Tropem ĆwiatĆa: historia toruĆskich neonĂłw â wykĆad dr Emilii ZiĂłĆkowskiej-Ganc 06/12/2023 0
47-metrowe mieszkanie we WrocĆawiu â zaskakujÄ ce poĆÄ czenie klasyki i nowoczesnoĆci 07/12/2023 0
47-metrowe mieszkanie we WrocĆawiu â zaskakujÄ ce poĆÄ czenie klasyki i nowoczesnoĆci 07/12/2023 0
Podtrzymywane jednym filarem mosty, hale sportowe i dworce w ksztaĆcie futurystycznych liĆci, muzea o bryĆach jak nowoczesne rzeĆșby – to charakterystyczne dzieĆa stworzone przez hiszpaĆskiego architekta Santiago CalatravÄ. Znany na caĆym Ćwiecie architekt stworzyĆ indywidualny styl budowania charakteryzujÄ cy siÄ zadziwiajÄ cÄ lekkoĆciÄ i zaskakujÄ cymi ksztaĆtami konstrukcji. Spis treĆci Santiago Calatrava Valls – mĆodoĆÄSantiago Calatrava – pierwsze projektyNie tylko mostyPracowita dekadaMiasto Sztuki i Nauki i Auditorio de TenerifeSkrÄcony wieĆŒowiec – Turning TorsoNowojorskie projekty Santiago Calatrava Valls – mĆodoĆÄ Santiago Calatrava Valls przyszedĆ na Ćwiat w Walencji 28 lipca 1951 roku. Jego rodzina wywodziĆa siÄ ze starej, hiszpaĆskiej arystokracji, ktĂłrej rodowĂłd siÄgaĆ jeszcze Ćredniowiecza. MĆody Calatrava swoje pierwsze nauki pobieraĆ w rodzinnym mieĆcie – skoĆczyĆ w nim szkoĆÄ podstawowÄ i ĆredniÄ . W Walencji rozpoczÄ Ć takĆŒe naukÄ rysunku i malarstwa. W 1968 roku rozpoczÄ Ć studia na paryskiej Akademii Sztuk PiÄknych (Ăcole des Beaux-Arts), jednak niespokojny politycznie czas zmusiĆ go do szybkiego powrotu do Hiszpanii. Santiago Calatrava dostaĆ siÄ na WydziaĆ Architektury Politechniki w Walencji, gdzie uzyskaĆ dyplom z architektury i urbanistyki. BÄdÄ c jeszcze na uczelni, opublikowaĆ swoje dwie pierwsze ksiÄ ĆŒki. Santiago Calatrava Valls W poĆowie lat siedemdziesiÄ tych przeniĂłsĆ siÄ do Szwajcarii, gdzie rozpoczÄ Ć studia inĆŒynierskie na Politechnice Federalnej w Zurychu. Tam w 1981 roku obroniĆ doktorat. Jak wielu mĆodych architektĂłw Santiago Calatrava przyznawaĆ, ĆŒe wielki wpĆyw na wybĂłr ĆcieĆŒki kariery wywarĆa ksiÄ ĆŒka Le Corbusiera, ktĂłra wpadĆa mu w rÄce w mĆodoĆci. Zamiast jednak podÄ ĆŒaÄ drogÄ brutalizmu i modernizmu, wybraĆ zupeĆnie inne rozwiÄ zanie. Santiago Calatrava – pierwsze projekty W Zurychu architekt otworzyĆ swoje pierwsze biuro. PoczÄ tki nie byĆy Ćatwe – kilka pierwszych projektĂłw nie doczekaĆo siÄ realizacji. Dopiero po dwĂłch latach zbudowano pierwsze z nich. ByĆy to gĆĂłwnie magazyny, dobudĂłwki, a nawet przystanek autobusowy. Z czasem jednak biuro Calatravy zaczÄĆo dostawaÄ powaĆŒniejsze zlecenia. Pierwszym z nich byĆa nowa hala dworca w Lucernie i stacja kolejowa ZĂŒrich Stadelhofen. W tym ostatnim projekcie daĆy siÄ zauwaĆŒyÄ cechy charakterystyczne dla przyszĆych prac hiszpaĆskiego architekta – niechÄÄ do linii i kÄ tĂłw prostych. Lucerne Station Hall Santiago Calatrava po raz pierwszy zyskaĆ miÄdzynarodowe uznanie dziÄki projektowi kĆadki dla pieszych i rowerzystĂłw. Most Bach de Roda powstaĆ w Barcelonie. Masywna kĆadka zawieszona jest na dwĂłch Ćukach pochylonych pod kÄ tem 30 stopni. Ich delikatny ksztaĆt podkreĆlony przez liny podtrzymujÄ ce konstrukcjÄ tworzy zadziwiajÄ cy kontrast z prostotÄ betonowej drogi. Zbudowany w ciÄ gu trzech lat most dĆugi na 180 metrĂłw szybko zyskaĆ sobie przydomek „Mostu Calatravy”. Bach De Roda – Felipe II Bridge Kolejny projekt mostu z biura Calatravy zyskaĆ juĆŒ ĆwiatowÄ sĆawÄ. Mowa o moĆcie Alamillo (Puente del Alamillo) poĆoĆŒonym w Sewilli nad rzekÄ Gwadalkiwir. Konstrukcja powstaĆa przy okazji organizacji wystawy Expo 92. Most oparty jest na pojedynczym pylonie o wysokoĆci 142 metrĂłw, pochylonym pod kÄ tem 58 stopni. Jego ciÄĆŒar jest przeciwwagÄ utrzymujÄ cÄ za pomocÄ 26 stalowych lin dĆugie na 200 metrĂłw przÄsĆo. CaĆoĆÄ przypomina rodzaj zwiewnej piramidy leĆŒÄ cej na boku. Alamillo Bridge Nie tylko mosty W latach dziewiÄÄdziesiÄ tych Santiago Calatrava zaprojektowaĆ kilka zĆoĆŒonych obiektĂłw, ktĂłrych budowa trwaĆa kilka lat. WĆrĂłd nich znalazĆy siÄ dworce Gare de Lyon Saint-ExupĂ©ry (1989â1994) i Gare do Oriente w Lizbonie (1992-1998). Lyon-Saint ExupĂ©ry Airport Railway Station Pierwszy z nich jest duĆŒym hubem, przez ktĂłry przebiegajÄ linie szybkiej kolei TGV. SzeĆÄ torĂłw kolejowych przykrytych jest halÄ zbudowanÄ ze stali i betonu. Konstrukcja ma 400 metrĂłw dĆugoĆci i zawiera liczne przeszklenia. Jej dach zbudowano z ĆŒebrowanych, pĂłĆkolistych bryĆ, ktĂłre ĆÄ czÄ siÄ ze sobÄ , przypominajÄ c futurystyczne skrzydĆa. Projekt kosztowaĆ w sumie ponad 750 milionĂłw frankĂłw. Dworzec Wschodni (Gare do Oriente) powstaĆ z okazji MiÄdzynarodowej Wystawy Expo ’98 organizowanej w tym mieĆcie. Osiem torĂłw kolejowych przykrytych jest szklanym dachem opartym na biaĆych kolumnach. Ogromna hala jest poĆÄ czeniem lekkoĆci szkĆa i niezawodnoĆci stali. JednoczeĆnie industrialna i wysmakowana. Oriente Station Pracowita dekada DziÄsiÄÄ lat (1990-2000) trwaĆa realizacja projektu nowego lotniska w Bilbao, ktĂłre zaprojektowaĆ Santiago Calatrava. Jego najbardziej charakterystycznym elementem jest wieĆŒa kontroli lotĂłw zbudowana z betonu wykoĆczonego aluminium. Z kolei dziÄki nietypowemu ksztaĆtowi terminala przypominajÄ cego siedzÄ cego ptaka, lotnisko otrzymaĆo przydomek „GoĆÄ b”. Sondica Airport Control Tower Jeszcze bardziej rzeĆșbiarskÄ formÄ ma wieĆŒa telekomunikacyjna MontjuĂŻc w Barcelonie. HiszpaĆski architekt zaprojektowaĆ jÄ z okazji Igrzysk Olimpijskich odbywajÄ cych siÄ w tym mieĆcie. Wysoka na 136 metrĂłw budowla ma nietypowy ksztaĆt nawiÄ zujÄ cy do lekkoatlety rzucajÄ cego oszczepem. Montjuic Communications Tower JuĆŒ na poczÄ tku XXI wieku otwarta zostaĆa pierwsza budowla stworzona przez Santiago CalatravÄ w Stanach Zjednoczonych. W Muzeum Sztuki w Milwaukee powstaĆ nowy budynek nazwany Quadracci Pavilion. Jak w przypadku innych dzieĆ tego artysty ma on niezwykĆÄ bryĆÄ opartÄ na ruchomych, rozsuwanych skrzydĆach. Budowla od razu staĆa siÄ sĆynna – otrzymaĆa nagrodÄ szwajcarskiego IABSE i znalazĆa siÄ w logo muzeum. ZyskaĆa teĆŒ oczywisty przydomek – „Calatrava”. Milwaukee Art Museum – Quadracci Pavilion Miasto Sztuki i Nauki i Auditorio de Tenerife Miasto Sztuki i Nauki w Walencji jest kolejnym projektem, w ktĂłrym znalazĆ siÄ budynek z ruchomymi elementami nazwany LâHemisfĂšric. Ma on ksztaĆt ogromnej kopuĆy przypominajÄ cej oko, ktĂłrej czÄĆci mogÄ siÄ rozsuwaÄ. WewnÄ trz budynku znajduje siÄ miÄdzy innymi planetarium i kino IMAX. W samym kompleksie Santiago Calatrava zaprojektowaĆ rĂłwnieĆŒ inne budowle. PowstaĆo tam najwiÄksze europejskie oceanarium, Muzeum Nauki i sceny operowe. Ciudad De Las Artes Y De Las Ciencias W poĆoĆŒonym na Wyspach Kanaryjskich Santa Cruz hiszpaĆski artysta stworzyĆ swoje kolejne niezapomniane dzieĆo. Mowa tu o sali koncertowej na 1616 miejsc – Auditorio de Tenerife. Budynek poĆoĆŒony jest na dziaĆce o powierzchni 23 tysiÄcy metrĂłw kwadratowych i swoim ksztaĆtem przypomina stylizowany heĆm. Podparty jedynie w dwĂłch punktach dach ma postaÄ ogromnego, Ćagodnie wygiÄtego liĆcia okrywajÄ cego czÄĆÄ poĆoĆŒonych niĆŒej sal koncertowych. Budowla otwarta zostaĆa w 2003 roku. Warto tu wspomnieÄ, ĆŒe inauguracyjny koncert poprowadziĆ Krzysztof Penderecki. Adan Martin Auditorio De Tenerife W pierwszym dziesiÄcioleciu XXI wieku charakterystyczny styl Santiago Calatravy moĆŒna byĆy podziwiaÄ w projektach poĆoĆŒonych w rĂłĆŒnych miejscach Europy. W rodzinnej Hiszpanii zaprojektowaĆ winiarniÄ Bodegas Ysios, braĆ udziaĆ w modernizacji obiektĂłw sportowych przygotowywanych na Igrzyska Olimpijskie w Atenach w 2004 roku, a w belgijskim LiĂšge stworzyĆ swĂłj kolejny dworzec kolejowy. Ten ostatni obiekt zwieĆczony jest zbudowanym ze szkĆa i stali dachem o niezwykĆej fakturze przypominajÄ cej koronkÄ. MierzÄ cy 160 metrĂłw dĆugoĆci obiekt ukoĆczono w 2009 roku. Athens Olympic Park ChociaĆŒ Santiago Calatrava zasĆynÄ Ć jako mistrz w projektowaniu mostĂłw, sal koncertowych i dworcĂłw, w jego portfolio nie brakuje innych budowli. Na szczegĂłlnÄ uwagÄ zasĆuguje wieĆŒowiec Turning Torso znajdujÄ cy siÄ w szwedzkim Malmö. ByĆ on jego pierwszym projektem wysokiego budynku mieszkalnego, a ktĂłry od razu zrewolucjonizowaĆ tÄ gaĆÄ Ćș architektury. SkrÄcony wieĆŒowiec – Turning Torso Turning Torso ma wysokoĆÄ 190 metrĂłw i jest najwyĆŒszym budynkiem mieszkalnym w Szwecji. Zbudowano go z dziewiÄciu piÄciopiÄtrowych segmentĂłw uĆoĆŒonych na sobie. KaĆŒdy kolejny segment obrĂłcony jest o 10 stopni. Budowla wyglÄ da tak, jakby jakaĆ gigantyczna rÄka chwyciĆa jej zwieĆczenie i przekrÄciĆa caĆoĆÄ o 90 stopni. Koncepcja Calatravy byĆa czymĆ niezwykĆym i odkrywczym w dziedzinie budownictwa wysokoĆciowego. Po jej ukoĆczeniu tego rodzaju budynki zaczÄĆy siÄ masowo pojawiaÄ w panoramach miast na caĆym Ćwiecie. Turning Torso MajÄ cy juĆŒ ustalonÄ pozycjÄ i dostÄp do znacznych ĆrodkĂłw finansowych Santiago Calatrava mĂłgĆ w ostatniej dekadzie popuĆciÄ wodze swojej nieograniczonej fantazji. WedĆug jego projektĂłw powstaĆ kolejny futurystyczny budynek o niezapomnianej bryle – Centrum Konferencyjne w Oviedo (2011) z ruchomymi elementami Ćcian i dachem zbudowanym z serii Ćukowato wygiÄtych belek. Rok pĂłĆșniej zbudowano dwa mosty wedĆug koncepcji mistrza futurystycznej architektury. W Calgary w Kanadzie powstaĆ dĆugi na 126 metrĂłw Most Pokoju, ktĂłry przypomina swojÄ bryĆÄ pociÄ g wysokich prÄdkoĆci. Z kolei w Teksasie stanÄ Ć Most Margaret Hill – konstrukcja bardziej w stylu Calatravy – z pojedynczym, Ćukowato wygiÄtym pylonem o wysokoĆci 122 metrĂłw. Margaret Hunt Hill Bridge W 2014 roku oddano do uĆŒytku zespĂłĆ budynkĂłw Politechniki Florydzkiej. Dla Calatravy byĆa to okazja do zaprezentowania swojego talentu w wiÄkszym projekcie urbanistycznym obejmujÄ cym nie tylko budynki, ale teĆŒ liczne elementy krajobrazu, jak choÄby sztuczne zbiorniki wodne. Architekt zaprojektowaĆ centralny budynek w ksztaĆcie swojego ulubionego oka, z ruchomymi elementami dachu pokrytymi bateriami sĆonecznymi. Otoczony wodÄ i powielony w niej gmach robi niesamowite wraĆŒenie. Florida Polytechnic Science, Innovation, and Technology Campus Rok pĂłĆșniej otwarto w Rio de Janeiro Muzeum Jutra – kolejny z budynkĂłw Calatravy, ktĂłry zdaje siÄ byÄ przeniesiony wprost z przyszĆoĆci. PoĆoĆŒona na skraju zatoki budowla opiera siÄ tylko na jednej czÄĆci. Druga, o dĆugoĆci ponad stu metrĂłw, zawisa nad pĂłĆwyspem i zatokÄ . Budynek sprawia wraĆŒenie lewitujÄ cego w powietrzu, co pogĆÄbiajÄ jeszcze odbicia w wodzie. Museu do AmanhĂŁ Nowojorskie projekty Dwa ostatnie projekty hiszpaĆskiego artysty powstaĆy w Nowym Jorku. Tym bardziej znanym jest wÄzeĆ komunikacyjny WTC Hub oddany do uĆŒytku w 2016 roku, po siedmioletnim opĂłĆșnieniu. Kolejny raz mamy tu do czynienia z owalnÄ bryĆÄ zbudowanÄ ze szkĆa i stali. Jak okreĆla jÄ sam autor – jest to alegoria ptaka wylatujÄ cego z rÄ k dziecka. NYC World Trade Center Transportation Hub OstatniÄ konstrukcjÄ Hiszpana jest Cerkiew Ćw. MikoĆaja poĆoĆŒona w pobliĆŒu World Trade Center. Jej poprzedni budynek zostaĆ zniszczony w czasie tragicznego zamachu terrorystycznego 11 wrzeĆnia 2001 roku. Po kilku latach rozpoczÄto odbudowÄ, tym razem wedĆug projektu Calatravy. W tym przypadku obyĆo siÄ bez ekstrawagancji – bryĆa ĆwiÄ tyni przykryta jest kopuĆÄ otoczonÄ przez cztery wieĆŒe. St. Nicholas Greek Orthodox Church Santiago Calatrava daĆ siÄ poznaÄ jako nieobliczalny wizjoner, twĂłrca wspaniaĆej architektury wykraczajÄ cej daleko poza przyjÄte kanony. Jego budynki nie sÄ tanie – nie mogÄ takie byÄ. NowoczesnoĆÄ kosztuje, podobnie jak technicznie zaawansowane, ruchome elementy czÄsto wystÄpujÄ ce w jego dzieĆach. ChociaĆŒ jego prace budzÄ kontrowersje, to jednak zapadajÄ one w pamiÄÄ kaĆŒdego, stajÄ c siÄ architektonicznymi ikonami miejsc, w ktĂłrych je zbudowano. Zobacz rĂłwnieĆŒ: Jean Nouvel â sylwetka i twĂłrczoĆÄ architekta | Tadao Ando â sylwetka japoĆskiego architekta Peace Bridge El Palacio De Exposiciones Y Congresos Bodegas Ysios Winery Baumwollhof Balcony Postal Centre Canopy UdostÄpnij ten artykuĆ Share this article Share this article Napisane przez Marcin Kieliszek Redaktor w PLN Design Subscribe Login Powiadom o nowych dalszych komentarzach nowych odpowiedziach na moje komentarze Label {} [+] ImiÄ* E-mail* Label {} [+] ImiÄ* E-mail* 0 komentarzy Inline Feedbacks View all comments