Pochodzący z Japonii klon Shirasawy jest jednym z ładniej prezentujących się gatunków z tego rodzaju. W Polsce nie jest tak popularny, jak o wiele szerzej znane klony palmowe, w ogrodach nie występuje właściwie w formie czystej, tylko w odmianach. Warto jednak zwrócić na niego uwagę, ponieważ jest odporny na nasze warunki klimatyczne i będzie stanowił orientalny akcent i ozdobę nawet najmniejszych, przydomowych ogródków.
Klon shirasawy – Pochodzenie i opis gatunku
Klon Shirasawy (Acer shirasawanum Koidz.) to niewielkich rozmiarów drzewo należące do rodziny mydleńcowatych (Sapindaceae). W naturze występuje jedynie na trzech japońskich wyspach – Honsiu, Kiusiu oraz Sikoku – gdzie zasiedla tereny podgórskie i górskie. Botaniczna nazwa gatunku pochodzi od japońskiego przyrodnika żyjącego na przełomie XIX i XX wieku, Yasuyoshi (Homi) Shirasawy. W samej Japonii drzewko jest znane również jako klon pełni księżyca.
Klon Shirasawy, w zależności od warunków klimatycznych, rośnie jako duży krzew lub niewielkie drzewo osiągając od ośmiu do nawet piętnastu metrów wysokości. Korona ma na ogół kształt symetryczny i kulisty i osiąga około dziesięciu metrów średnicy. Pień drzewa może dorastać do pół metra średnicy, pokryty jest gładką, szarobrązową korą. Sztywne i cienkie liście rośliny są okrągławego kształtu, o długości do dwunastu centymetrów. Mają jaskrawozielony kolor, który stopniowo w czasie sezonu ciemnieje i przybiera odcień żółty, pomarańczowy, a jesienią karminowoczerwony. Ogonek liściowy jest bezwłosy i ma kolor czerwony – jest to cecha pozwalająca odróżnić klon Shirasawy od innych klonów japońskich.
Kwiaty rośliny są niewielkie, mają średnicę około jednego centymetra i zebrane są we wzniesionych kwiatostanach. Płatki mają barwę różową, a działki kielicha kremową. Po przekwitnięciu drzewo wytwarza charakterystyczne, dekoracyjne owoce w postaci spłaszczonych orzeszków wyposażonych w skrzydełka o czerwonym odcieniu. Po dojrzeniu owoce opadają okrężnym ruchem i są rozsiewane przez wiatr, czasem na znaczne odległości.
Klon Shirasawy Aureum i inne odmiany
Tym, co przyciągnęło uwagę ogrodników, są oczywiście pięknie przebarwiające się i delikatne liście klonu Shirasawy. Gatunek ten zyskał popularność najpierw w ojczyźnie, będąc ozdobą ogrodów japońskich, a następnie został zaadaptowany na całym świecie. Kolejnymi atutami klonu jest jego górskie pochodzenie, a co za tym idzie wysoka mrozoodporność. Drzewko z powodzeniem mogło być uprawiane w wysuniętych na północ rejonach Europy i Ameryki. Kolejną zaletą są niewielkie rozmiary rośliny. Z tego powodu można ją hodować nawet w niewielkich, przydomowych ogródkach, a w większych ogrodach daje się łatwo komponować w większych zespołach drzew. Po stronie wad klonu Shirasawy należy wspomnieć o dość powolnym wzroście – do osiągnięcia maksymalnych rozmiarów potrzebuje on około trzydziestu lat.
Klon Shirasawy Aureum jest najbardziej popularną odmianą. Jego atutem są od początku zażółcone, dekoracyjne liście z pomarańczowym obrzeżeniem, które stopniowo przybierają ciemniejszą barwę. Aureum dorasta jedynie do czterech metrów, idealnie nadaje się więc do małych ogródków. Równie niewielka jest włoska odmiana Jordan, mająca liście podobnego koloru, które jesienią stają się jednak intensywnie czerwone. Odwrotnie niż w Moonrise, która osiąga piękną czerwień liści wiosną, stopniowo tracąc ją na rzecz barwy żółtej i pomarańczowej. Większą odmianą jest Autumn Moon, u której liście mają barwę zieloną z czerwonym przebarwieniem, którego wielkość zależy od warunków oświetleniowych. Bardzo ładny jest klon Jasemin, którego liście są silnie postrzępione i przez większą część sezonu mają czerwony odcień. Warto na koniec wspomnieć o odmianie Green Snowflake, którego podzielone liście przypominają płatki śniegu i mają intensywnie zielony kolor.
Klon shirasawy – miejsce w ogrodzie i gleba
Drzewko ma bardzo szerokie zastosowanie w ogrodnictwie. Może być soliterem ubarwiającym kolorem jednolite tło albo wypielęgnowany trawnik. Można użyć go w kompozycjach z innymi gatunkami klonów. Może również stanowić podstawę niewielkiego ogrodu przydomowego, w którym rośnie kilka drzew. Młode klony z powodzeniem można lokować w dużych pojemnikach i używać jako dekorację na tarasach czy dużych balkonach. Wybierająca miejsce dla klonu Shirasawy należy pamiętać, że jest on dość odporny na warunki klimatyczne, zdecydowanie nie lubi jednak umiejscowienia w cieniu. Należy znaleźć mu miejsce słoneczne lub w ostateczności lekko zacienione. Niektóre odmiany o ciemniejszych liściach, na przykład Aureum, wolą stanowiska bardziej zacienione. Przy wyborze miejsca w ogrodzie warto również pamiętać, że klony nie lubią silnych przeciągów, prawidłowo będą rozwijały się w miejscu osłoniętym od wiatru.
Drzewo nie ma wielkich wymagań co do pH podłoża, preferuje jednak gleby próchniczne, bogate w składniki odżywcze. Unikać należy ciężkich, gliniastych i mało przepuszczalnych gleb, w których gromadzi się woda. Podłoże powinno być stale umiarkowanie wilgotne, ponieważ klony Shirasawy są bardzo mało odporne na przesuszanie.
Podlewanie i nawożenie klonu shirasawy
Susza, szczególnie w okresie letnich upałów, jest najczęstszą przyczyną obumierania klonów. Rośliny należy podlewać regularnie, stale utrzymując niewielką wilgotność podłoża. Z drugiej strony należy unikać zastojów wody, ponieważ bardzo szybko mogą doprowadzić system korzeniowy do gnicia i pojawienia się pasożytniczych grzybów. Nawozić klony należy dwukrotnie w ciągu sezonu. Na wiosnę, po pojawieniu się młodych liści, rozpoczynamy pierwszy cykl, który powinien trwać od marca do lipca.
Stosujemy bogate mieszanki nawozów zawierające azot, fosfor i potas. Możemy również użyć nawozów naturalnych – na przykład kompostu. Pod koniec sezonu wzmacniamy drzewko po raz drugi, tym razem przygotowując je do sezonu zimowego. W tym cyklu stosujemy mieszanki bogate we wzmacniający odporność potas, całkowicie rezygnujemy natomiast z pobudzającego wzrost azotu.
Klon shirasawy – inne zabiegi pielęgnacyjne
Chociaż klon Shirasawy należy do strefy mrozoodporności 5 i nadaje się do uprawy na zewnątrz na terenie całego kraju, należy zadbać o zabezpieczenie młodych roślin w okresie zimowym. W tym celu podłoże wokół pnia należy ściółkować za pomocą grubej warstwy kory lub ściółki, co przy okazji ograniczy parowanie wody z gruntu. Młode rośliny na zimę owijamy agrowłókniną albo naturalnymi materiałami, na przykład słomą.
Drzewa nie wymagają przycinania, chociaż zabieg ten można zastosować w dwóch przypadkach. Wczesną wiosną, kiedy po sezonie zimowym część gałęzi musi zostać usunięta z powodu przemarznięcia, chorób czy osłabienia. Drugi rodzaj to cięcie typowo estetyczne, mające na celu wymodelowanie korony, przeprowadzane często w ogrodach typu japońskiego. Przeprowadzamy je najczęściej późną wiosną, kiedy roślina wykształci już liście.
Zobacz również:
- Jak pozbyć się kreta z ogrodu – skuteczne i humanitarne metody
- Jesień w ogrodzie – przewodnik po najważniejszych pracach przed zimą
