Tkaniny Joanny Hawrot, głos Aliny Kamińskiej i koncepcja Wojciecha P.Onaka, do tego 200 artefaktów, 4 sekcje tematyczne, dziesiątki twórców, którzy zostawili swój ślad w historii – dzięki trwającej do końca września wystawie „PLAKAT ≠ PAPIER” mamy szansę poznać fenomen, który zmienił wizualne DNA Polski i wpisał ją na mapę światowego designu.
„PLAKAT ≠ PAPIER” – Onak, Hawrot, Kamińska i wizualne DNA Polski
– Plakat to nie papier. To echo epoki, gest artysty, szyfr wizualny, który raz odczytany, zostaje w głowie na zawsze – wyjaśnia Wojciech P. Onak, kurator wystawy. Na wystawie można oglądać ponad 200 prac takich twórców jak Henryk Tomaszewski, Jan Lenica, Andrzej Pągowski, Anna Huskowska, Maria Ihnatowicz, Waldemar Świerzy, Wanda Gołkowska, Roman Cieślewicz, Wojciech Fangor, pośród innych – również te mniej znane realizacje w innych mediach: okładki płyt winylowych, projekty książek, magazynów, a także opakowania i znaki graficzne. Osobna część ekspozycji poświęcona jest logotypom, które zyskały status symboli: jaskółka Mody Polskiej, żuraw LOT, CPN, PZU, Społem, Wedel. Zamiast brandingowej spójności – poetyka skrótu, gestu i koloru. Plakat był jednocześnie informacją, obietnicą i obrazem – często bardziej sugestywnym niż sam produkt czy wydarzenie.
– W 1898 r. w Muzeum Narodowym w Krakowie odbyła się I Międzynarodowa Wystawa Plakatu. W tym samym roku z inicjatywy Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych rozpoczęła się również budowa Pałacu Sztuki, gdzie pokazujemy wystawę. Rok później, bo w 1899 r. Stanisław Wyspiański stworzył dla spektaklu Maurycego Maeterlincka wybitny plakat artystyczny ” Wnętrze,”, który jest postrzegany jako przełom w młodopolskich plakatach oraz w twórczości malarzy i grafików. Te wszystkie wydarzenia były dla nas jednym z najważniejszych powodów pokazania tego typu wystawy plakatów, logotypów i winyli właśnie w Krakowie i w Pałacu Sztuki – dodaje Alicja Kamińska, managerka i głos wystawy.
Wystawa interdyscyplinarna
Ekspozycji towarzyszy warstwa dźwiękowa skomponowana przez krakowską producentkę Eta Hox oparta została na głosie Kamińskiej. To nie jest klasyczna ścieżka dźwiękowa, a raczej emocjonalny rezonans wystawy, rodzaj architektury akustycznej, budującej napięcie, rytm, atmosferę.
„Plakat ≠ Papier” to wystawa interdyscyplinarna. Łączy grafikę, muzykę, tekstylia, dźwięk, technologię, film i malarstwo. Współczesne realizacje – jak monumentalne tkaniny Joanny Hawrot inspirowane kolorystyką i strukturą Polskiej Szkoły Plakatu – stworzone specjalnie na ekspozycję – pokazują, że dziedzictwo tego nurtu żyje i oddziałuje na nowych twórców.
Ważną część wystawy stanowi sekcja poświęcona współczesnym formom plakatu i jego relacjom z nowymi technologiami. Do współpracy została zaproszona AI. Kurator wystawy stworzył brief tekstowy i wizualny dla plakatu. Dane zostały przetworzone przez model generatywny sztucznej inteligencji. Następnie ilustratorka Milena Paniak dokonała interwencji: wzbogacając projekt o rysunek ręczny, typografię i strukturę. Efekt? Wspólny projekt kuratora, maszyny i artysty – do oceny przez odbiorców.
W scenografii wystawy pojawia się reinterpretacja niebieskiej linii Edwarda Krasińskiego – nie jako cytat, lecz jako gest myślowy. To nie jest klasyczna linia z błękitnej taśmy, przechodząca konsekwentnie przez ściany i obiekty, jak w jego interwencjach przestrzennych. Tu linia jest bardziej ideą niż formą – subtelnym zaburzeniem przestrzeni, który przesuwa punkt widzenia. Tak jak u Krasińskiego, nie służy uporządkowaniu, lecz zakwestionowaniu porządku. Jest zawieszeniem znaczenia – jak plakat, który nie tyle coś komunikuje, co prowokuje do innego spojrzenia. Linia w tej aranżacji mówi: to, co widzisz, nie zawsze znaczy to, co myślisz. Plakat to nie artefakt przeszłości, lecz język, który wciąż mówi. I który – być może – dopiero teraz znajduje nowe, nieoczywiste znaczenia.
Gdzie: Pałac Sztuki, plac Szczepański 4, Kraków
Kiedy: 04 września 2025 – 30 września 2025
Zobacz również:
- Kulisy projektowania produktów – co decyduje o sukcesie na rynku?
- Break in Classic 2025 – 5 tysięcy gości w barokowym pałacu. Spektakl!
