Teotihuacán – piramidy w pobliżu Mexico City

Położone czterdzieści kilometrów na północny wschód od Mexico City starożytne miasto Teotihuacán, jest jednym z najbardziej tajemniczych i fascynujących zabytków Meksyku. Nie do końca wiadomo, kim byli jego twórcy, do czego pierwotnie służyły ogromne piramidy i w jakich okolicznościach miasto zostało opuszczone.

Powstanie Teotihuacán

Ludy, które przybyły do Teotihuacán na długo po jego powstaniu zobaczyły monumentalne piramidy, których nie mogli stworzyć zwykli ludzie. Stąd wzięły się legendy o mieście stworzonym przez olbrzymów, którzy potem zostali zniszczeni przez wielką katastrofę.

Teotihuacán - piramidy w pobliżu Mexico City - foto Matheus Lourenço - Unsplash
Foto Matheus Lourenço – Unsplash

Gdzie ludzie stają się bogami

Aztekowie, którzy przybyli do miasta w pół tysiąca lat po jego upadku, nazwali je „miejscem, z którego pochodzą bogowie” albo „miejscem, w którym ludzie stają się bogami”. Według ich wierzeń było to miejsce, w którym powstało słońce i księżyc.

O prawdziwych twórcach Teotihuacán wiemy dziś niewiele. Pierwsze osadnictwo pojawiło się na jego terenach kilkaset lat przed naszą erą, natomiast już 200 lat p.n.e. zaczął się gwałtowny rozwój miasta i kultury, która wzięła od niego nazwę.

Teotihuacán - piramidy w pobliżu Mexico City - foto Abimelec C. - Unsplash
Teotihuacan – miasto słońca – Foto Abimelec C. – Unsplash

Na początku naszej ery zaczęły tu powstawać najbardziej okazałe budowle, wokół których na osi północ-południe rosło miasto, będące siedzibą kultu religijnego Tlaloka i miejscem pielgrzymek dla wielu mieszkańców Mezoameryki. Nie znamy pierwotnej nazwy miasta ani jego najważniejszych piramid – obecne zostały im nadane dopiero przez Azteków.

Złota Era

Okres szczytowego rozwoju Teotihuacán przeżywało od 250 do 650 roku n.e. Miasto oddziaływało wtedy kulturowe, militarnie, gospodarczo i przede wszystkim religijnie na cały obszar Mezoameryki. Kwitł handel i rzemiosło, a nawet coś w rodzaju ówczesnej turystyki religijnej.

Obiekty kultu wielu bóstw przyciągały w to miejsce mieszkańców wielu odległych rejonów, stymulując kontakty handlowe i zwiększając bogactwo mieszkańców. Dodatkowym źródłem dochodu były pobliskie kopalnie obsydianu przerabianego przez miejscowych rzemieślników na broń i ozdoby.

Teotihuacán - piramidy w pobliżu Mexico City - foto Vibe Adventures - Unsplash
Foto Vibe Adventures – Unsplash

Upadek i czasy Azteków

W VII wieku n.e. wiele najważniejszych obiektów religijnych strawiły pożary. Nie wiadomo co było ich przyczyną, nie objęły jednak całego miasta. Teotihuacán nie odzyskało już dawnej świetności – jakość wyrobów rzemieślniczych pogarszała się, zaczęły się najazdy barbarzyńskich plemion, malały wpływy religijne. Wreszcie w X wieku zostało opuszczone na prawie 200 lat. Później przybyli do niego Aztekowie, ale ich rządy trwały niewiele ponad dwa stulecia.

Topografia Teotihuacán

Osią miasta jest prawie czterokilometrowa Aleja Zmarłych, na której końcach położone są najważniejsze obiekty religijne. To po niej poruszały się procesje prowadzące jeńców do ołtarzy, na których wyrywano im serca lub obcinano głowy.

Wokół położone były dzielnice, w których mieszkali rzemieślnicy, kapłani i zwykli mieszkańcy. Teotihuacán było miejscem, w którym spotykało się wiele religii i plemion. Naukowcy przypuszczają, że liczba jego mieszkańców mogła sięgać nawet 200 tysięcy.

Teotihuacán - piramidy w pobliżu Mexico City - foto Samantha Velázquez - Unsplash
Foto Samantha Velázquez – Unsplash

Piramida Słońca

Piramida Słońca jest największą budowlą znajdującą się w Teotihuacán i trzecią pod względem rozmiarów piramidą na świecie. Wraz z Piramidą Księżyca i Świątynią Pierzastego Węża tworzą trójcę najbardziej monumentalnych obiektów w dawnym mieście Azteków.

Budowla ma 220 metrów długości, 224 metry szerokości i 65,5 metra wysokości. Położona jest przy Alei Zmarłych z widokiem na pobliską świętą górę Cerro Gordo. Piramidę Słońca zbudowano z suszonych cegieł i ziemi, a całość wykończono kamiennymi płytami. Służyła ona jako świątynia, miejsce składania ofiar ze zwierząt i ludzi, a także jako obserwatorium astronomiczne.

Teotihuacán - piramidy w pobliżu Mexico City - foto Jeison Higuita - Unsplash
Foto Jeison Higuita – Unsplash

Nie jest jasne, kim byli budowniczowie Piramidy Słońca. Prace rozpoczęły się około 100 roku n.e. i mogły trwać nawet sto lat. Gotowa piramida pełna była rzeźb, a jej kamienne, wykonane z wapienia okładziny pokrywały barwne malowidła ścienne. Na szczycie znajdowała się świątynia, która jednak nie dotrwała do naszych czasów.

Sześć metrów pod powierzchnią piramidy odkryto tunel i komory, które mogły służyć jako królewska krypta. Przypuszcza się też, że pierwotnie mogło to być legendarne Chicomoztoc – miejsce stworzenia ludzkości przedstawiane w mitach ludów Nahua.

W czterech rogach Piramidy Słońca naukowcy odkryli miejsca pochówku dzieci, które prawdopodobnie zostały poświęcone w mordach rytualnych. W samej budowli znaleziono niewiele okazów archeologicznych – głównie obsydianowe figurki ludzi, groty strzał oraz alabastrową rzeźbę ocelota.

Piramida Księżyca

Drugą co do wielkości budowlą znajdującą się w Teotihuacán jest Piramida Księżyca. Wzniesiono ją na końcu Alei Zmarłych, w zachodniej części starożytnego miasta. Swoim kształtem, podobnie jak Piramida Słońca, nawiązuje do góry Cerro Gordo.

Piramidę Księżyca zbudowano w miejscu o wiele starszych budynków, związanych z nieznaną kulturą Mezoameryki. Prace rozpoczęto około setnego roku naszej ery i kontynuowano przez kolejnych 350 lat. W tym czasie piramidę powiększano i modernizowano co najmniej sześciokrotnie.

Teotihuacán - piramidy w pobliżu Mexico City - foto Cinthia Aguilar - Unsplash
Foto Cinthia Aguilar – Unsplash

Podstawą budowli jest prostokąt o wymiarach 130 na 147 metrów, a jej wysokość wynosi 43 metrów. Obiekt jest piramidą schodkową, zbudowaną w stylu talud-tablero. Na szczycie znajduje się podest, na którym odbywały się rytuały poświęcone Wielkiej Bogini – opiekunki wody, ziemi i urodzaju. Na poziomie gruntu przed budynkiem położony jest Plac Księżyca, na którym umieszczono ołtarz i kamienne konstrukcje ułożone w kształcie krzyża.

Badania wskazują, że Piramida Księżyca pełniła głównie funkcje religijne oraz była miejscem pochówku. W jej wnętrzu znaleziono grobowce zawierające ludzkie i zwierzęce szczątki, a także dary ofiarne, w tym wiele dzieł sztuki wykonanych z obsydianu. Miejsca pochówku znajdują się w różnych warstwach, które stopniowo powiększały objętość budowli.

Podobnie jak Piramida Słońca, jej mniejsza siostra wykorzystywana była nie tylko do ceremonialnego składania ofiar z ludzi i zwierząt. Stanowiła ona centrum polityczne i kulturalne miasta, a dodatkowo była obserwatorium astronomicznym i rodzajem gigantycznego kalendarza.

Świątynia Pierzastego Węża i Cytadela

Na przeciwległym krańcu Alei Zmarłych znajduje się plac z zespołem budowli, zwany Cytadelą. Największą z nich, będącą również trzecią co do wielkości piramidą schodkową w Teotihuacán jest Świątynia Quetzalcoatla.

Obszar Cytadeli (Ciudadela) składa się z otoczonego wysokimi murami podwórca otaczającego świątynię. Oprócz piramidy znajdują się na nim dwa grobowce i platforma Adosada. W przeszłości na placu mogli zmieścić się wszyscy mieszkańcy miasta, których liczbę szacowano wtedy nawet na sto tysięcy.

Teotihuacán - piramidy w pobliżu Mexico City - foto Alejandro Morelos - Unsplash
Foto Alejandro Morelos – Unsplash

Zbudowano ją około 150-200 roku n.e. w podobnym do większych piramid stylu talud-tablero. Budowla składa się z sześciu poziomów, których zewnętrzne ściany są bogato rzeźbione. Głównymi motywami są głowy Quetzalcoatla oraz boga deszczu Tlaloca. W przeszłości były one prawdopodobnie bogato zdobione – między innymi wyposażone w oczy zrobione z obsydianu. Ściany piramidy pomalowano na kolor niebieski, dodając elementy dekoracyjne zrobione z muszli.

W Świątyni Quetzalcoatla odkryto miejsce pochówku ponad dwustu ludzi. W większości są to mężczyźni, prawdopodobnie bogaci wojownicy. Pogrzebano ich z elementami broni i wyposażenia. Jak w przypadku innych budowli obiekt pełnił także funkcje związane z astronomią i kalendarzem.

Zagadkowe znalezisko

Jednak najciekawsze rzeczy kryją się pod samą piramidą. W 2003 ulewne deszcze odsłoniły wejście do podziemnego tunelu. Kilka lat trwały prace nad odgruzowaniem go i zbadaniem. Rezultaty były oszałamiające. W podziemiach znaleziono liczne dzieła sztuki – pierścienie, naszyjniki, ceramikę, rzeźby i maski.

Najciekawsze były jednak setki zagadkowych kul z gliny powleczonej warstwą zawierającą piryt. W przeszłości musiały błyszczeć jak czyste złoto. Do dzisiaj nie udało się ustalić czym były i jakie było ich przeznaczenie.

Teotihuacán - piramidy w pobliżu Mexico City - foto Ruben Hanssen - Unsplash
Foto Ruben Hanssen – Unsplash

O krok od Mexico City

Teotihuacán położone jest blisko Mexico City i łatwo dostępne dla turystów. Obiekt znajduje się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO i każdego roku jest odwiedzany przez miliony podróżników z całego świata.

Warto znaleźć się wśród nich – przejść Aleją Śmierci, wejść na piramidy i do świątyń. Na miejscu można też skorzystać z niezwykłej oferty i przelecieć się nad piramidami w balonie. Warto odwiedzić również znajdujący się w pobliżu Ogród Botaniczny, z którego roztaczają się piękne widoki na starożytne miasto oraz muzeum, w którym wystawiono zabytki znalezione w Teotihuacán.


Zobacz również: Machu Picchu – tajemnicze miasto w chmurach | Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku

Udostępnij ten artykuł
Napisane przez

Redaktor w PLN Design

Subscribe
Powiadom o
guest
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
Zapisz się do newslettera
Wpisz szukane słowo i kliknij enter