Judaszowce przybyły do naszego kraju z cieplejszych regionów świata. Te niezwykłe drzewa w okresie wiosennym obsypują się pięknymi kwiatami, które wyrastają nawet z ich pni. Ze względu na chłodny, polski klimat uprawa tych roślin może stanowić jednak problem. W tym artykule postaramy się odpowiedzieć na pytania, jak zapewnić judaszowcom optymalne warunki rozwoju.
Skąd przybył do nas Judaszowiec?
Judaszowiec (Cercis L.) jest rośliną należącą do rodziny bobowatych. Pochodzi z ciepłych rejonów świata – Chin, Ameryki Północnej oraz rejonu Morza Śródziemnego. Roślina ma formę niewielkich drzew, w zimniejszym klimacie krzewów. W naturze można spotkać ją na nizinach i w niższych partiach gór, gdzie zasiedla skraje lasów mieszanych i liściastych. Nazwa gatunku nadana została przez starożytnego filozofa i przyrodnika Teofrasta i oznacza w języku greckim czółenko tkackie, do którego podobne są wyschnięte strąki judaszowca. Z kolei jego potoczna nazwa – Arbor Judae, czyli „drzewo żydowskie” – nawiązuje do legendy, według której powiesił się na nim Judasz Iskariota.
Rosnący na terenie Ameryki Północnej judaszowiec kanadyjski (Cercis canadensis L.) ma formę niewielkiego drzewa lub dużego krzewu. Dorasta do około dziesięciu metrów wysokości i tyle też liczy średnica jego rozległej korony. Pień rośliny pokryty jest korą z głębokimi pęknięciami w kolorze czerwonobrązowym. Wyrastające naprzemiennie liście mają kształt sercowaty lub jajowaty o ciemnozielonym kolorze, który w okresie jesiennym przechodzi w żółty. Znakiem rozpoznawczym judaszowca kanadyjskiego są jego kwiaty – w okresie kwitnienia cała roślina jest dosłownie nimi obsypana. Mają one przeważnie różowy kolor i wyrastają w pęczkach, które zawierają od czterech do ośmiu kwiatostanów. Kwiaty pojawiają się nie tylko w kącikach liści i wzdłuż gałęzi, ale nawet bezpośrednio na pniu. Po przekwitnięciu z kwiatów powstają torebki nasienne w postaci strąków w kolorze różowym. Każdy z nich zawiera od dziesięciu do dwunastu brązowych nasion. Strąki dojrzewają w połowie lata, spadają natomiast wczesną zimą.
Ze względu na obfite kwitnienie i atrakcyjny kolor kwiatów judaszowce kanadyjskie stały się popularnym drzewkiem uprawianym często w amerykańskich i europejskich ogrodach. W naszym, chłodniejszym klimacie wymagają troskliwej pielęgnacji i zabezpieczenia na zimę, szczególnie w pierwszych latach rozwoju. Jako ciekawostkę warto dodać, że kwiaty, zielone gałązki i nasiona judaszowca wykorzystywane są w niektórych rejonach Ameryki jako składniki potraw.
Odmiany judaszowca kanadyjskiego
W ciągu wielu lat uprawy judaszowców kanadyjskich ogrodnikom udało się wyhodować wiele ich odmian różniących się pokrojem, kolorem kwiatów i liści oraz wielkością. Jedną z najpopularniejszych jest „Forest Pansy” dorastająca do sześciu metrów wysokości, której liście już późnym latem przybierają ciemno purpurową barwę. Równie popularna jest odmiana „Ruby Falls”, która jest jednak mniejsza. Rośliny z tej odmiany dorastają do czterech metrów, różowe kwiaty zebrane są w zwisających pędach, a liście w zależności od pory roku przybierają kolory bordo, pomarańczowe i czerwone. Bardzo ciekawe liście ma „Rising Sun” – najpierw są one pomarańczowe, by w środku sezonu stać się zielone, a jesienią przebarwiają się na żółto. Z kolei u „Carolina Sweetheart” są one wielobarwne, pokryte różnokolorowymi plamami i kropkami.
Do tak zwanych odmian płaczących należy niewielki „Traveller” o dużych, błyszczących liściach, „Lavender Twist” o kwiatach w odcieniu ciemnego różu oraz mająca zwisające, powykręcane pędy z purpurowymi kwiatami „Cascading Hearts”. Kolejnymi interesującymi odmianami judaszowca są te, których kwiaty mają biały odcień. Dwie najbardziej znane z nich to „Royal White” i „Texas White”.
Jak wybrać stoisko dla judaszowca?
Judaszowce są roślinami ciepłolubnymi i wrażliwymi na mróz, judaszowiec kanadyjski jest najbardziej mrozoodporny, ale wciąż wymaga wybrania odpowiedniego miejsca i opieki w czasie zimy. Rośliny te najlepiej dają sobie radę w cieplejszych, zachodnich rejonach Polski. W ogrodzie najlepiej posadzić je pod osłoną większych drzew, płotów i budynków, ponieważ nie znoszą zimnych przeciągów. Stanowisko powinno być słoneczne i zaciszne. Judaszowce doskonale nadają się na solitery, rosnąc na wolnej przestrzeni, z niewielkimi roślinami w sąsiedztwie.
Bardzo dobrym pomysłem jest również posadzenie ich na jednolitym tle – jasnej ścianie domu czy zwartym żywopłocie z tui – mogą wtedy stać się centralnym punktem ogrodu w czasie kwitnienia. Posadzone w grupie roślin i zasłonięte zdecydowanie tracą na atrakcyjności. Wybierając miejsce docelowe, warto dłużej się zastanowić, ponieważ drzewo bardzo nie lubi przesadzania. Judaszowiec kanadyjski preferuje gleby żyzne, próchniczne i przepuszczalne, niegromadzące wody i pozostające umiarkowanie wilgotne. Nie toleruje ciężkiej, gliniastej ziemi, która długo pozostaje nasiąknięta wodą. Roślina najlepiej rośnie w podłożu o neutralnym lub zasadowym odczynie pH.
Jakie zabiegi pielęgnacyjne dla judaszowca?
Judaszowiec kanadyjski nie wymaga skomplikowanych zabiegów pielęgnacyjnych. Jest rośliną odporną na suszę, nie trzeba go więc obficie podlewać – przeciwnie wręcz, szkodzi mu zbyt wilgotne podłoże. Drzewo nawozić można dwa razy w roku, na początku i końcu sezonu wegetacyjnego, w tym pierwszym przypadku przed okresem intensywnego kwitnienia. Do wzmacniania stosujemy mieszanki przeznaczone dla krzewów kwitnących, zawierające dużą ilość potasu i fosforu. Azot nie jest wymagany, ponieważ judaszowce wiążą go z powietrza.
W okresie poprzedzającym zimę należy judaszowce zabezpieczyć przed mrozem. Wokół pni starszych roślin gleba powinna być wyściółkowana grubą warstwą liści, kory lub innego izolatora. Młodsze osobniki dodatkowo owijamy agrowłókniną. Po okresie zimowym należy sprawdzić stan rośliny. Wczesną wiosną, kiedy pojawią się pierwsze liście, wykonuje się cięcie gałęzi przemarzniętych lub uszkodzonych. Cięcia formujące kształt korony nie są wskazane – roślina źle znosi takie zabiegi. Jak wspomniano powyżej, należy również unikać przesadzania ukorzenionych judaszowców, robimy to jedynie w ostateczności.
Rozmnażanie judaszowca
Judaszowce mogą być najłatwiej rozmnażane z nasion. Zbieramy je z roślin w okresie późnej jesieni i zostawiamy w pojemniku na zewnątrz w niskiej temperaturze (stratyfikacja). Wysiew przeprowadzamy w szklarni bardzo wcześnie – już w lutym – do skrzynek wypełnionych przepuszczalnym podłożem. Według niektórych poradników nasiona przed wysianiem można włożyć na okres około jednej minuty do bardzo gorącej (ponad 90 stopni) wody, co przyspieszy kiełkowanie. Pojemniki z sadzonkami stawiamy w szklarni, w temperaturze powyżej dwudziestu stopni. Kiedy na siewkach pojawią się już trzy liście, przesadzamy je do oddzielnych doniczek. Niestety, muszą minąć kolejne dwa lata, kiedy młode okazy będą gotowe do posadzenia w ogrodzie. Judaszowiec kanadyjski może być również rozmnażany przez szczepienia, ale jest to już metoda dla bardziej zaawansowanych ogrodników.
Jakie są najczęstsze problemy w uprawie judaszowca?
Judaszowiec kanadyjski jest rośliną odporną na choroby, a związane z nim szkodniki występują głównie na kontynencie amerykańskim. Problemy w uprawie wynikają najczęściej z niewłaściwą pielęgnacją – w tym nieodpowiednim zabezpieczeniem na zimę oraz nadmiernym podlewaniem. To pierwsze prowadzi do przemrożenia i usychania gałęzi, natomiast woda stojąca długo w glebie może spowodować gnicie korzeni szybki rozwój infekcji grzybów.
Zobacz również:
