Nowy Jork jest jednym z najwaĆŒniejszych miejsc na kulturalnej i artystycznej mapie Ćwiata. ZnajdujÄ siÄ w nim jedne z najlepszych i najsĆynniejszych zbiorĂłw sztuki. W Metropolitan Museum of Art zgromadzono nieprzebrane zasoby dzieĆ sztuki z poprzednich stuleci, a Muzeum Sztuki Nowoczesnej (MoMA) prezentuje gĆĂłwnie dorobek europejskich artystĂłw z XX wieku. Natomiast kolekcjÄ nowoczesnej sztuki amerykaĆskiej podziwiaÄ moĆŒna w Whitney Museum, miejscu, ktĂłre powstaĆo dziÄki niezwykĆemu zbiegowi okolicznoĆci. Projekt bogatej mecenaski Podobnie jak wiele innych amerykaĆskich muzeĂłw, popularne The Whitney swoje powstanie zawdziÄcza zaangaĆŒowaniu bogatej mecenaski sztuki. W tym przypadku byĆa niÄ Gertrude Vanderbilt Whitney pochodzÄ ca z bardzo bogatych i wpĆywowych dynastii przedsiÄbiorcĂłw. Co wiÄcej, sama byĆa blisko zwiÄ zana ze Ćwiatem artystĂłw. SkoĆczyĆa nowojorskÄ szkoĆÄ sztuk piÄknych Art Students League, a potem studiowaĆa w ParyĆŒu pod okiem miÄdzy innymi Auguste Rodina. Po powrocie do StanĂłw Zjednoczonych stworzyĆa wiele monumentalnych rzeĆșb, z ktĂłrych czÄĆÄ jest wciÄ ĆŒ wystawiana w przestrzeni publicznej. Whitney Museum of American Art – foto Nic Lehoux Gertrude Vanderbilt Whitney byĆa rĂłwnieĆŒ kolekcjonerkÄ dzieĆ sztuki tworzonej gĆĂłwnie przez mĆodych, amerykaĆskich artystĂłw awangardowych. RozrastajÄ cÄ siÄ kolekcjÄ prezentowano w dwĂłch galeriach Whitney Studio oraz Whitney Studio Club otwartych w Nowym Jorku w 1914 roku. Do roku 1929 zbiory powiÄkszyĆy siÄ do 700 prac, wĆrĂłd ktĂłrych znalazĆo siÄ wiele obrazĂłw Edwarda Hoppera, Frencha Sloana czy Stuarta Davisa. WielkoĆÄ kolekcji powodowaĆa niemaĆe trudnoĆci w jej prezentacji szerokiej publicznoĆci. Whitney Museum of American Art – foto Nic Lehoux Gertrude Vanderbilt Whitney zdecydowaĆa siÄ na bardzo szczodry gest – postanowiĆa podarowaÄ piÄÄset obrazĂłw nowojorskiemu Metropolitan Museum of Art. SĆynne The Met, zajmujÄ ce siÄ gĆĂłwnie europejskim malarstwem z dawniejszych okresĂłw, nie byĆo jednak zainteresowane. Z kolei drugie najwiÄksze muzeum sztuki – Muzeum Sztuki Nowoczesnej (MoMA) nastawione byĆo gĆĂłwnie na prezentacjÄ twĂłrcĂłw ze starego kontynentu. Odmowa sprawiĆa, ĆŒe bogata rzeĆșbiarka postanowiĆa powoĆaÄ do ĆŒycia wĆasne muzeum, w ktĂłrym prezentowane byĆyby dzieĆa obiecujÄ cych artystĂłw z Ameryki. W ten sposĂłb w 1930 roku powstaĆo ostatnie z wielkiej trĂłjcy muzeĂłw sztuki znajdujÄ cych siÄ w Nowym Jorku – Whitney Museum. SĆynne siedziby muzeum W czasie ostatnich dziewiÄÄdziesiÄciu lat muzeum kilkukrotnie zmieniaĆo swojÄ siedzibÄ. Pierwsza z nich znajdowaĆa siÄ w artystycznej dzielnicy Greenwich Village i zajmowaĆa trzy sÄ siadujÄ ce domy na West 8th Street. Na dyrektora instytucji wybrana zostaĆa asystentka zaĆoĆŒycielki Juliana R. Force, ktĂłra wczeĆniej pomagaĆa przy wyborze prac do kolekcji. The Whitney przetrwaĆo w tej lokalizacji ponad dwadzieĆcia lat. W 1954 roku przeniesiono je do niewielkiego budynku sÄ siadujÄ cego z MoMA. Na poczÄ tku lat szeĆÄdziesiÄ tych zaczÄto planowaÄ budowÄ nowej, wiÄkszej siedziby. Whitney Museum of American Art Do jej zaprojektowania zatrudniono doskonaĆych modernistycznych architektĂłw – Marcela Breuera i Hamiltona P. Smitha. Na rogu Madison Avenue powstaĆ surowy, piÄciopiÄtrowy budynek przypominajÄ cy odwrĂłcony ziggurat, bÄdÄ cy mieszankÄ modernizmu i brutalizmu. Jego ascetyczny styl podkreĆlaĆa elewacja stanowiÄ ca poĆÄ czenie surowego betonu z granitem i maĆe otwory okienne na froncie. ZakoĆczony w 1966 roku projekt wywoĆaĆ wiele kontrowersji, jednak na staĆe wpisaĆ siÄ w panoramÄ Manhattanu i przez pĂłĆ wieku byĆ siedzibÄ Whitney Museum. Nowy budynek tylko na krĂłtko rozwiÄ zaĆ problem z rosnÄ cÄ liczbÄ dzieĆ sztuki w kolekcji muzeum. JuĆŒ w 1967 roku otwarta zostaĆa w dzielnicy Lower East Side filia placĂłwki. W ciÄ gu kolejnych lat otwierano kolejne w dzierĆŒawionych budynkach bÄ dĆș goĆcinnie w biurowcach wielkich korporacji. Ekspozycje w nich zmieniaĆy siÄ cyklicznie, dziÄki czemu odbiorcy mogli zapoznaÄ siÄ z o wiele wiÄkszÄ liczbÄ dzieĆ amerykaĆskich artystĂłw. Od koĆca lat siedemdziesiÄ tych planowano rozbudowÄ siedziby gĆĂłwnej. W konkursach na jej projekt pojawiaĆy siÄ nazwiska tak znanych architektĂłw, jak Norman Foster czy Rem Koolhaas. Wszystkie propozycje zostaĆy jednak z rĂłĆŒnych powodĂłw odrzucone. Whitney Museum of American Art – foto Nic Lehoux PrzeĆom nastÄ piĆ dopiero w XXI wieku. WĆoski architekt Renzo Piano zaprojektowaĆ nowÄ siedzibÄ, ktĂłra stanÄĆa na skrzyĆŒowaniu Gansevoort Street i Washington Street w dzielnicy West Village. Prace nad nowym budynkiem trwaĆy od 2010 do 2015 roku, a ĆÄ czny koszt wyniĂłsĆ 422 miliony dolarĂłw. W rezultacie powstaĆa okazaĆa i bardzo oryginalna budowla. Na oĆmiu poziomach umieszczono galeriÄ z licznymi industrialnymi tarasami prowadzÄ cymi na zewnÄ trz. Powierzchnia nowej siedziby siÄga 19 tysiÄcy metrĂłw kwadratowych, na ktĂłrej wystawiono dzieĆa ponad czterystu artystĂłw. To jednak nie wszystko. W budynku znalazĆa siÄ rĂłwnieĆŒ biblioteka z czytelniÄ , teatr, centrum edukacyjne i laboratorium, w ktĂłrym prowadzone sÄ prace nad konserwacjÄ obrazĂłw. Uroczyste otwarcie nowej siedziby Whitney Museum nastÄ piĆo 30 kwietnia 2015 roku, a symbolicznÄ wstÄgÄ przeciÄĆa Michelle Obama i Ăłwczesny burmistrz Nowego Jorku Bill de Blasio. W zaprojektowanym przez Renzo Piano budynku muzeum funkcjonuje do dzisiaj. Muzeum dla AmerykanĂłw Od samego poczÄ tku istnienia celem Whitney Museum byĆa promocja mĆodych artystĂłw amerykaĆskich tworzÄ cych sztukÄ nowoczesnÄ poprzez zakup i prezentacjÄ ich dzieĆ. PomysĆ Gertrude Vanderbilt Whitney realizowany jest do dzisiaj, a muzeum nieustannie siÄ rozwija. PoczÄ tkowa kolekcja 600 dzieĆ rozrosĆa siÄ do 25 tysiÄcy. Ich autorami jest ponad 3500 tysiÄ ce artystĂłw, wĆrĂłd ktĂłrych znajdujÄ siÄ zarĂłwno mĆodzi twĂłrcy, jak i klasyczni przedstawiciele amerykaĆskiej sztuki nowoczesnej. Najstarsze eksponaty pochÄ dzÄ z koĆca XIX wieku, najnowsze kupowane sÄ na bieĆŒÄ co. W kolekcji obok obrazĂłw zgromadzone sÄ rysunki, odbitki, rzeĆșby, instalacje artystyczne, fotografie, a takĆŒe dzieĆa zwiÄ zane z najnowszymi technologiami – filmem i sztukÄ tworzonÄ za pomocÄ komputera. Whitney Museum of American Art Biennale Whitney OprĂłcz dziaĆalnoĆci wystawienniczej The Whitney organizuje teĆŒ imprezy cykliczne. NajwaĆŒniejszÄ z nich jest Biennale Whitney majÄ ce na celu prezentacjÄ dzieĆ mniej znanych twĂłrcĂłw. PoczÄ tkowo (od 1932 roku) organizowano jÄ co roku, w 1974 roku wystawa przeszĆa na cykl dwuletni. W ciÄ gu tych dziesiÄcioleci Biennale Whitney staĆo siÄ jednÄ z najwaĆŒniejszych wystaw sztuki nowoczesnej w Ameryce. WĆrĂłd wielu znanych artystĂłw, ktĂłrzy rozpoczynali na nim swoje kariery, znaleĆșli siÄ Georgia O’Keeffe, Jeff Koons czy Jackson Pollock. NajsĆynniejsze dzieĆa W Whitney Museum znajduje siÄ bogata kolekcja sztuki amerykaĆskiej z okresu ostatnich ponad stu lat. WĆrĂłd nich znajdujÄ siÄ dzieĆa, ktĂłre stworzyli Andy Warhol, Edward Hopper, Mark Rothko czy Jasper Johns. CzÄĆÄ z nich jest wystawiona w gĆĂłwnej siedzibie placĂłwki, natomiast mniej znane dzieĆa moĆŒna obejrzeÄ dziÄki stronie internetowej. Na zakoĆczenie artykuĆu warto przedstawiÄ kilka najsĆynniejszych i najbardziej oryginalnych z nich. Painting, Number 5 Obraz autorstwa modernistycznej artystki Marsden Hartley powstaĆ w 1914, kiedy autorka przebywaĆa w Berlinie. Kubistyczna kompozycja ze Ćladami niemieckiego ekspresjonizmu przedstawia zbiĂłr geometrycznych figur, wĆrĂłd ktĂłrych Ćatwo moĆŒna dostrzec niemieckie symbole paĆstwowe. Marsden Hartley – Painting, Number 5 Four Darks in Red Mark Rothko to amerykaĆski malarz pochodzenia Ćotewskiego, ktĂłry zasĆynÄ Ć plastycznymi kompozycjami. W koĆcu lat piÄÄdziesiÄ tych stworzyĆ seriÄ obrazĂłw z ciemnymi elementami na kontrastowym tle. Four Darks in Red sÄ najsĆynniejszym z nich. Four Darks in Red – Mark Rothko Early Sunday Morning DzieĆo stworzone w 1930 roku przez najsĆynniejszego amerykaĆskiego malarza realistycznego Edwarda Hoppera. Scena przedstawia czerwonÄ kamienicÄ na nowojorskiej SiĂłdmej Alei. OpustoszaĆa ulica nawiÄ zuje do szoku jaki nastÄ piĆ po wielkim kryzysie na Wall Street w 1929 roku. Early Sunday Morning – Edward Hopper Music, Pink and Blue No. 2 Abstrakcyjny obraz namalowany w 1918 roku przez GeorgiÄ OâKeeffe przedstawia alegoriÄ muzyki. Subtelne kolory nawiÄ zujÄ do emocji wywoĆywanych przez utwory muzyczne. Krytycy widzieli w tym dziele gĆĂłwnie zbyt wyraĆșne konotacje erotyczne. Music, Pink and Blue No. 2 – Georgia OâKeeffe Three Flags Trzy Flagi to jedno z czoĆowych dzieĆ pop-artu namalowane przez Jaspera Johnsa w 1958 roku. Artysta znany jest ze swojej serii dzieĆ przedstawiajÄ cych amerykaĆskie symbole narodowe. Tym razem zastosowaĆ technikÄ opartÄ na poĆÄ czeniu wosku i farby, dziÄki czemu na obrazie widaÄ, zastygĆe w czasie, kaĆŒde pociÄ gniÄcie pÄdzla. Three Flags – Jasper Johns Circus NiezwykĆa, ruchoma rzeĆșba autorstwa Alexandra Caldera powstawaĆa w latach 1926-31. Na okrÄ gĆym podeĆcie przypominajÄ cym cyrkowÄ estradÄ zgromadzono siedemdziesiÄ t figurek w otoczeniu innych elementĂłw wystroju. Zanim instalacja trafiĆa do muzeum, byĆa uĆŒywana przez Caldera do inscenizowania przedstawieĆ z podkĆadem muzycznym. Alexander Calder – Calder’s Circus The New York Collections, Found Dope: Part II Niezwykle kontrowersyjne dzieĆo stworzone przez Candy Jernigan w 1986 roku, kiedy Ameryka zaczÄĆa borykaÄ siÄ z narkotykami nowego rodzaju. To collage zĆoĆŒony ze znalezionych pojemnikĂłw na crack umieszczonych na planszy z elementami rysunkĂłw wykonanych kolorowymi kredkami. THE NEW YORK COLLECTIONS, Found Dope: Part II – Candy Jernigan Dempsey i Firpo Jeden z najbardziej rozpoznawalnych obrazĂłw amerykaĆskich autorstwa Georgea Bellowsa. ZamroĆŒona w czasie, dynamiczna scena przedstawia kluczowy moment walki bokserskiej pomiÄdzy Jackiem Dempseyem i argentyĆskim pretendentem Luisem Firpo. WĆrĂłd widzĂłw moĆŒna dostrzec autoportret artysty. Dempsey and Firpo – George Bellows â61 Pontiac Kalifornijski artysta Robert Bechtle byĆ prekursorem fotorealizmu i piewcÄ dobrobytu amerykaĆskich przedmieĆÄ. Jednym z jego najbardziej znanych obrazĂłw jest ’61 Pontiac powstaĆy pod koniec lat szeĆÄdziesiÄ tych i przedstawiajÄ cy rodzinÄ zgromadzonym przy symbolu statusu – ogromnym krÄ ĆŒowniku szos. â61 Pontiac – Robert Bechtle Gertrude Vanderbilt Whitney Portret zaĆoĆŒycielki i sponsorki muzeum pÄdzla Roberta Henriego. Modelka przedstawiona jest w nietypowej, pĂłĆleĆŒÄ cej pozycji przypominajÄ cej kompozycjÄ obrazĂłw mistrzĂłw renesansu. W odrĂłĆŒnieniu od nich jest jednak przedstawiona w roli nowoczesnej kobiety sukcesu z poczÄ tku XX wieku. Gertrude Vanderbilt Whitney – Robert Henri Zobacz rĂłwnieĆŒ: Sagrada Familia â wyjÄ tkowa katedra w Barcelonie | PaĆac Buckingham â historia, zwiedzanie i ciekawostki UdostÄpnij ten artykuĆ Share this article Share this article Subscribe Login Powiadom o nowych dalszych komentarzach nowych odpowiedziach na moje komentarze Label {} [+] ImiÄ* E-mail* Label {} [+] ImiÄ* E-mail* 0 komentarzy Inline Feedbacks View all comments