzymać trawnik w doskonałej kondycji przez cały sezon.
Wertykulatory – dla zdrowej i gęstej murawy
Wertykulator to urządzenie, które pionowo nacina darń na głębokość od 3 do 7 cm. Ten zabieg, zwany wertykulacją, wzmacnia i rozwija korzenie traw oraz usuwa tzw. filc – warstwę mchu, porostów i obumarłej trawy, która gromadzi się na powierzchni gleby i utrudnia dostęp wody i powietrza do korzeni.
Na małych trawnikach wertykulację można wykonać ostrymi grabiami. Przy większych powierzchniach warto sięgnąć po wertykulator elektryczny lub spalinowy. Wertykulację najlepiej przeprowadzać raz w roku, najczęściej po trzecim wiosennym koszeniu.
Aeratory – dla lepszego oddychania korzeni
Aerator służy do nakłuwania trawnika, co umożliwia lepszy dostęp powietrza do strefy korzeniowej. Zabieg ten, nazywany aeracją, poprawia kondycję trawnika, szczególnie gdy gleba jest zbita.
Do aeracji powierzchniowej (do głębokości 3 cm) możemy użyć narzędzi ręcznych: ostrych wideł, nakładek na buty z kolcami lub wspomnianego wcześniej wału z kolczastymi pierścieniami. Z kolei do aeracji wgłębnej (minimum 8 cm), wykonywanej głównie na trawnikach rekreacyjnych i sportowych, lepiej sprawdzą się elektryczne lub spalinowe aeratory.
Grabie – nie tylko do liści
Grabie to podstawowe narzędzie w każdym ogrodzie, ale przy pielęgnacji trawnika są szczególnie ważne. Służą do usuwania skoszonej trawy, liści, a także do wygrabiania mchu i filcu po wertykulacji.
Do wyboru mamy grabie wachlarzowe z zębami ze stalowego drutu lub z plastiku, sztywne lub elastyczne. Przy wyborze zwróćcie uwagę na ciężar i jakość materiałów. Lekkie plastikowe grabie są mniej męczące w użyciu, ale mogą być mniej trwałe od metalowych.
Opryskiwacze – do walki z chwastami
Do zwalczania chwastów na trawniku często używa się preparatów chemicznych, które aplikujemy za pomocą opryskiwacza. Warto zainwestować w oddzielny opryskiwacz tylko do herbicydów, z lancą na wysięgniku i specjalną osłoną na dyszy, która zapobiega znoszeniu środka na rośliny, których nie chcemy zniszczyć.
Pojemność opryskiwacza dobieramy do wielkości trawnika – od 2 l dla najmniejszych powierzchni, do 8 l dla większych ogrodów.
Do usuwania pojedynczych chwastów przydają się też wycinaki z ostrzem ze stali i długą rączką, które pozwalają usunąć niechciane rośliny bez schylania się.
Sezonowa pielęgnacja trawnika – o czym pamiętać?
Pielęgnacja trawnika to proces całoroczny, a na każdą porę roku przypadają inne zabiegi i, co za tym idzie, inne narzędzia.
Wiosna – czas odnowy
Wiosną trawnik budzi się do życia po zimowym spoczynku. To czas, gdy wykonujemy:
- Wałowanie – aby docisnąć darń wypchniętą przez mrozy
- Wygrabianie – aby usunąć martwe źdźbła i mech
- Wertykulację – aby napowietrzyć glebę i usunąć filc
- Dosiewanie – aby zapełnić puste miejsca
- Pierwsze koszenia – stopniowo obniżając wysokość cięcia
Na ten okres warto przygotować wał, grabie, wertykulator, siewnik i oczywiście kosiarkę.
Lato – regularne koszenie
Latem trawnik rośnie najintensywniej, dlatego kluczowe są:
- Regularne koszenie – nawet 1-2 razy w tygodniu w okresach intensywnego wzrostu
- Podlewanie – najlepiej wczesnym rankiem lub wieczorem
- Nawożenie – dostarczanie składników odżywczych zużywanych przez intensywnie rosnącą trawę
W tym czasie najczęściej używamy kosiarki, podkaszarki do trudno dostępnych miejsc oraz siewnika do rozsiania nawozu.
Jesień – przygotowanie do zimy
Jesienią przygotowujemy trawnik do zimowego spoczynku:
- Usuwanie liści – aby nie dopuścić do gnicia trawy pod ich warstwą
- Ostatnie koszenie – nieco wyższe niż zwykle
- Nawożenie preparatem jesiennym – aby wzmocnić trawę przed zimą
Niezbędne będą grabie (lub dmuchawa do liści przy większych powierzchniach), kosiarka oraz siewnik do nawozu.
Kupić czy wypożyczyć? – rachunek ekonomiczny
Niektóre narzędzia do pielęgnacji trawnika są używane regularnie (jak kosiarka), inne zaś tylko okazjonalnie (jak wertykulator czy aerator). Warto zastanowić się, czy wszystkie musimy kupować na własność.
Wiele sklepów i wypożyczalni oferuje sprzęt ogrodniczy za przystępną cenę. Wypożyczenie wertykulatora czy aeratora na weekend może być znacznie bardziej opłacalne niż zakup urządzenia, które będziemy używać raz czy dwa razy w roku.
Z drugiej strony, podstawowe narzędzia, jak kosiarka, grabie czy podkaszarka, które są w użyciu regularnie, lepiej mieć pod ręką na własność.
Kompletowanie narzędzi do pielęgnacji trawnika
Jeśli zastanawiacie się, od czego zacząć kompletowanie narzędzi do pielęgnacji trawnika, oto absolutne minimum:
- Kosiarka – dopasowana do wielkości trawnika
- Podkaszarka – do trudno dostępnych miejsc
- Grabie – do usuwania skoszonej trawy, liści i mchu
- Wał – do dociśnięcia darni po zimie i przy zakładaniu trawnika
- Siewnik – do równomiernego rozsiewania nasion i nawozu
Z czasem, w miarę zdobywania doświadczenia i obserwowania potrzeb waszego trawnika, będziecie mogli rozszerzyć ten zestaw o bardziej specjalistyczny sprzęt.
Pamiętajcie, że najdroższe narzędzia nie zawsze są najlepsze – kluczowe jest dopasowanie ich do wielkości trawnika, rodzaju gleby i waszych możliwości. Dobrze dobrane, wysokiej jakości narzędzia to inwestycja na lata, która zwróci się w postaci pięknego, zdrowego trawnika cieszącego oko przez cały sezon.
A Wy jakich narzędzi używacie do pielęgnacji swojego trawnika? Macie jakieś sprawdzone modele, którymi warto się zainteresować?
Zobacz również:
- Jak zadbać o trawnik po zimie – kompletny przewodnik regeneracji trawnika
- Jak często kosić trawę? Kompleksowy poradnik dla właścicieli trawników
